Szczeciorożek ostrewnik
| Loricera pilicornis | |||||
| (Fabricius, 1775) | |||||
_-_(imago),_Elst_(Gld),_the_Netherlands.jpg) Imago | |||||
 Larwa, rycina | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Podrodzaj |
Loricera s.str. | ||||
| Gatunek |
szczeciorożek ostrewnik | ||||
| |||||
Szczeciorożek ostrewnik[1] (Loricera pilicornis) – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny szczeciorożkowatych. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję i nearktyczną Amerykę Północną.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza na łamach dziesiątego wydania Systema Naturae pod nazwą Carabus caerulescens[2]. Za ważny jednak uznaje się epitet gatunkowy nadany w 1775 roku przez Johana Christiana Fabriciusa w kombinacji Carabus pilicornis[3]. W 1802 roku Pierre André Latreille umieścił go w nowym, wówczas monotypowym rodzaju Loricera[4]. Klasyfikowany jest w podrodzaju nominatywnym Loricera s.str.[5].
Wyróżnia się w jego obrębie dwa podgatunki[5]:
- Loricera pilicornis congesta Mannerheim, 1853
- Loricera pilicornis pilicornis (Fabricius, 1775)
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 6,3 do 8,7 mm[6]. Wierzch ciała ubarwiony jest czarno[7] z połyskiem ciemnobrązowym lub zielonkawomiedzistym, rzadziej pokrywy są czarniawoniebieskie lub spiżowe z krawędziami bocznymi i wierzchołkiem żółtawobrązowymi, jasnobrązowymi lub brązowoczerwonymi. Kolor głaszczków, goleni i stóp jest czerwonożółty. Spód ciała jest metalicznie zielony[6]. Jak u innych szczeciorożków na członach czułków od drugiego do szóstego występują długie, dłuższe od samych członów szczecinki[7][6]. Pokrywy mają jedną parę chetoporów przytarczkowych i do dwóch do czterech (zwykle trzy) pary chetoporów dyskalnych, dodatkowo z chetoporem na piątym międzyrzędzie występującym tylko na jednej z pokryw. Skrzydła tylnej pary są w pełni wykształcone[6].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad eurytopowy, rozmieszczony od nizin po góry, zasiedlający podmokłe i wilgotne lasy, porośnięte roślinnością pobrzeża wód, mokradła oraz wilgotne łąki i pola[1][6][8]. Wykazuje specjalizację w polowaniu na skoczogonki, zarówno w z stadium larwalnym, jak i dorosłym, aczkolwiek uzupełnia dietę innymi drobnymi stawonogami. Owady dorosłe chwytają skoczogonki w klatkę utworzoną przez szczecinki na czułkach[7][6]. Larwy wykorzystują do tego celu wydłużone szczęki z pokrytymi lepką wydzieliną wierzchołkowymi członami żuwek zewnętrznych oraz piłkowane żuwaczki[9].
Gatunek holarktyczny[5], cyrkumborealny[6].
Podgatunek nominatywny w Europie znany jest z Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny oraz europejskiej części Rosji. W Azji zaś podawany jest z syberyjskiej i dalekowschodniej części Rosji, Kazachstanu, Iranu, Mongolii, Korei Północnej, Japonii oraz Syczuanu, Heilongjiangu i Jilinu w Chinach. Poza tym znany jest z nearktycznej Ameryki Północnej. W Europie jest jedynym przedstawicielem podrodziny[5].
Podgatunek L. p. congesta zamieszkuje nearktyczną Amerykę Północną i dalekowschodnią część Rosji[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Loricera pilicornis – Szczeciorożek ostrewnik. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758. (łac.).
- ↑ J.C. Fabricius: Systema entomologiae, sistens insectorum classes, ordines, genera, species, adjectis synonymis, locis, descriptionibus, observationibus. Flensburgi et Lipsiae: Officina Libraria Kortii, 1775.
- ↑ P.A. Latreille: Histoire naturelle, générale et particulière des crustacés et des insectes. Ouvrage faisant suite à l’histoire naturelle générale et particulière, composée par Leclerc de Buffon, et rédigée par C.S. Sonnini, membre de plusieurs sociétés savantes. Familles naturelles des genres. Tome troisième. Paris: F. Dufart, 1802, s. 88.
- ↑ a b c d e Y. Bousquet, Loricerinae, [w:] Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 98, ISBN 87-88757-73-0.
- ↑ a b c d e f g Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-37, 66.
- ↑ a b c Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 37-43, 157.
- ↑ Bolesław Burakowski, Maciej Mroczkowski, Janina Stefańska, Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974.
- ↑ Hua Liu, Kirill V. Makarov, Edmund A. Jarzembowski, Chuantao Xiao, Cihang Luo. Cretoloricera electra gen. et sp. nov., the oldest record of Loricerini (Coleoptera: Adephaga: Carabidae: Loricerinae) from mid-Cretaceous Kachin amber. „Cretaceous Research”. 148, s. 105540, 2023. Elsevier B.V.. DOI: 10.1016/j.cretres.2023.105540.