Przejdź do zawartości

Turzyca bagienna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Turzyca bagienna
Ilustracja
Turzyca bagienna (1) i t. patagońska (2)
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

ciborowate

Rodzaj

turzyca

Gatunek

turzyca bagienna

Nazwa systematyczna
Carex limosa L.
Sp. pl. 2:977. 1753[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Turzyca bagienna[5] (Carex limosa L.) – gatunek byliny z rodziny ciborowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek wokółbiegunowy. Występuje w Ameryce Północnej, Azji i Europie[6]. W Europie występuje na większości obszaru, na południu sięgając po Alpy, Pireneje oraz północną część Półwyspu Bałkańskiego. W Polsce jest dość rzadki, najliczniej występuje w północno-wschodniej części kraju. Ponadto spotykany jest na rozproszonych stanowiskach w środkowej i południowo-zachodniej Polsce. W górach jest rzadki. W Karpatach występuje na torfowiskach Kotliny Orawsko-Nowotarskiej, w Beskidzie Niskim (jedno stanowisko: góra Kamień (nad Jaśliskami), na Podtatrzu na Polanie Biały Potok i na jednym stanowisku w Tatrach (Toporowy Staw Wyżni[7].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Tworząca luźne darnie delikatna roślina o cienkiej łodydze, wąskich liściach i wysokości do 40 cm[8].
Łodyga
Ostrokanciasta, cienka, wzniesiona, w górnej części szorstka. Wyrasta z długiego, płożącego się kłącza[7].
Liście
Sine, rynienkowate, wąskie, o szerokości 1–2 mm[8].
Kwiaty
Drobne, zebrane są w czerwonobrunatne kłosy. Pojedynczy szczytowy kłos jest męski. Ma on długość 1–2 cm, grubość ok. 1 cm, jest walcowaty i wyrasta na długiej szypułce. Znajdujące się w nim kwiaty męskie mają 3 pręciki. 1 lub 2 jajowate kłosy żeńskie zwieszone na dość długich szypułkach wyrastają poniżej kłosa męskiego. Mają długość około 1–1,5 cm i szerokość 5 mm. Kwiaty żeńskie wyrastają w kątach czerwonobrunatnej przysadki z zielonym grzbietem. Mają słupek z 3 znamionami. Sinego koloru pęcherzyki są szersze i krótsze od przysadek[8].
Owoce
Drobne, trójkanciaste orzeszki o długości ok. 2,5 mm[8].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit, geofit. Kwitnie od maja do lipca. Jest wiatropylna, nasiona są rozsiewane przez wiatr i wodę. Występuje głównie na torfowiskach wysokich, rzadko na torfowiskach przejściowych, w najbardziej uwodnionych ich miejscach. Na bardzo kwaśnym podłożu – pH 2,4-4[7]. Gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Scheuchzerietalia palustris i zespołu (Ass.) Caricetum limosae[9]. Liczba chromosomów 2n= 56, 62, 64[10].

Zmienność
Tworzy mieszańce z turzycą patagońską (Carex magellanica)[10]

Zagrożenia i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Od 2004 do 2014 roku roślina objęta była w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Zagrożona jest regionalnie na obszarach, gdzie występuje rzadko, np. w Karpatach, na Dolnym Śląsku, czy w Wielkopolsce. Czynnikami zagrożenia są: eksploatacja i osuszanie torfowisk oraz zagłuszanie przez wyższe rośliny w wyniku naturalnej sukcesji ekologicznej[8]. Informacje o stopniu zagrożenia na podstawie:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-14] (ang.).
  3. The Plant List. [dostęp 2017-03-22].
  4. Carex limosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  6. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-03-15].
  7. a b c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  8. a b c d e Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
  9. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  10. a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  11. K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: IB PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8.
  12. Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kazimierz Zarzycki. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  13. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.