Stalowa Wola Rozwadów
50°35′34″N 22°02′20″E/50,592778 22,038889 Zmodernizowana stacja Stalowa Wola Rozwadów (2019) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
| Data otwarcia |
10 października 1887 |
| Poprzednie nazwy |
Rozwadów, Rozwadow |
| Rodzaj | |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów |
3 |
| Liczba krawędzi peronowych |
6 |
| Kasy |
Tak |
| Linie kolejowe | |
Położenie na mapie Stalowej Woli  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu stalowowolskiego  | |
| 50°35′34″N 22°02′20″E/50,592778 22,038889
| |
Stalowa Wola Rozwadów – stacja kolejowa w Stalowej Woli, w dzielnicy Rozwadów, w województwie podkarpackim.
Linie kolejowe prowadzą z niej m.in. do węzła kolejowego w Przeworsku oraz do Lublina.
Ruch pasażerski[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Wymiana pasażerska na dobę |
|---|---|
| 2017[1] | 300-499 |
| 2022[2] | 300-499 |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Stacja powstała w 1887, po wybudowaniu przez Austriaków połączenia kolejowego z Dębicą.
Dokument koncesyjny na kolej został wydany 29 grudnia 1886 r.[3]. Czytamy w nim:
„My, Franciszek Józef Pierwszy z Bożej łaski Cesarz Austryacki (….) nadajemy Spółce akcyjnej galicyjskiej kolei, prawo wybudowania i utrzymania w ruchu kolei parowej, która winna być urządzona jako miejscowa ze szlakiem normalnym od stacyi Spółki w Dembicy na Tarnobrzeg do Nadbrzezia z odnogą do Rozwadowa”.
Rozbudowana do dużego węzła kolejowego po wybudowaniu 1889 linii do Przeworska, będącego ważnym ośrodkiem przemysłowym, oraz ponownie w 1914, gdy Rosjanie wybudowali linię kolejową do Lublina. Znacznie uszkodzona podczas I wojny światowej. Odbudowana i rozbudowana w latach 1918–1930 jako ważny, strategiczny węzeł kolejowy budowanego Centralnego Okręgu Przemysłowego. Wybudowano wówczas linię kolejową do Sandomierza, łącząc Rozwadów z Radomiem. Po wybuchu i w czasie II Wojny Światowej stacja nie została poważnie uszkodzona[3].
Stacja była sercem węzła kolejowego, obejmującego niegdyś 2 stacje – towarową oraz towarowo-osobową – wraz z lokomotywownią i wagonownią. Stacja posiadała charakter dwugrupowy, a tory pasażerskie wraz z budynkiem dworca położone były na przedłużeniu torów głównych zasadniczych. Na południowy zachód od części pasażerskiej mieścił się park towarowy – grupa 8 torów, umożliwiająca obsługę składów towarowych i ominięcie części pasażerskiej. Po zamknięciu parku towarowego i lokomotywowni w rejonie tej ostatniej funkcjonowała jeszcze przez jakiś czas stacja tankowania lokomotyw spalinowych, do której prowadził tor nr 39. Ruch na stacji prowadzony był z trzech nastawni wyposażonych w urządzenia mechaniczne scentralizowane – Ro, Ro1 i Ro3. Dawniej dla obsługi parku towarowego czynna była również nastawnia Ro2, z której obecnie pozostał jedynie szkielet budynku.
Szczyt rozwoju i pracy rozwadowskiego węzła przypadł na połowę lat siedemdziesiątych dwudziestego wieku. Dziennie odprawiano tu 52 składy pociągów osobowych i 36 towarowych, z transportami węgla, stali, maszyn budowanych w Hucie Stalowa Wola, siarki czy buraków cukrowych[4].
Stacja, jako duży węzeł kolejowy łączący i obsługujący 4 linie kolejowe, posiadała własne zaplecze socjalne, przychodnie lekarskie, szpital kolejowy, kuchnię, stołówkę pracowniczą, hotel dla drużyn konduktorskich i załóg lokomotyw oraz własną orkiestrę dętą[5].
Obecnie[kiedy?] nadal jest ważnym węzłem kolejowym i największą stacją w mieście, odprawiającą największą liczbę pasażerów.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Na terenie stacji, oprócz budynku stacyjnego i peronów, mieszczą się dwie lokomotywownie (obie nieczynne). Prowadzona w latach 2017–2020 modernizacja i elektryfikacja linii kolejowej nr 68 objęła przebudowę stacji Stalowa Wola Rozwadów. Prace te obejmowały głównie odtworzenie układu torowego stacji pasażerskiej, w tym modernizację peronów nr 2 i 3. Po modernizacji stacja posiada już tylko 2 perony do obsługi pociągów pasażerskich (na peronie 1 zmontowano barierki). Zlikwidowano nieczynne od lat wjazdy na tory parku towarowego. Wymieniono nawierzchnię większości torów, przebudowano sieć trakcyjną. Zabudowano nowe, komputerowe urządzenia sterowania ruchem kolejowym, co spowodowało wyłączenie z eksploatacji nastawni „Ro1” oraz „Ro3”. Nowa nastawnia obsługuje rogatki na 5 przejazdach kolejowo–drogowych oraz posterunki Charzewice, Lipa i Zaklików.
W Rozwadowie istnieje 5 torów pasażerskich, nieużywany skład węgla, budynek PKP Energetyka oraz zespół bocznic. Dodatkowo od strony Stalowej Woli Południe znajduje się jeszcze jeden tor, bocznica do strefy przemysłowej przy ul. Przemysłowej w Stalowej Woli, oznaczony jako 18 i zakończony kozłem oporowym. Bezpośrednio na północ od stacji znajduje się stacja towarowa Stalowa Wola Rozwadów Towarowa. Do 2020 na wylocie w kierunku Lipy/Kraśnika wzdłuż torów stały niewykorzystane słupy trakcyjne. W 2021 linia do Lublina została zelektryfikowana.
Na stacji kończy się jednotorowy odcinek linii Lublin Główny – Przeworsk. Dalej linia jest dwutorowa aż do stacji Grodzisko Dolne, skąd do Przeworska pociągi ponownie poruszają się jednym torem na odcinku 13 km.
Renowacja dworca[edytuj | edytuj kod]
29 marca 2021 PKP podpisały z konsorcjum firm Texom i AJ umowę na remont dworca[6]. We wrześniu 2023 remont zakończono[7]. Piętrowy budynek rozwadowskiego dworca jest najdłuższym tego typu obiektem na Podkarpaciu[8]. Odnowiony zabytkowy dworzec kolejowy w Rozwadowie pochodzący z XIX wieku posiada obecnie poczekalnię dla podróżnych, z jedną kasą, i sanitariatami. Zamontowano elektronicznie tablice przyjazdów i odjazdów pociągów. Wyeliminowano bariery architektoniczne oraz wprowadzono liczne usprawnienia dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej, m.in. oznaczenia w alfabecie Braille’a, mapy dotykowe dworca czy windy. Większość jego powierzchni przeznaczona będzie do wynajęcia firmom i instytucjom. W odrestaurowanym budynku dworca utworzono Terenowy Punkt Paszportowy oraz filę Urzędu Miasta w Stalowej Woli – punkt obsługi mieszkańców.[9]
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Widok z peronu 1. w kierunku Stalowej Woli Południe. Po prawej stronie były hotel załóg, w głębi budynek szpitala kolejowego. -
Widok na budynek stacyjny i peron 2. -
Widok z peronu 2. w kierunku Kraśnika i Rozwadowa Towarowego.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Największe i najmniejsze stacje w Polsce. [w:] utk.gov.pl [on-line]. [dostęp 2019-12-18].
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
- ↑ a b Ekspresem po historii Rozwadowa. sztafeta.pl, 2023-04-02. [dostęp 2023-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-12)].
- ↑ Stalowa Wola Rozwadów – Semaforek [online], semaforek.kolej.org.pl [dostęp 2023-05-15].
- ↑ Zdzisław Surowaniec: Kolej w Rozwadowie ma już 125 lat. W niedzielę obchodzono jubileusz pierwszego wjazdu pociągu na stację. echodnia.eu, 2012-11-25. [dostęp 2023-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-12)].
- ↑ Dworzec Stalowa Wola Rozwadów zostanie zmodernizowany. Umowa podpisana. transport-publiczny.pl. [dostęp 2021-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-12)].
- ↑ W piątek otwarcie dworca kolejowego Stalowa Wola-Rozwadów.... nowiny24.pl. [dostęp 2023-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-12)].
- ↑ Zdzisław Surowaniec: Stalowa Wola ma zmodernizowany dworzec PKP. Do tego też trzy przystanki kolejowe. Zobacz zdjęcia. echodnia.eu, 2023-09-11. [dostęp 2023-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-12)].
- ↑ Paszporty wracają do Stalowej Woli [online], Stalowa Wola - oficjalny portal miasta, 8 grudnia 2023 [dostęp 2024-04-01] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zdzisław Surowaniec: Kolej w Rozwadowie ma już 125 lat. W niedzielę obchodzono jubileusz pierwszego wjazdu pociągu na stację. echodnia.eu, 2012-11-25. [dostęp 2012-11-25].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Galeria zdjęć dworca po remoncie
- Stalowa Wola Rozwadów w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
- Stalowa Wola Rozwadów w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – www.atlaskolejowy.net
- Stalowa Wola Rozwadów – Semaforek (kolej.org.pl)
| Stalowa Wola Rozwadów | ||
| Linia 68 Lublin Główny – Przeworsk (102,770 km) | ||
  odległość: 3,278 km
|
|
odległość: 2,504 km
|
| Linia 74 Sobów – Stalowa Wola Rozwadów (23,342 km) | ||
 odległość: 1,160 km
|
|
|
