Stanisław Karwowski (1848–1917)

Stanisław Karwowski
Data i miejsce urodzenia	25 lutego 1848 ; Leszno
Data i miejsce śmierci	1917 ; Berlin
Miejsce spoczynku	Cmentarz parafialny św. Jana Vianneya, Poznań
Zawód, zajęcie	Polski historyk, geograf, publicysta i działacz.
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach

Stanisław Karwowski herbu Pniejnia (ur. 25 lutego 1848 w Lesznie, zm. 1917 w Berlinie) – profesor, historyk, geograf, lingwista, pedagog, publicysta, działacz społeczny w Wielkopolsce i na Śląsku.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z mazowieckiej szlacheckiej rodziny herbu Pniejnia^[1], osiadłej w miastach Wielkopolski. Syn Adama Karwowskiego, nauczyciela matematyki i polskiego w gimnazjum w Lesznie i matki Ferdynardy Habdank Białoskórskiej^[2]. Ukończył gimnazjum w Lesznie, studiował na uniwersytetach we Wrocławiu i w Berlinie, w 1870 r. otrzymał w Halle tytuł doktora w dziedzinie filozofii pracą pt. De Livonia imperio Sigismundi Augusti, regis Poloniae subjecta^[2].

Profesor w Królewskim Katolickim Gimnazjum w Ostrowie. Występował przeciwko germanizacji. W 1874 przesiedlony przymusowo, za odmowę nauczania w języku niemieckim, do Żagania. Później pracował jeszcze jako profesor gimnazjalny w Głubczycach. W 1907 r. jako emeryt zamieszkał w Poznaniu, gdzie był m.in. wiceprezesem PTPN. Został pochowany w Poznaniu na starym cmentarzu świętomarcińskim.

Badacz dziejów Wielkopolski. Członek Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego, przewodniczący Wydziału Historyczno-Literackiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Interesował się dziejami Wielkopolski, ale także i Śląska oraz genealogią wybitnych rodzin szlacheckich.

W dorobku Karwowskiego wysuwa się na czoło 3-tomowa Historia Wielkiego Księstwa Poznańskiego, którą ocenia się jako nieocenioną kronikę życia politycznego oraz społeczno-kulturalnego z okresu zaboru. Publikował w „Roczniku Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, „Przeglądzie Wielkopolskim” i innych.

Autor monografii wielkopolskich miast: Gniezna, Leszna, Jarocina, Lwówka, Rakoniewic^[2]- Jarocin i jego dziedzice (1903); Genealogia Łodzia Brodnickich (1910); Szlachta polska a chłopi (1911); Lwówek i jego dziedzice (1914); Leszczyńscy herbu Wieniawa (1914) oraz wiele innych.

Pochowany na cmentarzu św. Jana Vianneya w Poznaniu.

Żoną Stanisława Karwowskiego była Maria Pstrokońska, synem Adam Karwowski, lekarz, dermatolog, wenerolog, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, który zyskał dużą popularność.

Jego imię nosi ulica w Poznaniu, Jarocinie i w Lesznie (tu ul. Karwowskich).

Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]

Kronika Miasta Leszna, Poznań 1877
Gniezno, Poznań 1892,
Kolegiata św. Jerzego i kościół św. Stanisława w Gnieźnie, Poznań 1896
Czasopisma wielkopolskie Poznań 1908,
Wielka encyklopedia powszechna ilustrowana (współpraca),
Historia Wielkiego Księstwa Poznańskiego (3 tomy, wydane w roku 1918), tom 1, tom 2, tom 3
Z przeszłości Śląska, część 1, część 2
Wcielenie Inflant do Litwy i Polski 1558-1561.
Klasztor PP. Cysterek w Ołoboku, Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego, Tom XXVI. Zeszyt I

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ herb Pniejnia. [dostęp 2017-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-28)].
↑ ^a ^b ^c Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego T.44 - NEKROlOGIA. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, dostęp 2015-05-26.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Patroni wielkopolskich ulic, zebrał i oprac. Paweł Anders, Poznań, Wydaw. Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, 2006, ISBN 83-87816-76-0

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Dzieła w:

[1] rb Pniejnia. [dostęp 2017-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-28)].

[autonazwa1-2] Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego T.44 - NEKROlOGIA. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, dostęp 2015-05-26.

[1]

[2]