Stanisław Czarnecki (ziemianin)

Stanisław Czarnecki herbu Prus III (ur. 6 stycznia 1830 w Gogolewie, zm. 2 grudnia 1905 w Rakoniewicach) – ziemianin wielkopolski, hrabia, polityk, powstaniec styczniowy.

Zarys biografii

Stanisław Czarnecki był synem Marcelego i Florentyny z Chłapowskich (zob. Czarneccy h. Prus III). W działach rodzinnych otrzymał w 1857 ordynację Pakosław i uzyskał potwierdzenie nadanego ojcu w 1854 pruskiego tytułu hrabiowskiego przysługującego w primogeniturze i związanego z posiadaniem Pakosławia. Uczęszczał – jak bratanek Wiktor – do Gimnazjum Francuskiego w Berlinie i na uniwersytet we Wrocławiu. W 1860 poślubił hrabiankę Annę z Mielżyńskich h. Nowina (1842–1908) i osiadł w swym majątku.

W czasie powstania styczniowego w pobliskiej Kongresówce Czarnecki pełnił funkcję komisarza wojskowego na powiat Krobia. Wykryły to władze pruskie, Czarnecki został oskarżony o zdradę stanu i spędził półtora roku w więzieniu. Po uwolnieniu poświęcił się tzw. pracy organicznej: bronił księży w czasie kulturkampfu i działał na polu oświaty ludowej, popierając działalność kółek samokształceniowych i wydawnictw książkowych dla ludu wiejskiego.

W roku 1896 przekazał majątki synom (rozwiązując ordynację) i przeprowadził się do Rakoniewic, gdzie spędził resztę życia. Starszy syn Leon (1862–?) stracił tytuł hrabiowski w związku z małżeństwem z mieszczanką z Berlina Ritą Busse (1898) – takie związki małżeńskie z osobami niższymi stanem były zabronione w akcie nadania godności hrabiowskiej z 1857 pod groźbą utraty tytułu. Był bezdzietny, majątki odziedziczył po nim brat Marceli (1864–?)), który w 1898 uzyskał papieski tytuł hrabiego w primogeniturze, ale pozostał bezżenny i bezdzietny, będąc ostatnim potomkiem linii pakosławskiej po mieczu. Oprócz synów Stanisławostwo Czarneccy mieli cztery córki.

Bibliografia

Simon Konarski, Armorial de la noblesse polonaise titrée, Paris 1957
Polski Słownik Biograficzny, t. IV, Kraków 1938
Teodor Żychliński, Złota Księga..., t. XXIX

Linki zewnętrzne

Pałac w Pakosławiu