Tunel w Górze Smoleń
50°26′13″N 19°40′10″E/50,436944 19,669444| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Właściciel | |
| Długość |
10,3 m |
| Deniwelacja |
0 |
| Wysokość otworów |
452 m n.p.m. |
| Ekspozycja otworów |
ku W, E |
| Kod |
J.Cz.IV-04.31 |
Położenie na mapie gminy Pilica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego  | |
| 50°26′13″N 19°40′10″E/50,436944 19,669444
| |
| Strona internetowa | |
Tunel w Górze Smoleń, Schronisko w Górze Smoleń II – schronisko pomiędzy wsiami Smoleń i Złożeniec w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Pilica[1]. Pod względem geograficznym jest to obszar Wyżyny Ryczowskiej, będącej częścią Wyżyny Częstochowskiej w obrębie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[2].
.jpg)
Opis obiektu[edytuj | edytuj kod]
Znajduje się w lesie w tzw. Parku Jurajskim po lewej stronie drogi ze Smolenia do Złożeńca, w odległości około 150 m od tej drogi. Jest to naturalnego pochodzenia, obszerny tunel o długości 10,3 m, przebijający skałę w kierunku równoleżnikowym[3]. Od zachodu jest łatwo dostępny, otwór wschodni wychodzi na skalne wypłaszczenie opadające pionową ścianką. Zamontowano w nim barierkę zabezpieczająca przed przypadkowym upadkiem.
Schronisko powstało w wapieniach z jury późnej. Kiedyś pod dużym ciśnieniem przepływały nim duże ilości wody. Dowodem na to są liczne, małe i duże kotły wirowe na ścianach i na stropi schroniska. W skale powyżej tunelu znajduje się jeszcze drugie, schronisko przebiegające w tym samym kierunku. Ma formę rury skalnej, ale o dużo mniejszej średnicy. Jest to Rura nad Tunelem[3].
We wnętrzu Tunelu w Górze Smoleń jest sucho. Duże otwory na obydwu końcach powodują, że jest on przewiewny i całkowicie poddany wpływom środowiska zewnętrznego. Jest w całości widny, ale oprócz glonów nie rosną w nim inne rośliny. Nie obserwowano również zwierząt. Namulisko ubogie, piaszczysto-kamieniste[3].
Historia badań i dokumentacji[edytuj | edytuj kod]
Schronisko znane jest o dawna i często odwiedzane – świadczą o tym m.in. popioły z palonych w nim ognisk. Po raz pierwszy opisał go Kazimierz Kowalski w 1951 roku jako Schronisko w Górze Smoleń II[4]. Taką nazwę ma również w dokumentacji dla Zarządu Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych woj. katowickiego oraz w dokumentacji z roku 2000 wykonanej na zlecenie Ministerstwa Środowiska. W tej ostatniej znajduje się także jego opis i plan[3].
W 2012 roku w schronisku prowadzono badania archeologiczne. Przebadano sondażowo fragment namuliska o wymiarach 2,5 × 1 m i maksymalnej miąższości 60 cm. Stwierdzono, że namulisko zbudowane jest z siedmiu różnych warstw. W warstwie pochodzącej z holocenu znaleziono trzy fragmenty naczyń ceramicznych z okresu późnego średniowiecza lub współczesnych. W warstwie pochodzącej prawdopodobnie z epoki brązu lub neolitu znalezionono nieliczne i mało charakterystyczne narzędzia krzemienne. Zidentyfikowano także 50 szczątków dużych ssaków, ponadto znaleziono 465 niezidentyfikowanych szczątków drobnych ssaków[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2019-12-13].
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa, Wyd. Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2
- ↑ a b c d Adam Polonius: Tunel w Górze Smoleń. [w:] Jaskinie Polski [on-line]. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy. [dostęp 2019-12-09].
- ↑ K. Kowalski, Jaskinie Polski, tom. 1, Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 1951
- ↑ Schronisko w Górze Smoleń II (nr 416, wg S. Kowalskiego 1951) [online] [dostęp 2019-04-07].