Viola utahensis

Viola utahensis

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	fiołkowate
Rodzaj	fiołek
Gatunek	Viola utahensis
Nazwa systematyczna
Viola utahensis M.S.Baker & J.C.Clausen Leafl. W. Bot. 5: 145 (1949)

Viola utahensis M.S.Baker & J.C.Clausen – gatunek roślin z rodziny fiołkowatych (Violaceae). Występuje endemicznie w Stanach Zjednoczonych – w Kolorado, Idaho, Nevadzie, Utah i Wyoming. W całym swym zasięgu jest gatunkiem bliskim zagrożeniu, ale regionalnie – w Wyoming – jest krytycznie zagrożony.

Morfologia

Pokrój

Bylina dorastająca do 5–20 cm wysokości. Pędy w liczbie od jednego do czterech, są wyprostowane lub płożące, nagie lub delikatnie owłosione, wyrastają na końcach nieco zdrewniałych kłączy.

Liście

Liście odziomkowe w liczbie od jednego do trzech, ich blaszka liściowa ma zazwyczaj szeroko owalny kształt, choć czasami są okrągławe, mierzy 1–4,5 cm długości oraz 0,7–3,4 cm szerokości, jest grubo karbowato-piłkowana i orzęsiona na brzegu, ma zazwyczaj zbiegającą po ogonku (sporadycznie ściętą lub niemal sercowatą) nasadę i tępy wierzchołek, jej powierzchnia jest naga lub delikatnie owłosiona, ogonek liściowy jest nagi lub delikatnie owłosiony i osiąga 2–8 (sporadycznie do 12) cm długości, przylistki są przylegające do ogonków liściowych, złożone z dwóch równowąsko lancetowatych skrzydełek, całobrzegie lub postrzępione z gruczołowatymi włoskami, o ostrym wierzchołku (czasem podzielonym na kilka nitkowatych segmentów). Liście łodygowe są podobne, lecz blaszka liściowa ma kształt od owalnego do podługowato-owalnego lub podługowato-lancetowatego, mierzy 2,6–3,7 cm długości oraz 0,7–1,6 cm szerokości, jest płytko piłkowane, nieregularnie karbowane na brzegu lub całobrzegie, ma wierzchołek od ostrego do spiczastego, ogonki liściowe osiągają 3–8,7 cm długości, a przylistki mają kształt od lancetowatego do równowąsko lancetowatego lub równowąskiego, są mniej więcej całobrzegie lub poszarpane na brzegu, z nielicznymi występami zakończonymi gruczołami, wierzchołek jest od ostrego do spiczastego, często podzielony na 2–4 nitkowate segmenty.

Kwiaty

Pojedyncze, osadzone na nagich lub delikatnie owłosionych szypułkach o długości 4-10 cm, wyrastających z kątów pędów. Mają działki kielicha o lancetowatym kształcie. Płatki mają od środka ciemno cytrynowożółtą barwę, dwa płatki górne i czasami boczne są od czerwonawo-brązowych do brązowopurpurowych od zewnątrz, trzy płatki dolne (czasami wszystkie) mają brązowe żyłki, dwa boczne są gęsto brodate, najniższy płatek mierzy 10-13 mm długości, posiada garbatą ostrogę o długości 0,5-1,5 mm i żółtej barwie. Główka słupka jest brodata.

Owoce

Nagie lub drobno owłosione torebki mierzące 6-7 mm średnicy, o mniej więcej kulistym kształcie. Nasiona mają brązową barwę i osiągają około 3 mm długości. Elajosom pokrywa około jednej trzeciej długości nasion.

Biologia i ekologia

Rośnie na otwartych obszarach w towarzystwie bylicy, półpustynnych zboczach, łąkach i widnych lasach. Występuje na wysokości od 1200 do 2600 m n.p.m. Wielkość roślin prawdopodobnie jest skorelowana z wysokością: największe rośliny znajdują się na niskich wysokościach, a najmniejsze na wyższych wysokościach. Kwitnie w maju. Kwiaty bywają zapylane przez pszczoły miodne, porobnice Anthophora ursina oraz muchówki z rodzajów Eristalis i Bombylius.

Liczba chromosomów 2n = 24. V. utahensis występuje tylko na obszarach, gdzie jego najbliżsi krewni, V. vallicola i V. purpurea var. venosa, i wydaje się, że pochodzi ze skrzyżowania tych taksonów, po którym następuje podwojenie chromosomów.

Zobacz też

• Lista gatunków z rodzaju fiołek