Zamek krzyżacki w Królewcu

Zamek królewiecki

Nieistniejący dzisiaj zamek królewiecki, ilustracja z ok. 1895
Państwo	Rosja
Miejscowość	Kaliningrad
Styl architektoniczny	gotyk
Rozpoczęcie budowy	XIII w.
Zniszczono	1945 (działania wojenne), 1968 (wyburzenie ruin)
Położenie na mapie Rosji Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}

{{Budynek infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | nazwa oryginalna = | plan budynku = | współrzędne = | alt zdjęcia = Nieznane pola: "sekundN", "stopniS", "sekundS", "minutS", "stopniW", "minutW", "sekundE", "stopniN", "sekundW", "minutE", "stopniE" oraz "minutN".

Zamek królewiecki – gotycki zamek krzyżacki z XIII w., kilkukrotnie przebudowywany (m.in. w XVI i XVIII w.), będący – obok miejscowej katedry – jednym z symboli Królewca (obecnie Kaliningrad w Rosji).

Historia budowy

W czasach pruskich znajdował się tu gród Tuwangste (także: Twangste, Twangst, Twongst, Twoyngst). Nazwa ta wywodziła się z pruskiego słowa "wangus" i oznaczało ścinanie drzewa dębowego, które było symbolem Perkuna. Po podboju Sambii przez Krzyżaków w 1255 zamek nazwano Regiomontium (Królewska Góra) na cześć króla czeskiego Przemysła Ottokara II, który uczestniczył w wyprawie.

Zamek był wielokrotnie rozbudowywany m.in. w XVI i XVIII w. (m.in. Joachim Ludwig Schultheiß von Unfried). Po inkorporacji Prus Królewskich do Polski zamek był od 1457 siedzibą wielkiego mistrza krzyżackiego, od 1525 książąt pruskich. W 1701 w kościele zamkowym odbyła się koronacja króla Fryderyka I, a w 1861 Wilhelma I.

Od czasów średniowiecznych do zamku przylegała wolnizna Burgfreiheit (Wola Zamkowa), później powstały Tragheim, Altroßgarten, Neue Sorge i Sackheim. Przed II wojną światową umieszczono w części zamku muzeum. W czasie wojny przechowywano tu zrabowaną z Carskiego Sioła Bursztynową Komnatę, którą prawdopodobnie wywieziono w nieznanym kierunku.

Sala lustrzana w zamku

Zniszczenie zamku

Zamek królewiecki został całkowicie strawiony przez pożary w następstwie bombardowań Królewca, przeprowadzonych przez lotnictwo brytyjskie w sierpniu 1944. Bombardowania przetrwały tylko grube mury zewnętrzne. Dalsze zniszczenia nastąpiły w czasie zdobywania miasta przez Armię Czerwoną w kwietniu 1945.

W wyniku postanowień poczdamskich Królewiec został przyłączony do ZSRR, a w 1946 przemianowany na Kaliningrad. Pozostałości zamku zostały na rozkaz Leonida Breżniewa wysadzone w powietrze w 1968 jako symbol pruskiego militaryzmu, mimo protestów studentów i intelektualistów. Na miejscu zburzonego zamku postawiono Dom Sowietów.

Plany rewitalizacji

Od kilku lat planowana jest rewitalizacja śródmieścia i zamku. Planowano odbudowę zamku z funduszy rosyjskiego ministerstwa kultury, jednak projekt ten na razie upadł, pomimo iż plan odbudowy zamku poparł prezydent Władimir Putin podczas swojej wizyty w Królewcu w 2005.

W latach 2001-2008 na terenie, gdzie znajdowały się ruiny zamku, prowadzono prace wykopaliskowe, finansowane przez niemiecki tygodnik Der Spiegel. W trakcie wspomnianych prac odkryto pewną ilość pamiątek historycznych, m.in. w czerwcu 2005 natrafiono na srebrną skrzynkę, zawierającą medale i monety.

Władze miasta cały czas forsują plan odbudowy. Zwolennikiem odbudowy jest architekt Artur Sarnitz. Z drugiej strony, rozbiórka Domu Sowietów, stojącego na miejscu dawnego zamku, też ma swoich przeciwników. Wg nich budowla-pomnik jest już częścią historii miasta.

Galeria ilustracji

• 
  Dziedziniec oraz kościół zamkowy
• Wnętrze zamku – sala tronowa
  Wnętrze zamku – sala tronowa
• 
  Brama wjazdowa do zamku
• 
  Archiwum państwowe na zamku

Bibliografia

• Caspar Stein: Das Alte Königsberg. Eine ausführliche Beschreibung der drei Städte Königsberg... anno 1644, Hamburg, Verein für Familienforschung in Ost- und Westpreußen, 1998, ISBN 3-931577-14-7 (reprint wyd. Königsberg 1911)
• Adolf Boetticher: Die Bau- und Kunstdenkmäler in Provinz Ostpreußen, H. 7., Königsberg, Königsberg, Teichert, 1897
• Friedrich Lahrs: Das Königsberger Schloß, Stuttgart, Kohlkammer, 1956
• Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreußens. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreußen (Deutschordensland Preußen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Deutscher. Kunstverlag, 1993, ISBN 3-422-03025-5
• Prusy Wschodnie – dokumentacja historycznej prowincji. Zbiory fotograficzne dawnego Urzędu Konserwatora Zabytków w Królewcu (=Ostpreußen – Dokumentation einer historischen Provinz. Die photographische Sammlung des Provinzialdenkmalamtes in Königsberg), oprac. i red. bazy danych Jan Przypkowski, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, [2006], ISBN 83-89101-44-0
• Sławomir Popowski,:Miasto niedokończone, w: „Polityka'”2008, nr 15 (2649), s.12

Linki zewnętrzne

• Putin für Wiederaufbau des Königsberger Schlosses – Artykuł w jęz. niemieckim odnośnie odbudowy zamku
• Zamek królewiecki (i miasto) na starych pocztówkach
• Kaliningrad Castles – Losy zamku królewieckiego (tekst w jęz. angielskim)