Przejdź do zawartości

Stanisław Marcin Badeni

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Marcin Badeni
Ilustracja
Portret autorstwa Kazimierza Pochwalskiego z 1903
Herb
herbu Bończa
Rodzina

Badeni

Data i miejsce urodzenia

9 sierpnia 1850
Surochów

Data i miejsce śmierci

12 października 1912
Radziechów

Ojciec

Władysław Badeni

Odznaczenia
Komandor Orderu Leopolda (Austria) Komandor Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego

Stanisław Marcin Badeni (ur. 9 sierpnia[1] lub 7 września[2] 1850 w Surochowie, zm. 12 października 1912 w Radziechowie) – polski prawnik i polityk. Pochodził z rodziny Badenich pieczętującej się herbem Bończa, właściciel dóbr Radziechów, hrabia.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W 1867 ukończył Gimnazjum św. Anny w Krakowie[3].

Od 1883 był posłem do galicyjskiego Sejmu Krajowego we Lwowie, od 1891 członkiem austriackiej Izby Panów, dwukrotnie marszałkiem krajowym Galicji (18951901 i 19031912). Uzyskał zwrot Wawelu od armii austriackiej.

W 1893 kupił majątek Koropiec nad Dniestrem na Podolu[4] gdzie wybudował neorenesansowy pałac, który odziedziczył jego syn Stefan (1885-1961).

W 1898 został odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Leopolda[5][6], a w 1893 otrzymał komandorię papieskiego Orderu św. Grzegorza[7].

Był członkiem dożywotnim Towarzystwa Szkoły Ludowej[8]. W 1878 otrzymał tytuł członka honorowego Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego we Lwowie[9].

Był żonaty z Cecylią z hr. Mierów, z którą miał dwóch synów Henryka[10] i Stefana[11].

Honorowy obywatel Rzeszowa (24 września 1895) i Lwowa (3 października 1895). Po tym jak w 1912 wskutek stanu zdrowia ustąpił z urzędu marszałka krajowego Galicji, Związek 30 Większych Miast Galicji w uznaniu jego zasług postanowił o przyznaniu jemu tytułu obywatelstwa honorowego, co większość z władz miast-członków potwierdziła przyznaniem takiego wyróżnienia (otrzymał m.in. honorowe obywatelstwo Sanoka 26 czerwca 1912)[12][13].

Znał doskonale język jidysz.

Zmarł 12 października 1912 w Radziechowie[14]. W tamtejszej rodzinnej kaplicy grobowej został pochowany[15]. Jego zwłoki balsamował prof. Henryk Kadyi, który w trakcie tych czynności zaciął się w palec, a następnie wskutek zakażenia krwi zmarł[16].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Stanisław Marcin hr. Badeni h. Bończa (ID: 1.279.123)
  2. Starzyński, s. 209.
  3. Kronika. Zjazd koleżeński. „Kurjer Lwowski”. 167, s. 3, 16 czerwca 1892.
  4. Stanisław Nicieja, Kresowa Atlantyda, t. XII, 2018, s. 240, ISBN 978-83-61915-70-6.
  5. Odznaczenia jubileuszowe. „Nowa Reforma”, s. 5, Nr 277 z 3 grudnia 1898. 
  6. Odznaczenia jubileuszowe. „Echo Przemyskie”, s. 1, Nr 97 z 4 grudnia 1898. 
  7. Jerzy Sewer Dunin-Borkowski, Almanach Błękitny, Warszawa 1908, s. 197.
  8. Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1912, Kraków 1913, LXXVII.
  9. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 1069.
  10. Zaślubiny hr. Badeniego z hr. Plater Zyberżanką. „Nowości Illustrowane”. Nr 48, s. 8, 25 listopada 1905. 
  11. Bracia Kazimierz i Stanisław Badeni [online], Nowy Kurier Galicyjski, 9 kwietnia 2022 [dostęp 2022-10-30] (pol.).
  12. Z Rady Miejskiej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 1, Nr 26 z 30 czerwca 1912. 
  13. Kronika. Z kraju. Sanok, 1 lipca 1912. „Krakus”, s. 5, Nr 27 z 7 lipca 1912. 
  14. † Stanisław hr. Badeni. „Kurjer Lwowski”. 474, s. 2, 15 października 1912
  15. Pogrzeb hr. Stanisława Badeniego. „Nowości Illustrowane”. Nr 43, s. 7, 26 października 1912. 
  16. Zgon działacza ukraińskiego. „Nowości Illustrowane”. Nr 44, s. 13, 2 listopada 1912. 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]