Klasyfikacja minerałów Strunza
Klasyfikacja minerałów Strunza – klasyfikacja minerałów opracowana przez niemieckiego mineraloga Karla Hugona Strunza, oparta na strukturze krystalicznej i składzie chemicznym.
Swój system Strunz opracował w 1941 roku i zawarł w dziele Mineralogische Tabellen. Strunz podzielił minerały na 9 podstawowych grup, z których każda ma swoje podgrupy z przydzielonymi do nich określonymi literami, z kolei te dzielą się na określone rodziny minerałów[1][2][3]. W wersji nr 10 klasyfikacji została ona zreorganizowana i poszerzona do 10 grup. Głównym autorem zmian był Ernest Nickel, a unowocześniona wersja określana jest jako klasyfikacja Nickela-Strunza[4][5].
Klasyfikacja
[edytuj | edytuj kod]Klasyfikacja minerałów Strunza przed reorganizacją Nickela[1][2][3].
Grupa ta zawiera pierwiastki rodzime występujące w stanie wolnym na Ziemi oraz ich stopy.
- I/X Niesklasyfikowane pierwiastki rodzime
- Przykłady: tantal,
II. Siarczki
[edytuj | edytuj kod]W grupie tej znajdują się: siarczki, selenki, tellurki, a także: arsenki, antymonki, bizmutki.
- II/B Metal w proporcji z siarką, selenem, tellurem >1:1
- Przykłady: bornit
- II/C Metal w proporcji z siarką, selenem, tellurem =1:1
- Przykłady: galena
- II/D Metal w proporcji z siarką, selenem, tellurem <1:1
- Przykłady: arsenopiryt, piryt,
- II/E Sulfosole (S : As,Sb,Bi = x); sulfosole z przeważającą ilością miedzi i żelaza x=2
- Przykłady: samsonit, bournonit
- II/F Siarczki niemetaliczne; arsenko-siarczki
- II/X Nisklasyfikowane siarczki
III. Halogenki
[edytuj | edytuj kod]Halogenki to związki pierwiastków znajdujących się w 17 grupie układu okresowego (dawnej grupy VIIA)
- III/B Halogenki złożone, niezawierające wody, zawierające grupy: [BF4]1-, [SiF6]2- lub [AlF6]3-
- III/C Halogenki złożone, zawierające wodę
- III/X Niesklasyfikowane halogenki
IV. Tlenki i wodorotlenki
[edytuj | edytuj kod]- IV/A Tlenki, metal : tlen = 1:1 i 2:1 (M2O, MO)
- Przykłady: lód
- IV/B Tlenki, metal : tlen = 3:4 (M3O4 i inne)
- Przykłady: chromit
- IV/E Tlenki, metal : tlen < 1:2 (M2O5, MO3)
- IV/F Wodorotlenki i tlenki uwodnione
- Przykłady: goethyt
- IV/G Tlenki wanadu
- IV/H Uranyle [UO2]2+
- Przykłady: karnotyt
- IV/J Arseniany zawierające grupę [AsO3]3-
- IV/K Siarczany, selenki, telurki; zawierające grupę [XO3]2-
- IV/L Jodany ([IO3]1-)
- IV/X Niesklasyfikowane tlenki
V. Azotany, węglany i borany
[edytuj | edytuj kod]Grupa ta zawiera sole kwasów: azotowego, węglowego i borowego.
- V/A Azotany [NO3]1-
- V/C Bezwodne węglany, zawierające aniony z innych grup
- Przykłady: malachit
- V/D Węglany oparte na wodzie, niezawierające anionów z innych grup
- V/E Węglany opatre na wodzie, zawierające aniony z innych grup
- V/F Uranylwęglany ([UO2]2+ – [CO3]2-)
- V/G Borany wyspowe
- V/H Borany grupowe
- Przykłady: boraks
- V/J Borany łańcuchowe
- V/K Borany warstwowe
- V/L Borany szkieletowe
- V/X Niesklasyfikowane azotany, węglany i borany
VI. Siarczany, chromiany , molibdeniany , wolframiany
[edytuj | edytuj kod]Grupa ta zawiera sole kwasów: siarkowego, chromowego, molibdenowego oraz wolframowego.
- VI/B Bezwodne siarczany, zawierające aniony z innych grup
- Przykłady: ałunit
- VI/C Siarczany oparte na wodzie, niezawierające anionów z innych grup
- Przykłady: gips
- VI/D Siarczany oparte na wodzie, zawierające aniony z innych grup
- Przykłady: aluminit
- VI/E Tellurany
- VI/F Chromiany [CrO4]2-
- Przykłady: krokoit
- VI/X Niesklasyfikowane siarczany, chromiany, molibdeniany i wolframiany
- Przykłady: kirgistanit
VII. Fosforany, arseniany, wanadany
[edytuj | edytuj kod]- VII/A Bezwodne fosforany, niezawierające anionów z innych grup
- Przykłady: berlinit
- VII/B Bezwodne fosforany, zawierające aniony z innych grup
- VII/C Fosforany oparte na wodzie, niezawierające anionów z innych grup
- Przykłady: erytryn
- VII/D Fosforany oparte na wodzie, zawierające aniony z innych grup
- Przykłady: turkus
- VII/E Uranyfofosforany i uranylowanadany
- Przykłady: karnotyt
- VII/X Niesklasyfikowane fosforany, arseniany i wanadany
VIII. Krzemiany
[edytuj | edytuj kod]W grupie taj znajdują się związki zawierające grupę krzemianową [SiO4]4-
- VIII/A Krzemiany wyspowe (Nesosilicates)
- Przykłady: pirop, fajalit
- VIII/B Krzemiany wyspowe zawierające grupy tetra-anionów (Nesosubsilicates)
- Przykłady: topaz, tytanit
- VIII/C Krzemiany grupowe (Sorosilicates)
- Przykłady: epidot
- VIII/D Niesklasyfikowane krzemiany
- Przykłady: chryzotyl
- VIII/E Krzemiany pierścieniowe (Cyclosilicates)
- Przykłady: turmalin, beryl
- VIII/F Krzemiany łańcuchowe (Inosilicates)
- Przykłady: pirokseny, amfibole, turmalin
- VIII/G Krzemiany przestrzenne (Intermediate)
- VIII/H Krzemiany warstwowe (Phyllosilicates)
- Przykłady: muskowit, talk, montmorilonit, kaolonit, antygoryt
- VIII/J Krzemiany szkieletowe (Tectosilicates)
- Przykłady: skalenie, ortoklaz, plagioklazy, skaleniowce
IX. Związki organiczne
[edytuj | edytuj kod]- IX/A Sole kwasów organicznych
- IX/C Żywice i inne związki
- Przykłady: bursztyn
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Strunz Table. mindat.org. [dostęp 2016-07-28]. (ang.).
- ↑ a b MinLex - Systematik der Mineralien. minlex.de. [dostęp 2016-07-28]. (niem.).
- ↑ a b Strunz Classification System (wersja archiwalna). webmineral.com, 2009. [dostęp 2016-07-28]. (ang.).
- ↑ Strunz Classification. webmineral.com. [dostęp 2016-07-28].
- ↑ Nickel-Strunz Classification. webmineral.com. [dostęp 2016-07-28].