Enstatyt: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m r2.7.1) (robot dodaje: fa:انستاتیت |
+infoboks |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Minerał infobox |
|||
⚫ | |||
| pusty wiersz = |
|||
| Nazwa = Enstatyt |
|||
⚫ | |||
| grafika4_opis = |
|||
| grafika5 = |
|||
| grafika5_opis = |
|||
| grafika6 = |
|||
| grafika6_opis = |
|||
| Inne nazwy = |
|||
| Skład chemiczny = krzemian magnezu <br />Mg<sub>2</sub>[Si<sub>2</sub>O<sub>6</sub>] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
| Pokrój kryształu = |
|||
⚫ | |||
| Topliwość = |
|||
| Właściwości mechaniczne = |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
| Rysa = biała |
|||
⚫ | |||
| Współczynnik załamania = |
|||
| Inne własności optyczne = |
|||
| Postacie alotropowe = |
|||
| Szczególne własności = |
|||
| commons = Category:Enstatite |
|||
}} |
|||
'''Enstatyt''' – minerał z gromady [[krzemiany|krzemianów]], zaliczany do grupy [[pirokseny|piroksenów]]. Minerał bardzo pospolity i szeroko rozpowszechniony. |
'''Enstatyt''' – minerał z gromady [[krzemiany|krzemianów]], zaliczany do grupy [[pirokseny|piroksenów]]. Minerał bardzo pospolity i szeroko rozpowszechniony. |
||
Linia 5: | Linia 33: | ||
== Właściwości == |
== Właściwości == |
||
* [[Symbolika chemiczna|Wzór chemiczny]]: '''Mg<sub>2</sub>[Si<sub>2</sub>O<sub>6</sub>]''' – krzemian magnezu |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
* [[Rysa (mineralogia)|Rysa]]: biała |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
Bardzo rzadko tworzy prawidłowo wykształcone [[pokrój kryształu|kryształy]] tabliczkowe płytkowe czy słupkowe. Przeważnie występuje w [[skupienia minerałów|skupienach]] ziarnistych, zbitych, blaszkowych lub w formie pojedynczych ziarn w skale. Czasami tworzy agregaty. Jest kruchy, przezroczysty, czasami wykazuje [[efekt kociego oka]], rzadziej [[Asteryzm (mineralogia)|asteryzm]] sześciopromiennej gwiazdy ('''enstatyt gwiaździsty'''). Często zawiera [[żelazo]] (ok. 10% Fe<sub>2</sub>Si<sub>2</sub>O<sub>6</sub>) i [[chrom]] ('''enstatyt chromowy'''). Tworzy [[roztwór stały]] piroksenów rombowych: enstatyt – [[ferrosilit]]: członami pośrednimi są [[bronzyt]] i [[hipersten]]. |
Bardzo rzadko tworzy prawidłowo wykształcone [[pokrój kryształu|kryształy]] tabliczkowe płytkowe czy słupkowe. Przeważnie występuje w [[skupienia minerałów|skupienach]] ziarnistych, zbitych, blaszkowych lub w formie pojedynczych ziarn w skale. Czasami tworzy agregaty. Jest kruchy, przezroczysty, czasami wykazuje [[efekt kociego oka]], rzadziej [[Asteryzm (mineralogia)|asteryzm]] sześciopromiennej gwiazdy ('''enstatyt gwiaździsty'''). Często zawiera [[żelazo]] (ok. 10% Fe<sub>2</sub>Si<sub>2</sub>O<sub>6</sub>) i [[chrom]] ('''enstatyt chromowy'''). Tworzy [[roztwór stały]] piroksenów rombowych: enstatyt – [[ferrosilit]]: członami pośrednimi są [[bronzyt]] i [[hipersten]]. |
||
Linia 20: | Linia 39: | ||
Częsty składnik [[skały magmowe|skał magmowych]], głównie [[noryt]]ów, [[piroksenit]]ów, [[Perydotyty|perydotytów]], [[harzburgit]]ów, [[gabro|gabr]] i [[bazalt]]ów. Rzadziej bywa spotykany w [[Sjenit|sjenitach]], [[melafir]]ach, [[andezyt]]ach, [[dacyt]]ach, [[pegmatyt]]ach. Występuje także w skałach metamorficznych i w [[Aluwium|aluwiach]] rzecznych. |
Częsty składnik [[skały magmowe|skał magmowych]], głównie [[noryt]]ów, [[piroksenit]]ów, [[Perydotyty|perydotytów]], [[harzburgit]]ów, [[gabro|gabr]] i [[bazalt]]ów. Rzadziej bywa spotykany w [[Sjenit|sjenitach]], [[melafir]]ach, [[andezyt]]ach, [[dacyt]]ach, [[pegmatyt]]ach. Występuje także w skałach metamorficznych i w [[Aluwium|aluwiach]] rzecznych. |
||
'''Miejsca występowania:''' [[Niemcy]] – Eifel, Bellerberg, [[Szwajcaria]], [[Irlandia]], [[Stany Zjednoczone|USA]], [[Birma]], [[Indie]], [[Japonia]], [[Rosja]], [[Brazylia]], [[Meksyk]] [[Wielka Brytania]], [[Madagaskar]]. |
'''Miejsca występowania:''' [[Niemcy]] – Eifel, Bellerberg, [[Szwajcaria]], [[Irlandia]], [[Stany Zjednoczone|USA]], [[Birma]], [[Indie]], [[Japonia]], [[Rosja]], [[Brazylia]], [[Meksyk]], [[Wielka Brytania]], [[Madagaskar]]. |
||
'''W Polsce''' spotykany jest w [[trzeciorzęd]]owych [[bazalt]]ach Dolnego Śląska (okolice Zgorzelca, Lubania, Jeleniej Góry). Występuje w skałach północno-wschodniej Polski (okolice Suwałk). |
'''W Polsce''' spotykany jest w [[trzeciorzęd]]owych [[bazalt]]ach Dolnego Śląska (okolice Zgorzelca, Lubania, Jeleniej Góry). Występuje w skałach północno-wschodniej Polski (okolice Suwałk). |
||
== Zastosowanie == |
== Zastosowanie == |
||
* ma znaczenie naukowe |
* ma znaczenie naukowe, |
||
* atrakcyjny i poszukiwany kamień kolekcjonerski |
* atrakcyjny i poszukiwany kamień kolekcjonerski, |
||
* kamień ozdobny i jubilerski. |
* kamień ozdobny i jubilerski. |
||
Linia 33: | Linia 52: | ||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* W. Schuman |
* W. Schuman: ''Kamienie szlachetne i ozdobne'', Wyd. „Alma –Press” – 2004 |
||
* O. Medenbach, C. Sussieck |
* O. Medenbach, C. Sussieck-Fornefeld: ''Minerały'', „Świat Książki” – 1996 |
||
* R.Hochleitner |
* R. Hochleitner: ''Minerały i kryształy'', „Muza S.A.” – 1994 |
||
* W. Schumann |
* W. Schumann: ''Minerały świata'', O. Wyd.”Alma- Press” 2003 |
||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
* |
* [http://webmineral.com/data/Enstatite.shtml Enstatyt na stronie Webmineral] {{lang|en}} |
||
* '''Artykuł:''' [http://webmineral.com/data/Enstatite.shtml o enstatycie] |
|||
[[Kategoria:Krzemiany (minerały)]] |
[[Kategoria:Krzemiany (minerały)]] |
Wersja z 23:53, 17 gru 2011
[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt={{{alt grafiki}}}|{{{opis grafiki}}}]] {{{opis grafiki}}} | |
Właściwości chemiczne i fizyczne | |
Inne nazwy |
{{{inne nazwy}}} |
---|---|
Skład chemiczny |
{{{skład chemiczny}}} |
Twardość w skali Mohsa |
{{{twardość w skali Mohsa}}} |
Przełam |
{{{przełam}}} |
Łupliwość |
{{{łupliwość}}} |
Pokrój kryształu |
{{{pokrój kryształu}}} |
Układ krystalograficzny |
{{{układ krystalograficzny}}} |
Topliwość |
{{{topliwość}}} |
Właściwości mechaniczne |
{{{właściwości mechaniczne}}} |
Gęstość minerału |
{{{gęstość minerału}}} |
Właściwości optyczne | |
Barwa |
{{{barwa}}} |
Rysa |
{{{rysa}}} |
Połysk |
{{{połysk}}} |
Współczynnik załamania |
{{{współczynnik załamania}}} |
Inne |
{{{inne własności optyczne}}} |
Dodatkowe dane | |
Postacie alotropowe |
{{{postacie alotropowe}}} |
Szczególne własności |
{{{szczególne własności}}} |
Klasyfikacja Strunza |
{{{klasyfikacja Strunza}}} |
Enstatyt – minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy piroksenów. Minerał bardzo pospolity i szeroko rozpowszechniony.
Nazwa pochodzi od gr. enstates = przeciwnik (antagonista); nawiązuje do dużej odporności tego minerału na wysoką temperaturę.
Właściwości
Bardzo rzadko tworzy prawidłowo wykształcone kryształy tabliczkowe płytkowe czy słupkowe. Przeważnie występuje w skupienach ziarnistych, zbitych, blaszkowych lub w formie pojedynczych ziarn w skale. Czasami tworzy agregaty. Jest kruchy, przezroczysty, czasami wykazuje efekt kociego oka, rzadziej asteryzm sześciopromiennej gwiazdy (enstatyt gwiaździsty). Często zawiera żelazo (ok. 10% Fe2Si2O6) i chrom (enstatyt chromowy). Tworzy roztwór stały piroksenów rombowych: enstatyt – ferrosilit: członami pośrednimi są bronzyt i hipersten.
Występowanie
Częsty składnik skał magmowych, głównie norytów, piroksenitów, perydotytów, harzburgitów, gabr i bazaltów. Rzadziej bywa spotykany w sjenitach, melafirach, andezytach, dacytach, pegmatytach. Występuje także w skałach metamorficznych i w aluwiach rzecznych.
Miejsca występowania: Niemcy – Eifel, Bellerberg, Szwajcaria, Irlandia, USA, Birma, Indie, Japonia, Rosja, Brazylia, Meksyk, Wielka Brytania, Madagaskar.
W Polsce spotykany jest w trzeciorzędowych bazaltach Dolnego Śląska (okolice Zgorzelca, Lubania, Jeleniej Góry). Występuje w skałach północno-wschodniej Polski (okolice Suwałk).
Zastosowanie
- ma znaczenie naukowe,
- atrakcyjny i poszukiwany kamień kolekcjonerski,
- kamień ozdobny i jubilerski.
Zobacz też
hipersten, bronzyt, ferrosilit.
Bibliografia
- W. Schuman: Kamienie szlachetne i ozdobne, Wyd. „Alma –Press” – 2004
- O. Medenbach, C. Sussieck-Fornefeld: Minerały, „Świat Książki” – 1996
- R. Hochleitner: Minerały i kryształy, „Muza S.A.” – 1994
- W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd.”Alma- Press” 2003