Tomasz Tomaszewski (pilot)
 kapitan pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia |
15 sierpnia 1910 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
ok. 1933–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
Polskie Linie Lotnicze LOT (1945-1948) |
.svg){kind=small}
Tomasz Tomaszewski ps. Łoś (ur. 15 sierpnia 1910 w Zakroczymiu, zm. 3 lutego 1972 w Montrealu[1]) – polski pilot, kapitan lotnictwa Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej i powstaniec warszawski. Znany z uprowadzenia w 1948 samolotu lecącego z Katowic do Gdańska i dotarcia nim na Bornholm.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1937 ukończył naukę w Szkole Podchorążych Lotnictwa - Grupa Techniczna w Warszawie (I promocja)[2]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 października 1937 i 25. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa techniczna[3]. W marcu 1939 pełnił służbę w 1 pułku lotniczym w Warszawie na stanowisku II oficera nadzoru technicznego parku lotniczego Bazy Lotniczej[4].
Podczas okupacji niemieckiej zorganizował, z oficerów i podoficerów – mechaników lotniczych 1 Pułku Lotniczego oraz pracowników Zakładach Lotniczych na Okęciu, Grupę Lotniczą. W 1942 Grupa Lotnicza włączona została w struktury Bazy Lotniczej „Łużyce”, a on sam wyznaczony został na stanowisko zastępcy komendanta bazy. Walczył w powstaniu warszawskim[5]
Po wojnie pracował w PLL LOT, w charakterze mechanika pokładowego. W obliczu represji na byłych żołnierzach AK, wraz z pilotami Mieczysławem Sadowskim i Janem Konikowskim zdecydował się na ucieczkę z komunistycznej Polski. W grudniu 1948, piloci uprowadzili samolot Dakota należący do PLL LOT, w czasie lotu z Katowic do Gdańska. Tomaszewski w czasie lotu podróżował jako pasażer. Podczas międzylądowania w Łodzi do samolotu wsiadły żona Sadowskiego oraz Halina Tomaszewska z synami. Piloci przez całą drogę mylnie informowali nawigatora o położeniu samolotu. Będący na pokładzie funkcjonariusz UB oraz nawigator zorientowali się za późno, 5 minut przed lądowaniem na Bornholmie. Tomasz Tomaszewski otrzymał wraz z rodziną azyl w Danii. Historia ucieczki na Bornholm została przedstawiona w 9. odcinku serialu Wielkie ucieczki.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tomasz Tomaszewski - Powstańcze Biogramy [dostęp z dnia: 2016-02-14]
- ↑ Jędrzejewski 1989 ↓, s. 173.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 217.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 776.
- ↑ Na stronie internetowej wielkieucieczki.onet.pl podano, że był żołnierzem kontrwywiadu AK, kierował oddziałem odpowiedzialnym za likwidację konfidentów, a podczas powstania warszawskiego był dowódcą oddziału. Być może chodzi tu o cichociemnego, ppor. Tadeusza Tomaszewskiego ps. „Wąwóz”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zygmunt Jędrzejewski: Od września do września. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989. ISBN 83-211-0998-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Film Ucieczka na Bornholm w reż. Wojciecha Bockenheima z 2003 r.
- Powstanie Warszawskie 1944, Oddziały Powstania Warszawskiego, Baza Lotnicza "Łużyce" Warszawa. pw44.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-05)].