Kolej szerokotorowa

Odcieniami zieleni zaznaczono kraje, w których kolej szerokotorowa przeważa.

Kolej szerokotorowa w Irlandii

Wagon na szerokim torze 1520 mm w Przemyślu

Kolej szerokotorowa – kolej o prześwicie większym niż uznawany za normalny, czyli 1435 mm. Istnieje w Rosji i krajach poradzieckich – prześwit od lat 60. XX wieku wynosi tam 1520 mm (poprzednio 1524 mm), Finlandii – 1524 mm, co jest pozostałością okupacji carskiej Rosji, Irlandii – 1600 mm, w Hiszpanii i Portugalii – 1667 mm, Indiach, Pakistanie i Bangladeszu – 1676 mm.

Linie z prześwitem rosyjskim istnieją też w Polsce. Najdłuższą jest Linia Hutnicza Szerokotorowa, dawniej Linia Hutniczo-Siarkowa, będąca najdalej wysuniętym na zachód Europy odcinkiem toru o prześwicie 1520 mm. Wybudowana na potrzeby Huty Katowice do niewymagającego przeładunku lub zmiany wózków wymiany towarowej z dawnym ZSRR (obecnie Rosji i Ukrainy) – importu rudy żelaza i eksportu siarki. Biegnie od granicy ukraińsko-polskiej w okolicach Gródka do Sławkowa w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym. Jej długość wynosi 394,65 km – odległość mierzona od granicy państwa do umownego punktu stycznego z bocznicą Huty Katowice. Innymi liniami szerokotorowymi są krótkie odcinki przy wschodniej lub północnej granicy państwa, m.in. linia z Żurawicy do stacji Hurko, z Przemyśla Głównego do granicy państwa i dalej do stacji Mościska na Ukrainie (linia kolejowa nr 92), z Bogaczewa do Mamonowa – czynna na odcinku Wierzno Wielkie-Braniewo-Mamonowo (linia kolejowa nr 217), z Zabłotczyzny do granicy państwowej (linia kolejowa nr 59), a także linia z Geniuszy do granicy państwa w Kuźnicy Białostockiej i dalej do białoruskiej stacji Briuzgi – czynna na odcinku od Sokółki (linia kolejowa nr 57).

Linie zlikwidowane lub niezrealizowane

Great Western Railway budowała w XIX w. linie o prześwicie 2140 mm. W III Rzeszy planowano budowę Breitspurbahn o prześwicie 3000 mm.

Zobacz też

• przegląd zagadnień z zakresu kolejnictwa
• splot (kolejnictwo)