Przejdź do zawartości

Szczepan Mały

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szczepan Mały
ilustracja
ilustracja herbu
Władca Czarnogóry
Okres

od 1767
do 1772

Poprzednik

Sawa Petrowicz

Następca

Sawa Petrowicz

Dane biograficzne
Data śmierci

1772

Szczepan Mały także Šćepan Maly – z pochodzenia Słowianin, awanturnik, który w 1767 roku podał się za zamordowanego cara Piotra III, jako car Rosji w latach 1767-1772 władał Czarnogórą[1].

Zdobycie władzy

[edytuj | edytuj kod]

W Czarnogórze pod słabymi rządami władyków Sawy i Wasyla Petrowiczów doszło do anarchii wewnętrznej. Plemiona prowadziły walki między sobą, a zbrojne czety najeżdżały sąsiednie ziemie. 21 marca 1766 roku zmarł w Petersburgu Wasyl. Sawa ponownie objął władzę, utracił ją jednak już w 1767 roku na rzecz Szczepana Małego. Szczepan, z pochodzenia Słowianin południowy, podał się za zamordowanego z rozkazu carycy Katarzyny II cara Piotra III. Objął rządy w Czarnogórze przy pomocy kilku naczelników plemiennych i grupy mnichów, jako car Rosji. Początkowo nawet Sawa uwierzył, że jest ocalałym carem Piotrem III. Jednak już w 1768 roku Sawa wystąpił przeciw samozwańcowi publikując list ambasadora rosyjskiego w Konstantynopolu. Został pokonany i na krótko uwięziony. W walce z władyką wspomógł Szczepana patriarcha serbski z Peći, spod którego jurysdykcji Sawa przeszedł kilka lat wcześniej pod jurysdykcję patriarchy Konstantynopola. Samozwańczy car w krótkim czasie ukrócił anarchię siłą łamiąc stosowanie krwawej zemsty, głównego źródła anarchii w państwie[1].

Sukcesy

[edytuj | edytuj kod]

Przebywając głównie w weneckim Maine, Szczepan rozszerzył swe wpływy na Brda, część Albanii, a nawet Bośnię i Dalmację. Jako prawosławnego cara popierało go serbskie duchowieństwo[1]. Szczepan wszystkie tradycyjne święta czarnogórskie związał z uroczystościami carskimi: w święto świętego Piotra nakazał oddawać cześć carowi Piotrowi I, a w święto świętego Pawła następcy tronu Pawłowi. Wszelkie oznaki niezadowolenia traktowane były jako obraza carskiego majestatu[2].

Sukcesy Szczepana spowodowały zaniepokojenie Wenecji, Rosji i Francji. W listopadzie 1767 roku inkwizytorzy weneccy postanowili otruć Szczepana, obiecując nagrodę za otrucie w wysokości 200 cekinów[2]. W 1768 roku najbardziej zagrożeni działaniami Szczepana Turcy zaatakowali Czarnogórę z trzech stron. Główne siły prowadził wezyr bośniacki Osman-pasza, który we wrześniu rozbił 2000 Czarnogórców pod Ostrogiem. Szczepan Mały zbiegł. Wenecja odzyskała swoje dawne posiadłości: Maine, Pobori i Braići[3].

Ostatnie lata

[edytuj | edytuj kod]

Po doznanej klęsce Szczepan odzyskał władzę nad Czarnogórą przy pomocy grupy naczelników plemiennych, nie odzyskał jednak dawnego autorytetu. Chcąc położyć kres rosnącej znowu anarchii, a nie mogąc już samodzielnie sprawować sądów, w czym ograniczała go oligarchia naczelników, utworzył w 1772 roku sąd złożony z 12 najwyższych naczelników plemiennych. W 1772 roku przybył do Czarnogóry oficer rosyjski z instrukcją utworzenia regularnego wojska. Powstał wówczas regularny oddział pilnujący porządku w Czarnogórze[3]. Szczepan Mały został zamordowany w 1772 roku przez swego służącego[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Tadeusz Wasilewski: Historia Jugosławii. s. 223.
  2. a b Tadeusz Wasilewski: Historia Jugosławii. s. 224.
  3. a b Tadeusz Wasilewski: Historia Jugosławii. s. 225.
  4. Tadeusz Wasilewski: Historia Słowian południowych i zachodnich. s. 183.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]