Przejdź do zawartości

Valašské muzeum v přírodě

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Valašské muzeum v přírodě
Ilustracja
Fragment "Drewnianego miasteczka"
Państwo

 Czechy

Miejscowość

Rožnov pod Radhoštěm

Adres

Palackého 147,
756 61 Rožnov pod Radhoštěm

Data założenia

1925

Położenie na mapie kraju zlińskiego
Mapa konturowa kraju zlińskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Valašské muzeum v přírodě”
Położenie na mapie Czech
Mapa konturowa Czech, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Valašské muzeum v přírodě”
Ziemia49°27′40,02″N 18°08′53,87″E/49,461117 18,148297
Strona internetowa

Valašské muzeum v příroděskansen na Morawskiej Wołoszczyźnie znajdujący się w mieście Rožnov pod Radhoštěm, w kraju zlińskim w Czechach. Obiekt założyli w 1925 roku bracia Alois i Bohumír Jaroňkové. To drugi najstarszy[1] i zarazem największy skansen w Czechach. Poświęcony jest materialnej kulturze wołoskiej[2]. W 1995 skansen został wpisany na listę narodowych zabytków kultury Republiki Czeskiej[3].

Muzeum składa się z trzech niezależnych części.

Drewniane miasteczko

[edytuj | edytuj kod]

Drewniane miasteczko (cz. Dřevěné městečko) to najstarsza część skansenu, powstała w 1925 roku dzięki Bohumírowi Jaroňkovi, gdy przeniesiono tu z Rožnova pod Radhoštěm XVIII-wieczny ratusz z rynku i parę innych budynków[2]. Z czasem uzupełniono kompleks o kolejne budynki. Przedstawiono sposób życia w małym miasteczku w okresie od połowy XIX wieku do pierwszej ćwierci XX wieku. W sezonie, w każdy weekend, odbywają się tu spotkania folklorystyczne i pokazy rzemieślnicze[4]. Drewniane miasteczko jest również gospodarzem wielu międzynarodowych festiwali folklorystycznych i licznych imprez kulturalnych. Zwiedzanie z przewodnikiem trwa 45 minut, można je także zwiedzać indywidualnie[5]. Wśród obiektów znajduje się także tradycyjna gospoda („Na posledním groši”), w której znajduje się restauracja z typowo czeskimi potrawami i piwem[2].

Wołoska wioska

[edytuj | edytuj kod]

Wołoska wioska (cz. Valašská dědina) – pierwsze budynki pojawiły się tu w 1962 roku, a całość została udostępniona do zwiedzania w 1972[4]. To największa część skansenu, zdecydowanie swą powierzchnią przerastając dwie pozostałe części. Udało się tu utworzyć typową wołoską wieś z ponad 70 obiektami, w tym szkołą, kuźnią, młynem, wiatrakiem, warsztatem kowala i zagrodami. Ze zbocza, na którym posadowiono skansenową wioskę, roztaczają się widoki na okolicę[2]. Wnętrza domów mieszkalnych prezentują okres połowy XIX wieku. Zabudowa gospodarcza jest wzbogacona o tradycyjną hodowlę owiec rasy wołoskiej, bydła rogatego i drobiu oraz o uprawę lokalnych odmian drzew owocowych czy poletka z tradycyjnymi uprawami rolnymi[6].

Charakterystyczną cechą gospodarki na Morawskiej Wołoszczyźnie było wykorzystywanie nieużytków do sezonowego wypasu mniejszego bydła (owiec i kóz) – tzw. gospodarka szałaśnicza. W „Wołoskiej wiosce” możemy wyróżnić trzy typy gospodarki szałaśniczej: 1 – koliba z Černé hory (Czarnej Góry) koło Radhoště (Radhoszcza), 2 – bacówka z Karolinky – Rákošového, 3 – koliba na płozach. Ten ostatni typ, a więc koliba na płozach pochodzi z południowej części Morawskiej Wołoszczyzny, z gminy Nedašov, leżącej u stóp Białych Karpat. Przewożona była (również w ciągu lata) z miejsca na miejsce, w zależności od tego, na którym obszarze stała koszara (zagroda) z owcami[6].

W „Wołoskiej wiosce” cyklicznie odbywają się wydarzenia kulturalne, będące częścią wołoskiego roku: programy rzemieślnicze, obrzędowe, ożywiające stare technologie lub programy tematyczne dla szkół[6].

Młyńska dolina

[edytuj | edytuj kod]

Młyńska dolina (cz. Mlýnská dolina) – to najnowsza część skansenu otwarta w 1982. Możliwa do zwiedzania wyłącznie z przewodnikiem (czas zwiedzania – 1 godzina). Znajduje się tu kilka obiektów, które związane są z techniką i wykorzystaniem wody[2]: młyn wodny z zabudowaniami gospodarskimi, folusz do produkcji sukna, trak do cięcia pni na deski, olejarnia, kuźnia, kuźnia z młotem napędzanym kołem wodnym, wozownia, zabudowania mieszkalne robotnika leśnego i interaktywny obiekt tzw. „żywy dom"[7].

Olejarnia z Brumowa jest przykładem wykorzystywania sił ludzkich do uzyskania potrzebnego oleju z pestek i nasion, zaś kuźnia z miejscowości Horní Lideč dokumentuje pracę rzemieślników, pracujących z żelazem. Najważniejszym obiektem jest rekonstrukcja kuźni z Ostrawicy, napędzanym kołem wodnym, której młot i miech tłoczący powietrze do pieca pracują dzięki sile wody. Układ czynnej kuźni uzupełniają: obiekt wozowni z Ostrawicy ze stałą ekspozycją „Środki transportu na Wołoszczyźnie” i proste zabudowania mieszkalne robotnika leśnego z Trojanowic. Całą kompozycję dopełnia mała dzwonnica z bali drewnianych, pochodząca z Dolnej Beczwy. Częścią muzeum jest też rekonstrukcja tzw. „żywego domu" służącego prowadzeniu prezentacji i lekcji w autentycznej scenerii. Zadaniem "Młyńskiej doliny" jest prezentowanie prawdziwych zabudowań wraz z ich działającym wyposażeniem tak, aby zwiedzający mogli obserwować: spilśnianie sukna, mielenie zboża, przecieranie drewna na deski, tłoczenie oleju, oczyszczanie surowego żelaza, a następnie wyrób narzędzi żelaznych[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Skanzeny w ČR. [dostęp 2016-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-26)].
  2. a b c d e Morawy północne. W: Sławomir Adamczak, Katarzyna Firlej-Adamczak: Czechy. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2013, s. 404, seria: Praktyczny przewodnik. ISBN 978-83-7642-140-7.
  3. Národní památkový ústav: Valašské muzeum v přírodě (Rožnov pod Radhoštěm). [w:] Národní kulturní památky České republiky [on-line]. Nemovité památky. [dostęp 2015-04-07]. (cz.).
  4. a b Skanzen Rožnov pod Radhoštěm – valašské muzeum v přírodě. www.kudyznudy.cz. [dostęp 2015-04-07]. (cz.).
  5. Dřevěné městečko. www.vmp.cz. [dostęp 2015-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-12)]. (cz.).
  6. a b c Valašská dědina. www.vmp.cz. [dostęp 2015-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-12)]. (cz.).
  7. a b Mlýnská dolina. www.vmp.cz. [dostęp 2015-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-12)]. (cz.).