Natura ludzka: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 12:26, 28 lip 2018

Natura ludzka (gr. trl. he phýsis tôn anthrópon; łac. natura humana) – to, co w człowieku przyrodzone, instynktowne, w odróżnieniu od tego, co nabyte w doświadczeniu jednostkowym i społecznym^[1].

Nieco inne ujęcie podaje, że to termin który odnosi się do cech wyróżniających gatunku ludzkiego, z elementami takimi jak świadomość, wolna wola, moralność, kreatywność, stopień kooperacji i zaufania, język, myślenie symboliczne, system wierzeń (sposoby myślenia, odczuwania i działania jako naturalne tendencje wrodzone, ale specyficzne gatunkowi ludzkiemu). Istnienie, unikalność, lub naturalność wielu tych elementów bywa zaprzeczane z tradycyjnych pozycji naturalistycznych i ewolucjonistycznych^[2]. Specyfika ludzkiej natury polega na tym, że umiemy żyć tylko wtedy, gdy patrzymy w przyszłość – sub specie aeternitatis. To jest naszym zbawieniem w najtrudniejszych momentach życia^[3].

Istnieją podejścia, które próbują tłumaczyć unikalną naturę ludzką, inną od zwierzęcej, np. jako będącą produktem najnowszej z "wielkich przejść ewolucyjnych" (np. zob. Pierre Teilhard de Chardin), lub nie wynikającą z biologii (tak jak geometria nieuklidesowa nie jest produktem ewolucji biologicznej)^[2], np. zob. emergencja.

Pytania o to co to jest natura ludzka, jakie cechy są dla niej charakterystyczne, co je powoduje i czy natura ludzka jest stała, czy zmienna, to jedne z najstarszych i najważniejszych pytań w filozofii zachodniej.

Kartezjusz i Hobbes porównali człowieka do maszyny.

Locke porównał umysł ludzki do pustej kartki, która wypełnia się poprzez doświadczenia nabyte w życiu (tabula rasa).

Noam Chomsky uważa, że język (wrodzony, wewnętrzny) jest unikalną cechą rodzaju ludzkiego, wyróżniającą go od innych zwierząt.

Wedle esencjalistów natura ludzka jest odwieczna i niezmienna.

Nature versus nurture jest dobrze znanym przypadkiem sporu w ramach ogólniejszej debaty o naturę człowieka.

Zobacz też

Antropologia filozoficzna

Przypisy

↑ Antoni Podsiad: Słownik terminów i pojęć filozoficznych. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2001, s. 546-547. ISBN 83-211-1305-2.
↑ ^a ^b Corey S. Powell, Kenneth Miller, Laurie Santos, David Sloan Wilson, "Does Evolution Explain Human Nature?", recorded panel discussion at Yale University, published by Yale University, Sep 30, 2009, http://www.youtube.com/watch?v=9Cz8ZwaJe24
↑ V. E. Frankl, Człowiek w poszukiwaniu sensu, tłum. A. Wolnicka, Czarna Owca, Warszawa 2009, s. 119

Linki zewnętrzne

Włodzisław Duch, Neuronauki i natura ludzka

[1] Antoni Podsiad: Słownik terminów i pojęć filozoficznych. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2001, s. 546-547. ISBN 83-211-1305-2.

[panel-2] Corey S. Powell, Kenneth Miller, Laurie Santos, David Sloan Wilson, "Does Evolution Explain Human Nature?", recorded panel discussion at Yale University, published by Yale University, Sep 30, 2009, http://www.youtube.com/watch?v=9Cz8ZwaJe24

[3] V. E. Frankl, Człowiek w poszukiwaniu sensu, tłum. A. Wolnicka, Czarna Owca, Warszawa 2009, s. 119

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 '''Natura ludzka''' ([[język grecki klasyczny|gr.]] [[transliteracja|trl.]] ''he phýsis tôn anthrópon''; [[Łacina|łac.]] ''natura humana'') – to, co w człowieku przyrodzone, [[instynkt]]owne, w odróżnieniu od tego, co nabyte w doświadczeniu jednostkowym i społecznym<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Podsiad | imię = Antoni | tytuł = Słownik terminów i pojęć filozoficznych | wydawca = Instytut Wydawniczy PAX | miejsce = Warszawa | rok = 2001 | strony = 546-547 | isbn = 83-211-1305-2}}</ref>.
-Nieco inne ujęcie podaje, że to termin który odnosi się do cech wyróżniających gatunku ludzkiego, z elementami takimi jak [[świadomość]], [[wolna wola]], [[moralność]], [[kreatywność]], stopień [[kooperacja|kooperacji]] i [[zaufanie|zaufania]], [[język]], [[myślenie symboliczne]], [[religia|system wierzeń]] (sposoby myślenia, odczuwania i działania jako naturalne tendencje wrodzone, ale specyficzne gatunkowi ludzkiemu). Istnienie, unikalność, lub naturalność wielu tych elementów bywa zaprzeczane z tradycyjnych pozycji naturalistycznych i ewolucjonistycznych.<ref name="panel">Corey S. Powell, [[Kenneth Miller]], Laurie Santos, David Sloan Wilson, "Does Evolution Explain Human Nature?", recorded panel discussion at [[Yale University]], published by Yale University, Sep 30, 2009,  http://www.youtube.com/watch?v=9Cz8ZwaJe24</ref>
+Nieco inne ujęcie podaje, że to termin który odnosi się do cech wyróżniających gatunku ludzkiego, z elementami takimi jak [[świadomość]], [[wolna wola]], [[moralność]], [[kreatywność]], stopień [[kooperacja|kooperacji]] i [[zaufanie|zaufania]], [[język]], [[myślenie symboliczne]], [[religia|system wierzeń]] (sposoby myślenia, odczuwania i działania jako naturalne tendencje wrodzone, ale specyficzne gatunkowi ludzkiemu). Istnienie, unikalność, lub naturalność wielu tych elementów bywa zaprzeczane z tradycyjnych pozycji naturalistycznych i ewolucjonistycznych<ref name="panel">Corey S. Powell, [[Kenneth Miller]], Laurie Santos, David Sloan Wilson, "Does Evolution Explain Human Nature?", recorded panel discussion at [[Yale University]], published by Yale University, Sep 30, 2009,  http://www.youtube.com/watch?v=9Cz8ZwaJe24</ref>. Specyfika ludzkiej natury polega na tym, że umiemy żyć tylko wtedy, gdy patrzymy w przyszłość – ''sub specie aeternitatis''. To jest naszym zbawieniem w najtrudniejszych momentach życia<ref>[[Viktor Frankl|V. E. Frankl]], ''Człowiek w poszukiwaniu sensu'', tłum. A. Wolnicka, Czarna Owca, Warszawa 2009, s. 119</ref>.
-Istnieją podejścia, które próbują tłumaczyć unikalną naturę ludzką, inną od zwierzęcej, np. jako będącą produktem najnowszej z "wielkich przejść ewolucyjnych" (np. zob. [[Pierre Teilhard de Chardin]]), lub nie wynikającą z biologii (tak jak geometria nieuklidesowa nie jest produktem ewolucji biologicznej).<ref name="panel"/> Np. zob. [[emergencja]].
+Istnieją podejścia, które próbują tłumaczyć unikalną naturę ludzką, inną od zwierzęcej, np. jako będącą produktem najnowszej z "wielkich przejść ewolucyjnych" (np. zob. [[Pierre Teilhard de Chardin]]), lub nie wynikającą z biologii (tak jak geometria nieuklidesowa nie jest produktem ewolucji biologicznej)<ref name="panel"/>, np. zob. [[emergencja]].
 Pytania o to co to jest natura ludzka, jakie cechy są dla niej charakterystyczne, co je powoduje i czy natura ludzka jest stała, czy zmienna, to jedne z najstarszych i najważniejszych pytań w [[filozofia Zachodu|filozofii zachodniej]].