Villa Colonia we Wrocławiu
 nr rej. A/6244 z 22.05.2023
| |
 Villa Colonia. Miejsce podpisania kapitulacji Wrocławia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
Rapackiego 14 |
| Typ budynku |
willa |
| Ukończenie budowy |
1905 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
 51°04′33,69″N 17°00′02,13″E/51,076025 17,000592
| |
Villa Colonia – dom willowy w stylu landhausu we Wrocławiu na Krzykach przy ul. Rapackiego 14 (dawniej Kaiser Wilhelm Strasse), w którym podpisano kapitulację Festung Breslau.
Pochodzenie nazwy willi nie jest znane – we wrocławskich legendach powtarzano, że pochodzi od wody kolońskiej[1]. Najprawdopodobniej nazwa rezydencji wzięła się od jej specyficznej lokalizacji i oznacza "sadybę skrajną, najdalej wysuniętą, peryferyjną enklawę objęta granicą wpływów, zagospodarowania, czyli „kolonizacji”.
Budynek wpisany do Gminnej Ewidencji Zabytków pod numerem 7272[2]. Od 22 maja 2023 r. budynek widnieje w rejestrze zabytków nieruchomych województwa dolnośląskiego[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Willę zbudowano w 1905[4] (lub ok. 1911[1]) dla Theodora Lutzenkirchena. Połączono ją ze zbudowanym sześć lat wcześniej domem jednorodzinnym znajdującym się przy dawnej "Krieternstrasse" (dziś ul. ks. Pawła Wawrzyniaka). [5]Według niektórych źródeł wynajmował ją opolski aptekarz Wieczorek[1], a następnie Hans Günther Olowinsky[5]. Podczas oblężenia Wrocławia w willi stacjonował sztab 22. Korpusu Piechoty[5]. W willi generałowie Hermann Niehoff i Władimir Głuzdowski 6 maja 1945 podpisali kapitulację Festung Breslau. Warunki kapitulacyjne spisano wcześniej w sztabie przy ul. Kamiennej. Przez 25 lat utrzymywano w tajemnicy miejsce podpisania kapitulacji; przypuszczano, że odbyło się to w Pszennie koło Świdnicy. Miejsce zidentyfikował prof. Karol Jonca na początku lat 60. XX w. i podał do wiadomości w książce „Upadek Festung Breslau”, co potwierdzili Rosjanie[6].
Po wojnie kilka lat mieściła się w niej izba skarbowa. Następnie dom zamieszkiwali pracownicy naukowi wrocławskich uczelni, m.in. prof. Edmund Klein i dr hab. Władysław Nadwyczawski[1]. Potem znajdował się w rękach prywatnych[7], a w 2020 r. został wystawiony na sprzedaż[8]. Na domu wmurowana jest odsłonięta w 1975 tablica upamiętniająca podpisanie aktu kapitulacyjnego. Tablica wykonana była z gipsu; kolejną, metalową tablicę wmurowano w latach 1990 roku i umieszczono w bardziej widocznym miejscu[1].
Opis architektoniczny
[edytuj | edytuj kod]Budynek dwukondygnacyjny, podpiwniczony z dwukondygnacyjnym poddaszem. Część wyposażenia pochodzi z czasów przedwojennych[7]. Całkowita powierzchnia budynku wynosi 590 m²[6]. Budynek został wzniesiony jako ostatni, patrząc w kierunku południowym, obiekt w ramach regulacji granic Krietern (aktualnie Krzyki)"[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Villa Colonia. [w:] Spacerem po Wrocławiu [on-line]. 2012-12-09. [dostęp 2017-11-15].
- ↑ Gminna Ewidencja Zabytków Miasta Wrocławia plik XLS
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 238 [dostęp 2023-12-29].
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 957.
- ↑ a b c Beata Maciejewska: Wrocławska willa Colonia na sprzedaż. To tu skapitulowała ostatnia twierdza Hitlera. Gazeta Wyborcza, 2020-01-23. [dostęp 2020-01-21].
- ↑ a b Tomasz Targański: Miejsce, gdzie poddał się Wrocław. [w:] Gazeta Wrocławska [on-line]. 2010-05-07. [dostęp 2017-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-15)].
- ↑ a b Elżbieta Osowicz: Villa Colonia: Tutaj poddał się Breslau. 2013-12-19. s. Radio Wrocław. [dostęp 2017-11-15].
- ↑ Czy Wrocław kupi zabytek? [online], Świdnicki Portal Historyczny, 22 stycznia 2020 [dostęp 2020-01-26] (pol.).
- ↑ Nazwa – Villa Colonia [online] [dostęp 2021-06-15] (pol.).