Vinné
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Kraj | |||||
Powiat | |||||
Starosta |
Jozef Kráľ[1] | ||||
Powierzchnia |
29,78[2] km² | ||||
Wysokość |
144 m n.p.m. | ||||
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||||
Nr kierunkowy |
056 | ||||
Kod pocztowy |
072 31 | ||||
Tablice rejestracyjne |
MI | ||||
Położenie na mapie kraju koszyckiego ![]() | |||||
Położenie na mapie Słowacji ![]() | |||||
48°48′30″N 21°58′00″E/48,808333 21,966667 | |||||
Strona internetowa |
Vinné – wieś (obec) we wschodniej Słowacji, położona w kraju koszyckim, w powiecie Michalovce.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Wieś leży u południowo-zachodnich podnóży najbardziej na zachód wyciągniętego ramienia Wyhorlatu, niespełna 8 km na północny wschód od miasta Michalovce. Przez wieś płynie Viniansky potok, który nieco dalej na południe wpada do Zbiornika Zemplińskiego (słow. Zemplínska šírava)[5].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z roku 1249[6].
W czasie II wojny światowej wieś była ośrodkiem formowania się ruchu antyfaszystowskiego. W końcu marca 1942 r. P. Boroš utworzył tu pierwszy bojowy oddział partyzancki (słow. jánošikovská bojová skupina) na terenach dawnej Czecho-Słowacji, działający w rejonie Wyhorlatu. 30 października 1944 r., w obliczu zbliżającego się radzieckiego frontu, hitlerowskie wojska wyrabowały i spaliły wieś. Całkowicie spłonęło 248 budynków, a znacznie uszkodzonych zostało ok. 100 dalszych. Niemcy zamordowali na miejscu 10 mieszkańców, a 15 kolejnych wywieźli do obozu koncentracyjnego[7].
Wieś została odbudowana, w większości w latach 1947-1948[7].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Według danych z dnia 31 grudnia 2012, wieś zamieszkiwało 1720 osób, w tym 903 kobiety i 817 mężczyzn[8].
W 2001 roku rozkład populacji względem narodowości i przynależności etnicznej wyglądał następująco[9]:
Ze względu na wyznawaną religię struktura mieszkańców kształtowała się w 2001 roku następująco[9]:
- Katolicy rzymscy – 71,21%
- Grekokatolicy – 22,89%
- Ewangelicy – 0,68%
- Prawosławni – 1,24%
- Ateiści – 1,68%
- Przedstawiciele innych wyznań – 0,06%
- Nie podano – 0,56%

Źródło: Štatistický úrad Slovenskej republiky
Obiekty zabytkowe
[edytuj | edytuj kod]- Kościół katolicki, parafialny, p.w. św. Anny, pierwotnie wczesnogotycki z końca XIII w., częściowo przebudowany w XV w., barokowo przebudowany w roku 1735. We wnętrzu renesansowe epitafia z XVI i XVII w.[10]
- Kasztel w centrum wsi. Późnorenesansowy, murowany, dwukondygnacyjny dwór, położony w pobliżu kościoła św. Anny, powstał w drugiej tercji XVII wieku. Wzniesiony na planie płaskiego „U”, do narożników ściany frontowej przystawione ukosem dwie kwadratowe, trójkondygnacyjne wieże. Fasada frontowa dziewięciosiowa, w centrum zaakcentowana płytkim, obejmującym trzy osie ryzalitem. Nakryty dachami łamanymi (obecnie blaszanymi) o różnych formach, osobnymi czterospadowymi na wieżach i osobnym, nieco podniesionym nad blokiem centralnym wraz z ryzalitem. Na parterze znajdowały się nieogrzewane pomieszczenia, przeznaczone zapewne wyłącznie do zamieszkania w okresie letnim lub dla służby. W południowej części znajdowała się piwnica winna nakryta sklepieniem kolebkowym. Na piętro prowadziła zachowana do dziś drewniana klatka schodowa. Dwór uległ znaczącym przekształceniom w pierwszej połowie XVIII w., kiedy to ówcześni właściciele, Draveccy, go przebudowali w stylu barokowym. Obecny kształt uzyskał w wyniku kolejnych przebudów w XIX i XX wieku. Po II wojnie światowej mieściły się w nim m.in. szkoła, przedszkole, urząd gminy i kino. W grudniu 2018 r. budynek został zakupiony przez gminę Vinné. Częścią dworu było rozległe arboretum, w którym rosło wiele obcych gatunków drzew[11].
- Gliniane i ceglane domy z początków XX w., trójdzielne, ze stodołą pod wspólnym czterospadowym dachem[10].
- Viniansky hrad - ruiny średniowiecznego zamku na wzgórzu na pn.-zach. od centrum wsi[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lista wybranych wójtów, burmistrzów gmin i miast w wyborach do organów gminy. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 29,78S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Mapa turystyczna. [dostęp 2025-01-21].
- ↑ Statystyki ogólne miejscowości. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).
- ↑ a b c Vladimír Adamec, Nora Jedličková: Slovensko. Turistický lexikon, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1991, ISBN 80-7096-152-X, s. 268
- ↑ Dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-20)]. (słow.).
- ↑ a b Statystyki mieszkańców na podstawie spisu statystycznego z roku 2001. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).
- ↑ a b O obci Vinné. Kultúrne dedičstvo. Obec Vinné, 18 września 2024. [dostęp 2025-01-21].
- ↑ Pri príležitosti osláv dní obce vo Vinnom sprístupnili miestny kaštieľ. portal Teraz.sk, 7 września 2019. [dostęp 2025-01-21].