Filologia

Filologia – jedna z nauk humanistycznych, badająca język i literaturę kręgu cywilizacyjnego lub narodu. Głównym przedmiotem jej badań jest tekst, a celem – jego komentarz i interpretacja.

Powszechnie poszczególne filologie określane są nazwami skrótowymi, zarówno w odniesieniu do dziedziny nauki, jak i kierunku studiów, np. polonistyka – filologia polska, anglistyka – filologia angielska, romanistyka – filologia francuska, germanistyka – filologia niemiecka, iberystyka – filologia iberyjska itd.

Cele nauk filologicznych były różnie określane w różnych okresach rozwoju tej dyscypliny, i tak np. niemiecki romanista z przełomu XIX i XX wieku określa filologię jako „każdą naukę, której celem i zadaniem jest poznanie duchowych właściwości danego narodu […], o ile znalazły one lub ciągle jeszcze znajdują swój wyraz w języku i literaturze”.

Pochodzenie nazwy

Termin stgr. φιλόλογος (philólogos) pojawia się po raz pierwszy u Platona (Theatetus 146 A) i oznacza „miłośnika naukowej dyskusji”. Terminem tym określał się Eratostenes, aleksandryjski uczony, zajmujący się m.in. historią literatury.

Na gruncie łacińskim Cyceron określał mianem philologia studiowanie literatury (Ad Atticum II 17,1).