Trawniak
| Akodon | |||||
| Meyen, 1833[1] | |||||
 Przedstawiciel rodzaju – trawniak białobrzuchy (A. albiventer) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Infrarząd | |||||
| Nadrodzina | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Plemię | |||||
| Rodzaj |
trawniak | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Akodon boliviensis Meyen, 1833 | |||||
| |||||
| Gatunki | |||||
| |||||
Trawniak[12] (Akodon) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej[13][14][15].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 60–158 mm, długość ogona 46–110 mm, długość ucha 8–20 mm, długość tylnej stopy 17–29 mm; masa ciała 10–61 g[14][16].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj zdefiniował w 1833 roku pruski botanik, lichenolog i zoolog Franz Meyen na łamach Nova acta physico-medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosum[1]. Na gatunek typowy Meyen wyznaczył (oryginalne oznaczenie) trawniaka boliwijskiego (A. boliviensis).
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Akodon (Acodon, Axodon): gr. ακη akē ‘punkt’; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’[17].
- Microxus: gr. μικρος mikros ‘mały’[18]; οξυς oxus ‘ostry, spiczasty’[19]. Gatunek typowy: Oxymycterus mimus O. Thomas, 1901.
- Chalcomys: gr. χαλκος khalkos ‘brąz, miedź’[20]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[21]. Gatunek typowy: Akodon aerosus O. Thomas, 1913
- Hypsimys: gr. ὑψι hupsi ‘na wysokości, wysoko’[22]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[21]. Gatunek typowy: Hypsimys budini O. Thomas, 1918.
- Plectomys: gr. πλεκτος plektos ‘spleciony, skręcony’, od πλεκω plekō ‘zaplatać’[23]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[21].
- Albakodon: łac. albus ‘biały’; rodzaj Akodon Meyen, 1833[10]. Gatunek typowy: Akodon albiventer O. Thomas, 1897.
- Miniakodon: łac. minimus ‘mniejszy’, forma wyższa od parvus ‘mały’; rodzaj Akodon Meyen, 1833[10]. Gatunek typowy: autorzy wymienili kilka gatunków nie wyznaczając typu nomenklatorycznego.
- Macroakodon: gr. μακρος makros ‘długi’; rodzaj Akodon Meyen, 1833[11]. Gatunek typowy: Akodon dolores O. Thomas, 1916.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[24][16][13][12]:
- Akodon mollis O. Thomas, 1894 – trawniak puszysty
- Akodon affinis (J.A. Allen, 1912) – trawniak kolumbijski
- Akodon aerosus O. Thomas, 1913 – trawniak wyżynny
- Akodon baliolus Osgood, 1915
- Akodon orophilus Osgood, 1913 – trawniak inkaski
- Akodon josemariarguedasi Jiménez, Pacheco & Vivas, 2013
- Akodon juninensis Myers, Patton & M.F. Smith, 1990 – trawniak juniński
- Akodon subfuscus Osgood, 1944 – trawniak punański
- Akodon torques (O. Thomas, 1917) – trawniak mgielny
- Akodon surdus O. Thomas, 1917 – trawniak cichy
- Akodon kotosh Jiménez & Pacheco, 2016
- Akodon albiventer O. Thomas, 1897 – trawniak białobrzuchy
- Akodon boliviensis Meyen, 1833 – trawniak boliwijski
- Akodon lindberghi Hershkovitz, 1990 – trawniak reliktowy
- Akodon cursor (Winge, 1887) – trawniak biegający
- Akodon montensis O. Thomas, 1913 – trawniak galeriowy
- Akodon lutescens J.A. Allen, 1901 – trawniak płaskowyżowy
- Akodon mimus (O. Thomas, 1901) – trawniak kordylierski
- Akodon kofordi Myers & Patton, 1989 – trawniak peruwiański
- Akodon fumeus O. Thomas, 1902 – trawniak przydymiony
- Akodon dayi Osgood, 1916 – trawniak ciemny
- Akodon siberiae Myers & Patton, 1989 – trawniak górski
- Akodon caenosus O. Thomas, 1918
- Akodon pervalens O. Thomas, 1925 – trawniak samotny
- Akodon simulator O. Thomas, 1916 – trawniak szarobrzuchy
- Akodon budini (O. Thomas, 1918) – trawniak andyjski
- Akodon varius O. Thomas, 1902 – trawniak zmienny
- Akodon mystax Hershkovitz, 1998 – trawniak eremicki
- Akodon paranaensis Christoff, Fagundes, Sbalqueiro, Mattevi & Yonenaga-Yassuda, 2000 – trawniak parański
- Akodon sanctipaulensis Hershkovitz, 1990 – trawniak skryty
- Akodon sylvanus O. Thomas, 1921 – trawniak leśny
- Akodon spegazzinii O. Thomas, 1897 – trawniak murawowy
- Akodon oenos Braun, Mares & R.A. Ojeda, 2000 – trawniak winnicowy
- Akodon toba O. Thomas, 1921 – trawniak paragwajski
- Akodon azarae (J.B. Fischer, 1829) – trawniak łąkowy
- Akodon philipmyersi Pardiñas, D’Elía, Cirignoli & Suárez, 2005 – trawniak argentyński
- Akodon kadiweu Brandão, Percequillo, D’Elía, Paresque & Carmignotto, 2021
- Akodon reigi E.M. González, Langguth & L.F. Oliveira, 1998 – trawniak moczarowy
- Akodon polopi Jayat, Ortiz, Salazar-Bravo, Pardiñas & D’Elía, 2010 – trawniak zawiły
- Akodon dolores O. Thomas, 1916 – trawniak smętny
- Akodon iniscatus O. Thomas, 1919 – trawniak patagoński
- Akodon diauarum Brandão, Carmignotto, Percequillo, Christoff, Mendes-Oliveira & Geise, 2022
Opisano również gatunki wymarłe[25]:
- Akodon clivigenis (Winge, 1888)[26] (Brazylia)
- Akodon johannis Reig, 1987[27] (Argentyna; plejstocen)
- Akodon lorenzinii Reig, 1987 [28] (Argentyna; plejstocen)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Niepoprawna późniejsza pisownia Akodon Meyen, 1833.
- ↑ Wariant pisowni Akodon Meyen, 1833.
- ↑ Nomen nudum.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b F. Meyen. Beiträge zur zoologie, gesammelt auf einer reise um die erde. „Nova acta physico-medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosum”. 16 (2), s. 599, 1833. (niem.).
- ↑ J.J. von Tschudi: Untersuchungen über die Fauna Peruana. St. Gallen: Druck und verlag von Scheitlin und Zollikofer, 1845, s. 177. (niem.).
- ↑ Index universalis. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 5. (łac.).
- ↑ Ch.G.A. Giebel: Odontographie. Vergleichende Darstellung des Zahnsystemes der lebenden und fossilen Wirbelthiere. Leipzig: A. Abel, 1855, s. 48. (niem.).
- ↑ O. Thomas. Notes on some South-American mammals, with descriptions of new species. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth Series. 4 (21), s. 237, 1909. (ang.).
- ↑ O. Thomas. The grouping of the South American Muridae commonly referred to Akondon. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth series. 18 (106), s. 338, 1916. (ang.).
- ↑ O. Thomas. On small Mammals from Salt a and Jujuy collected by Mr. E. Budin. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth Series. 1 (2), s. 190, 1918. (ang.).
- ↑ M. Borchert & R.L. Hansen. Effects of flooding and wildfire on valley side wet campo rodents in central Brazil. „Revista Brasileira de Biologia”. 43, s. 237, 1983. (ang.).
- ↑ Agnolín i in. 2019 ↓, s. 127.
- ↑ a b c Agnolín i in. 2019 ↓, s. 128.
- ↑ a b Agnolín i in. 2019 ↓, s. 137.
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 244–246. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 414–418. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 473–481. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Akodon. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-02].
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 264–267. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 87, 1904. (ang.).
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 155.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 179.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 52.
- ↑ a b c Jaeger 1959 ↓, s. 160.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 122.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 201.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra, Akodon Meyen, 1833, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-07] (ang.).
- ↑ H. Winge: Jordfundne og nulevende Gnavere (Rodentia) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilian. Med Udsigt over Gnavernes indbyrdes Slægtskab. Kjøbenhavn: F. Dreyer, 1887, s. 27, seria: E Museo Lundii 1 (3). (duń.).
- ↑ Reig 1987 ↓, s. 379.
- ↑ Reig 1987 ↓, s. 383.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
- O.A. Reig. An assessment of the systematics and evolution of the Akodontini, with the description of new fossil species of Akodon (Cricetidae: Sigmodontinae). „Fieldiana Zoology”. New series. 39, s. 347–400, 1987. (ang.).
- F.L. Agnolín, M.R. Derguy, I.N. Godoy & N.R. Chimento. Mamíferos argentinos: descripción de nuevas especies de las colecciones de Elio Massoia y Julio R. Contreras (Rodentia, Chiroptera, Carnivora). „Historia Natural”. 9 (2), s. 107–181, 2019. (hiszp.).