Pedro Arias de Ávila: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m lit. |
|||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
'''Pedro Arias de Ávila''' znany także jako '''Pedrárias''' lub '''Pedrárias Dávila''' (ur. ok. [[1443]] w [[Segowia|Segowii]], [[Hiszpania]], zm. [[6 marca]] [[1531]] w [[León (miasto w Nikaragui)|León]]) – hiszpański [[konkwista]]dor, gubernator Złotej Kastylii ([[język hiszpański|hiszp.]] Castilla del Oro) (1514–1526), dworzanin króla [[Ferdynand II Katolicki|Ferdynanda II]]. |
'''Pedro Arias de Ávila''' znany także jako '''Pedrárias''' lub '''Pedrárias Dávila''' (ur. ok. [[1443]] w [[Segowia|Segowii]], [[Hiszpania]], zm. [[6 marca]] [[1531]] w [[León (miasto w Nikaragui)|León]]) – hiszpański [[konkwista]]dor, gubernator Złotej Kastylii ([[język hiszpański|hiszp.]] Castilla del Oro) (1514–1526), dworzanin króla [[Ferdynand II Katolicki|Ferdynanda II]]. |
||
W [[1514]] roku król mianował go gubernatorem utworzonej na [[Przesmyk Panamski|Przesmyku Panamskim]] kolonii koronnej ''Castilla del Oro'' ([[Panama]]). Miał zaprowadzić tam porządek i uwięzić [[Vasco Núñez de Balboa|Vasco Núñeza de Balboę]], oskarżanego o czyny pirackie. List od Balboi o odkryciu [[Pacyfik|Morza Południowego]] (''hiszp. Mar Del Sur '') oraz danina dla króla w [[Złoto|złocie]] i szlachetnych kamieniach zmieniły nastawienie Ferdynanda II. Mianował Balboę ''[[adelantado]]''<ref> ''Adelantado'' – tytuł wojskowy, nadawany konkwistadorom po zakończeniu podboju.</ref> Mar del Sur i dwóch okręgów nad [[ocean]]em, ale za radą arcybiskupa [[Juan Rodríguez de Fonseca|Juana Rodrigueza de Fonseca]] podporządkował gubernatorowi Castilla del Oro. Arcybiskupowi zdecydowanie Balboa się nie podobał, gdyż sprawował władzę z nominacji wicekróla [[Haiti (wyspa)|Hispanioli]] (Dziś |
W [[1514]] roku król mianował go gubernatorem utworzonej na [[Przesmyk Panamski|Przesmyku Panamskim]] kolonii koronnej ''Castilla del Oro'' ([[Panama]]). Miał zaprowadzić tam porządek i uwięzić [[Vasco Núñez de Balboa|Vasco Núñeza de Balboę]], oskarżanego o czyny pirackie. List od Balboi o odkryciu [[Pacyfik|Morza Południowego]] (''hiszp. Mar Del Sur '') oraz danina dla króla w [[Złoto|złocie]] i szlachetnych kamieniach zmieniły nastawienie Ferdynanda II. Mianował Balboę ''[[adelantado]]''<ref> ''Adelantado'' – tytuł wojskowy, nadawany konkwistadorom po zakończeniu podboju.</ref> Mar del Sur i dwóch okręgów nad [[ocean]]em, ale za radą arcybiskupa [[Juan Rodríguez de Fonseca|Juana Rodrigueza de Fonseca]] podporządkował gubernatorowi Castilla del Oro. Arcybiskupowi zdecydowanie Balboa się nie podobał, gdyż sprawował władzę z nominacji wicekróla [[Haiti (wyspa)|Hispanioli]] (Dziś Republika Dominikany i Haiti), [[Diego Cólon]]a, który rościł sobie pretensje do Panamy z tytułu odkryć i przywilejów ojca. |
||
Wieści o złocie obudziły nadzieje króla i setek ''hidalgos''<ref> ''Hidalgo'' – członek starej hiszpańskiej szlachty; ''hijo de algo'', syn człowieka dobrze urodzonego (dosłownie: syn kogoś).</ref>. W [[1513]] roku na 22 statki Ávila zaokrętowało się przeszło 2000 [[rycerz]]y odzianych w [[jedwab]]ie i [[Brokat (tkanina)|brokaty]]. Nie zabrakło [[biskup]]a ani gubernatorowej. Towarzyszył gubernatorowi osobisty sekretarz, [[Fernandez de Oviedo]], późniejszy oficjalny kronikarz Indii Zachodnich i kasztelan zamku w [[Santo Domingo]]. Sekretarzując gubernatorowi, którego serdecznie nie cierpiał, napisał I część znanego dzieła ''Historia general y natural de las Indias''; było ono bezkrytyczne i apologetyczne w stosunku do hiszpańskich [[konkwista]]dorów z wyjątkiem gubernatora. |
Wieści o złocie obudziły nadzieje króla i setek ''hidalgos''<ref> ''Hidalgo'' – członek starej hiszpańskiej szlachty; ''hijo de algo'', syn człowieka dobrze urodzonego (dosłownie: syn kogoś).</ref>. W [[1513]] roku na 22 statki Ávila zaokrętowało się przeszło 2000 [[rycerz]]y odzianych w [[jedwab]]ie i [[Brokat (tkanina)|brokaty]]. Nie zabrakło [[biskup]]a ani gubernatorowej. Towarzyszył gubernatorowi osobisty sekretarz, [[Fernandez de Oviedo]], późniejszy oficjalny kronikarz Indii Zachodnich i kasztelan zamku w [[Santo Domingo]]. Sekretarzując gubernatorowi, którego serdecznie nie cierpiał, napisał I część znanego dzieła ''Historia general y natural de las Indias''; było ono bezkrytyczne i apologetyczne w stosunku do hiszpańskich [[konkwista]]dorów z wyjątkiem gubernatora. |
||
Wersja z 16:39, 10 cze 2013
Pedro Arias de Ávila znany także jako Pedrárias lub Pedrárias Dávila (ur. ok. 1443 w Segowii, Hiszpania, zm. 6 marca 1531 w León) – hiszpański konkwistador, gubernator Złotej Kastylii (hiszp. Castilla del Oro) (1514–1526), dworzanin króla Ferdynanda II.
W 1514 roku król mianował go gubernatorem utworzonej na Przesmyku Panamskim kolonii koronnej Castilla del Oro (Panama). Miał zaprowadzić tam porządek i uwięzić Vasco Núñeza de Balboę, oskarżanego o czyny pirackie. List od Balboi o odkryciu Morza Południowego (hiszp. Mar Del Sur ) oraz danina dla króla w złocie i szlachetnych kamieniach zmieniły nastawienie Ferdynanda II. Mianował Balboę adelantado[1] Mar del Sur i dwóch okręgów nad oceanem, ale za radą arcybiskupa Juana Rodrigueza de Fonseca podporządkował gubernatorowi Castilla del Oro. Arcybiskupowi zdecydowanie Balboa się nie podobał, gdyż sprawował władzę z nominacji wicekróla Hispanioli (Dziś Republika Dominikany i Haiti), Diego Cólona, który rościł sobie pretensje do Panamy z tytułu odkryć i przywilejów ojca.
Wieści o złocie obudziły nadzieje króla i setek hidalgos[2]. W 1513 roku na 22 statki Ávila zaokrętowało się przeszło 2000 rycerzy odzianych w jedwabie i brokaty. Nie zabrakło biskupa ani gubernatorowej. Towarzyszył gubernatorowi osobisty sekretarz, Fernandez de Oviedo, późniejszy oficjalny kronikarz Indii Zachodnich i kasztelan zamku w Santo Domingo. Sekretarzując gubernatorowi, którego serdecznie nie cierpiał, napisał I część znanego dzieła Historia general y natural de las Indias; było ono bezkrytyczne i apologetyczne w stosunku do hiszpańskich konkwistadorów z wyjątkiem gubernatora.
W Panamie stosunki między dwoma gubernatorami ułożyły się z początku poprawnie. Balboa przeniósł się nad Pacyfik, podporządkował sobie trzydzieści plemion i przystąpił do budowy czterech brygantyn. Miał zamiar przebadać wybrzeża Pacyfiku, poszerzyć swoje włości i odszukać legendarnie bogatą krainę Indian, która – według krążących legend – położona była gdzieś na południu kontynentu.
Osobowość
Uważa się, że Ávila był gubernatorem okrutnym, nieporadnym i chorobliwie zazdrosnym o wpływy i władzę, a ponadto hazardzistą. Nazywano go "Furor Domine". Kazał wymordować Indian wokół Dárien i w mieście zapanował głód, umarło 500 hidalgos. Oskarża się go o śmierć dwóch milionów Indian. Oviedo napisał:
"Popełniał on bez powodu największe okrucieństwa i zabijał Indian [...], torturował ich i grabił. Pozostawił cały kraj w zamęcie buntu, wojny i wrogości"[3]
Ávila zazdrościł osiągnięć Balboi i oskarżał go wobec króla o swoje niepowodzenia. Chciał przejąć realizację jego planów i w 1519 r., lub w 1517 r., gdy statki na Pacyfiku były już na ukończeniu, zaprosił Balboę do Darién. Na drodze czekał Francisco Pizarro z nakazem aresztowania. Balboa został oskarżony o "szykowanie zdrady", skazany na śmierć i natychmiast ścięty.
Dalsze podróże
W Salwadorze i Hondurasie konkwistadorzy Ávili spotkali się z ludźmi Hernana Cortesa i po starciach między sobą wytyczyli granice między Złotą Kastylią, a Nową Hiszpanią. W Nikaragui pod dowództwem Hernanda de Soto od 1523 roku toczyli zażarte walki z Indianami. Oczekując na hiszpańskie statki z korzeniami z Moluków, Ávila w 1519 roku zbudował nad Pacyfikiem port Panamę, a nad Morzem Karaibskim – Nombre de Dios i połączył je drogą. Flotę Balboi przekazał Gasparowi de Espinozie, sędziemu, który wydał wyrok śmierci. Espinoza dokończył budowy statków i w ciągu dwóch lat zbadał 600 Mm oceanicznych wybrzeży Panamy i Kostaryki. Na dłużej zatrzymał się w zatoce Parita w Zatoce Panamskiej, aby doszczętnie ograbić żyjących tu Indian, których już raz ograbił w 1515 roku w czasie wyprawy lądowej.
W 1522 roku wysłał na południe Pascala de Andagoyę, który dotarł do odległej o 250 Mm zatoki Buenaventura w dzisiejszej Kolumbii i wrócił ciężko chory, ale z informacjami o bogatym państwie Birú (Peru). W tym samym roku zezwolił swojemu kuzynowi Gilowi Gonzalesowi de Avilli na zorganizowanie wyprawy na północ wzdłuż oceanicznych wybrzeży Ameryki Środkowej na poszukiwanie złota i cieśniny łączącej oceany. Dwa lata później wysłał go na podbój Hondurasu.
1524 roku jako niejawny udziałowiec przystąpił do spółki Francisca Pizarro, Diega de Almagro oraz księdza Hernanda de Luque i zezwolił im odszukać i zdobyć królestwo Birú (Peru).
Śmierć
W 1526 roku przeniósł się do León, w Nikaraqui, gdzie 1 lipca 1527 został ogłoszony jego gubernatorem. Pozostał tam już do końca swoich dni. Zmarł w wieku 91 lat, 6 marca 1531 roku.