Veľké Kapušany
48°33′10″N 22°04′50″E/48,552778 22,080556
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||
| Powiat | |||||
| Burmistrz |
Peter Petrikán[1] | ||||
| Powierzchnia |
29,62[2] km² | ||||
| Wysokość |
109[potrzebny przypis] m n.p.m. | ||||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||||
| Nr kierunkowy |
056 | ||||
| Kod pocztowy |
07901 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
MI | ||||
Położenie na mapie kraju koszyckiego  | |||||
Położenie na mapie Słowacji  | |||||
| 48°33′10″N 22°04′50″E/48,552778 22,080556
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Veľké Kapušany (węg. Nagykapos) – miasto na Słowacji w kraju koszyckim, w powiecie Michalovce. W 2011 roku liczyło około 9,4 tys. mieszkańców.
Jego nazwa wywodzi się prawdopodobnie od węgierskiego słowa kapu (brama), co symbolicznie może nawiązywać do roli miasta jako miejsca otwartego na przybyszów i jednocześnie będącego punktem tranzytowym[5].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Do miasta i okolicznych wsi napływali m.in. Polacy, Niemcy, Węgrzy i Rusini. Część z nich osiedlała się na krótko, traktując Kapušany jako etap przejściowy. Źródła historyczne różnie datują pierwsze wzmianki o miejscowości – pojawia się rok 1211 jako Kapos, 1214 jako Copus, czy 1314 jako Kapus. W średniowieczu miejscowość pełniła funkcję obronną, tworząc część naturalnej granicy etnicznej i militarnej regionu[5].
W XIV i XV wieku Veľké Kapušany były jednym z ważniejszych ośrodków komitatu Ung. W 1430 roku osada uzyskała status miasta (oppidum), a wcześniej przez pewien czas była nawet jej siedzibą administracyjną. Mimo braku prawa targowego, w mieście rozwijało się rzemiosło i rolnictwo. Położenie na żyznych terenach sprzyjało uprawie roli, a w XVI wieku zaczęły działać cechy rzemieślnicze – w tym krawiecki, szewski i obuwniczy – co świadczy o rosnącym znaczeniu gospodarczym. Obok Użhorodu było to jedno z nielicznych miast żupy, gdzie istniały formalne cechy[5].
W centrum miasta wzniesiono tzw. dom stoličný, miejsce zebrań szlachty, z czasem zastąpione przez siedzibę w Użhorodzie. Mimo tego Kapušany nie straciły swej rangi – nadal odbywały się tu ważne zgromadzenia, m.in. w specjalnie wybudowanym przez rodzinę Drugethów budynku, znanym jako "pretórium"[5].
W 2008 roku, ogłoszonym lokalnie rokiem renesansu, miasto i organizacje społeczne zorganizowały cykl wydarzeń kulturalnych nawiązujących do jego świetności z epoki odrodzenia[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-03]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 29,62S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ a b c d e História [online], www.vkapusany.sk [dostęp 2025-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2025-01-14] (słow.).
