Vespa velutina
| Vespa velutina | |||
| Lepeletier, 1836 | |||
 V. v. nigrithorax – widok z góry i do spodu | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Vespa velutina | ||
| Synonimy | |||
| |||
Vespa velutina – gatunek błonkówki z rodziny osowatych.
Gatunek inwazyjny. Występuje naturalnie w Chinach, północnych Indiach i Azji Południowo-Wschodniej[1][2]. Na początku I dekady XXI wieku zawleczono go do Korei Południowej, gdzie szybko zaczął się rozprzestrzeniać[2]. W 2005 podgatunek V. v. nigrithorax po raz pierwszy wykryto we Francji, w departamencie Lot i Garonna. Przypuszcza się, że dotarł do tego kraju przed 2004 rokiem z południowych Chin wraz z transportem ceramiki do portu w Bordeaux. Od tego czasu owad ten rozprzestrzenia się w Europie Zachodniej. W 2010 potwierdzono jego rozmnażanie w Hiszpanii, a w 2011 w Belgii[1][2]. Z 2011 pochodzą też pierwsze dane z Portugalii[3]. Do 2014 dotarł do Włoch[2]. Z 2016 pochodzą pierwsze dane o jego występowaniu na Wyspach Normandzkich i izolowanych stanowiskach w Wielkiej Brytanii (hrabstwa Gloucestershire i Somerset)[1]. W 2012 po raz pierwszy znaleziony został na japońskiej Cuszimie, gdzie również utworzył populację[2]
Wbrew doniesieniom medialnym, dane naukowe z Europy dowodzą, że owad ten nie wykazuje w stosunku do człowieka agresji większej niż szerszeń europejski (obrona gniazda w promieniu około 5 m), a efekty jego użądlenia są identyczne jak w przypadku gatunków rodzimych[4].
Robotnice osiągają 20 mm, trutnie do 24 mm, królowa dorasta do 30 mm.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy przez Amédée Lepeletiera w 1836 roku. W jego obrębie wyróżnia się 12 form barwnych, które tradycyjnie uznawane są za podgatunki. W 1997 Carpenter i Kojima zsynonimizowali je jednak z formą typową[5]. W 1991 Archer wyniósł V. v. auraria i V. v. pruthi do rang osobnych gatunków[6], ale taka klasyfikacja została odrzucona po badaniach molekularnych Perrarda i innych z 2012[7] oraz wykryciu w północnym Wietnamie form przejściowych pomiędzy V. v. auraria i V. v. nigrithorax[8].
_across_south-east_Asia.png)
Do tradycyjnie wyróżnianych podgatunków należą[9][10]:
- Vespa velutina ardens Buysson, 1905
- Vespa velutina auraria Smith, 1852
- Vespa velutina celebensis Perkins, 1910
- Vespa velutina divergens Perkins, 1910
- Vespa velutina flavitarsus Sonan, 1939
- Vespa velutina floresiana Vecht, 1957
- Vespa velutina karnyi Vecht, 1957
- Vespa velutina mediozonalis Perkins, 1910
- Vespa velutina nigrithorax Buysson, 1905
- Vespa velutina sumbana Vecht, 1957
- Vespa velutina timorensis Vecht, 1957
- Vespa velutina variana Vecht, 1957
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Marc Botham, David Hubble, Helen Roy: Asian Hornet, (Vespa velutina). GB Non-native species secretariat, 21 września 2016. [dostęp 2017-05-10].
- ↑ a b c d e Takatoshi Ueno. Establishment of the Invasive Hornet Vespa velutina (Hymenoptera: Vespidae) in Japan. „International Journal of Chemical, Environmental & Biological Sciences”. 2 (4), 2014. ISSN 2320-4087.
- ↑ José Manuel Grosso-Silva, Miguel Maia. Vespa velutina Lepeletier, 1836 (Hymenoptera, Vespidae), new species for Portugal. „Arquivos Entomolóxicos”. 6, s. 53-54, 2012. ISSN 1989-6581.
- ↑ Luc de Haro, Magali Labadie, Pierre Chanseau, Claudine Cabot, Ingrid Blanc-Brisset, Françoise Penouil. Medical consequences of the Asian black hornet (Vespa velutina) invasion in Southwestern France. „Toxicon”. 55, s. 650–652, 2010.
- ↑ J.M. Carpenter, J. Kojima. Checklist of the species in the subfamily Vespinae (Insecta: Hymenoptera: Vespidae). „Natural History Bulletin of Ibaraki University”. 1, s. 51-92, 1997.
- ↑ M.E. Archer. The number of species that can be recognized within the genus Vespa (Hym., Vespinae). „Entomologist's Monthly Magazine”. 127, s. 161–164, 1991.
- ↑ A. Perrard: Systematics & geometric morphometrics: Evolution of the wing venation in the genus Vespa (Hymenoptera: Vespidae). Paris, France: Museum National d'Histoire Naturelle, 2012.
- ↑ Lien T.P. Nguyen, Fuki Saito, Jun-ichi Kojima, James M. Carpenter. Vespidae of Viet Nam (Insecta: Hymenoptera). 2. Taxonomic notes on Vespinae. „Zoological Science”. 23 (1), s. 95-104, 2006.
- ↑ M.E. Archer: Vespine wasps of the world: behaviour, ecology and taxonomy of the Vespinae. UK: Siri Scientific Press, 2012.
- ↑ Vespa velutina. [w:] Encyklopedia of Life [on-line]. [dostęp 2017-05-10].