Szwedzkie Góry (Chlebnia)
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
Położenie na mapie gminy Grodzisk Mazowiecki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu grodziskiego  | |
 52°07′16,0″N 20°36′16,9″E/52,121111 20,604694
| |
Szwedzkie Góry, Górki Szwedzkie[1], Chlebnia[2], Grodziszcze[1]) – grodzisko wczesnośredniowieczne[3][4], leżące w granicach administracyjnych wsi Chlebnia, w województwie mazowieckim, powiecie grodziskim, gminie Grodzisk Mazowiecki, na Równinie Łowicko-Błońskiej. Na zachód od grodziska przepływa Mrowna[2].
Położenie i opis
[edytuj | edytuj kod]Szwedzkie Góry leżą w południowej części wsi Chlebnia, na prawym brzegu Mrownej, nieopodal granicy z miastem Grodzisk Mazowiecki. Grodzisko pierwotnie leżało na lewym brzegu rzeki, która przepływała po wschodniej stronie osady. Obiekt otaczają pola uprawne oraz tereny podmokłe (dawne Chlebińskie Stawy)[2][4].
Gród składa się z dwóch wałów na planie ósemki o wysokości 1,5-2,5 metra i szerokości 9 metrów oraz gródka wewnętrznego o wysokości 3,5 metra[5].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Powstanie i funkcjonowanie grodziska
[edytuj | edytuj kod]Pierwotnie Szwedzkie Góry były grodem pierścieniowatym, powstałym na przełomie XI i XII lub XI i XIII wieku[3][4]. W XIII wieku grodzisko uzupełniono grodem stożkowatym. Gród wzniesiono na terenie dawnych osad otwartych ludności kultury łużyckiej, datowanych na V okres epoki brązu (lata 900–650 p.n.e.) lub początek epoki żelaza (650–550 r. p.n.e.). Zabudowania grodowe zostały zniszczone przez pożar, o czym świadczyć mogą zwęglone belki odkryte podczas wykopalisk archeologicznych[6][3][7][8][9].
Do 1502 roku osada nosiła nazwę Grodziszcze[1].
Badania archeologiczne
[edytuj | edytuj kod]Szwedzkie Góry w Chlebni odkryto prawdopodobnie w latach 20. XX wieku[4][3]. Pierwsze badania weryfikacyjne przeprowadzone zostały w roku 1950. W latach 1967–1970 wykopaliska na terenie obiektu prowadziła Zofia Wartołowska[7][5][8][9]. W 1985 roku grodzisko i towarzyszące mu osady zarejestrowano w trakcie badań powierzchniowych Archeologicznego Zdjęcia Polski. Po przeprowadzeniu badań stwierdzono, że wzniesienia powstały przy użyciu piasku z próchnicą i żwirem, bez użycia konstrukcji drewnianych[3][7][8][9].
Ostatnie badania na terenie obiektu i sąsiadujących z nim osad prowadzono w latach 90. XX wieku[10][11].
Grodzisko obecnie
[edytuj | edytuj kod]Obiekt obecnie jest nieużytkiem[4]. W 2015 roku teren grodziska został uporządkowany i wyposażony w elementy małej architektury (kosze na śmieci, tablice informacyjne)[12]. Od tamtego czasu na Szwedzkich Górach odbywały się festyny archeologiczne organizowane przez władze Grodziska Mazowieckiego[13].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Łysa Góra (Równina Łowicko-Błońska) – najbliższy znany obiekt podobny do Szwedzkich Gór[1]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Górki szwedzkie | Serwis Turystyczny Gminy Grodzisk Mazowiecki [online] [dostęp 2022-08-17] (pol.).
- ↑ a b c Szwedzkie Góry [online], pzgik.geoportal.gov.pl [dostęp 2022-08-17].
- ↑ a b c d e Józef Kaźmierski, Dzieje Grodziska Mazowieckiego, 1989, s. 91–117, ISBN 83-220-0369-2.
- ↑ a b c d e Grodzisko Szwedzkie Góry – Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2022-08-17] (pol.).
- ↑ a b Zofia Wartołowska, Zofia Woźnicka, Chlebnia, pow. Grodzisk Mazowiecki, „Informator Archeologiczny”, 2, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 1968, s. 221–222, ISSN 0085-1876.
- ↑ Ludomir Łoźny, Grodziska Mazowiecki i jego okolice w okresie wczesnego średniowiecza.
- ↑ a b c Zofia Wartołowska, Chlewnia, pow. Grodzisk Mazowiecki, „Informator Archeologiczny”, 1, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 1967, s. 205–206, ISSN 0085-1876.
- ↑ a b c Zofia Wartołowska, Zofia Woźnicka, Chlebnia pow. Grodzisk Mazowiecki, „Informator Archeologiczny”, 3, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 1969, s. 242–243, ISSN 0085-1876.
- ↑ a b c Zofia Wartołowska, Zofia Woźnicka, Chlebnia pow. Grodzisk Mazowiecki, „Informator Archeologiczny”, 4, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 1970, s. 157, ISSN 0085-1876.
- ↑ Joanna Kalaga, Andrzej Olesienkiewicz, Chlebnia, st. III, gm. Grodzisk Mazowiecki, woj. st. warszawskie (AZP 59-62/6), „Informator Archeologiczny”, 29, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 1995, s. 98, ISSN 0085-1876.
- ↑ Joanna Kalaga, Andrzej Olesienkiewicz, Osada przygrodowa na stanowisku nr III w Chlebni, gm. Grodzisk Mazowiecki, woj. stołeczne warszawskie. Przyczynek do studiów nad osadnictwem przygrodowym na Mazowszu południowo-zachodnim, „Światowid”, 1 (B), Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, 1999, s. 483–496, ISSN 0082-044X.
- ↑ „Szwedzkie Góry” bez tajemnic [online], Nauka w Polsce [dostęp 2022-08-17] (pol.).
- ↑ Tajemnicze Góry Szwedzkie – Obiektywna Gazeta Internetowa [online], www.obiektywna.pl [dostęp 2022-08-17] (pol.).