WISE 1049-5319
.png) WISE 1049-5319 sfotografowany przez WISE 7 stycznia 2010 (żółty dysk w centrum zdjęcia) | |||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||
| Gwiazdozbiór | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
10h 49m 15,57s | ||||
| Deklinacja |
-53° 19′ 06″ | ||||
| Odległość | |||||
| Wielkość obserwowana (pasmo J) |
|||||
| Ruch własny (RA) | |||||
| Ruch własny (DEC) |
354 ± 6 mas/rok[2] | ||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||
| Rodzaj gwiazdy |
układ podwójny brązowych karłów | ||||
| Typ widmowy |
A: L7,5 | ||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||
| Okres orbitalny |
~25 lat | ||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||
| |||||
WISE 1049-5319 (Luhman 16) – układ podwójny złożony z dwóch brązowych karłów położony w gwiazdozbiorze Żagla i oddalony o około 6,5 lat świetlnych od Ziemi. Jest to po alfa Centauri i Gwieździe Barnarda, trzeci pod względem odległości od Układu Słonecznego i najbliższy układ gwiezdny odkryty od 1916, kiedy została odkryta Gwiazda Barnarda[4][5].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Akronim „WISE” pochodzi od nazwy programu Wide-field Infrared Survey Explorer, w ramach którego układ został odkryty. Liczby po akronimie oznaczają współrzędne astronomiczne określające, gdzie znajdują się te ciała niebieskie[5]. Układ określany jest nieformalnie jako Luhman 16[6] lub Luhman 16AB, co podkreśla, że jest to układ podwójny[7].
Odkrycie[edytuj | edytuj kod]
Odkrywcą układu jest Kevin Luhman z Pennsylvania State University[8]. Luhman zwrócił uwagę na duży ruch własny obiektu, co zasugerowało, że znajduje się blisko Układu Słonecznego, co z kolei potwierdził pomiar paralaksy. Dodatkowe obserwacje wykonane z Obserwatorium Gemini pozwoliły rozpoznać, że WISE 1049-5319 jest obiektem podwójnym[4][8]. Luhman odkrył także, że obiekt był już sfotografowany wcześniej przez inne teleskopy. Najwcześniejsze znane zdjęcia układu pochodzą z 1978[8].
Charakterystyka systemu[edytuj | edytuj kod]
Na system składają się dwa brązowe karły oddalone od siebie o około trzy jednostki astronomiczne. Większy z karłów, składnik A, należy do typu widmowego L, a mniejszy, składnik B, należy do typu T. Okres orbitalny karłów wynosi około 25 lat, dzieli je 3,12 ± 0,25 au[3]. Układ ma paralaksę 0,495″ ± 0,005″, co odpowiada odległości (2,020 ± 0,019) parseka[8][1].
Wstępne obserwacje systemu wskazywały na występowanie małych zaburzeń ruchu brązowych karłów, które sugerowały obecność trzeciego ciała w układzie – przypuszczalnie planety[1]. Jednak późniejsze, bardziej precyzyjne obserwacje w dłuższym okresie wykluczyły jego obecność[9].
Atmosfera[edytuj | edytuj kod]
Układ był obserwowany za pomocą Very Large Telescope należącego do ESO. Pozwoliło to powiązać zauważone uprzednio zmiany jasności składnika B z rozkładem jaśniejszych i ciemniejszych miejsc na jego obserwowanej powierzchni, ukazywanych w miarę obrotu karła wokół własnej osi. W efekcie uzyskana została pierwsza „mapa pogody” dla brązowego karła[7].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c H.J.M. Boffin, D. Pourbaix, K. Mužić, V.D. Ivanov i inni. Possible astrometric discovery of a substellar companion to the closest binary brown dwarf system WISE J104915.57–531906.1. „Astronomy & Astrophysics”. 561 (L4), 2013-12-11. DOI: 10.1051/0004-6361/201322975. arXiv:1312.1303.
- ↑ a b c WISE 1049-5319 w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b Adam J. Burgasser, Scott S. Sheppard, Kevin L. Luhman. Resolved Near-Infrared Spectroscopy of WISE J104915.57-531906.1AB: A Flux-Reversal Binary at the L dwarf/T dwarf Transition. „The Astrophysical Journal”. 772 (2). DOI: 10.1088/0004-637X/772/2/129. arXiv:1303.7283.
- ↑ a b Barbara K. Kennedy: The Closest Star System Found in a Century. Penn State Science, 2013-03-11. [dostęp 2013-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-07)]. (ang.).
- ↑ a b Whitney Clavin: Closest Star System Found in a Century. Jet Propulsion Laboratory, 2013-03-11. [dostęp 2013-03-11]. (ang.).
- ↑ Eric E. Mamajek. On the Nearby Binary Brown Dwarf WISE J104915.57-531906.1 (Luhman 16). „arXiv”. arXiv:1303.5345. (ang.).
- ↑ a b Pierwsza mapa pogody dla brązowego karła. Europejskie Obserwatorium Południowe, 2014-01-29. [dostęp 2014-01-30]. (pol.).
- ↑ a b c d John Matson. Astronomer locates previously unseen neighbor to the Sun. „Nature”, 2013-03-12. DOI: 10.1038/nature.2013.12592. [dostęp 2013-03-12]. (ang.).
- ↑ Waltzing dwarfs. ESA/Hubble, 2017-06-05. [dostęp 2017-06-11]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Phil Plait: Howdy, Neighbor! New Twin Stars Are Third Closest to the Sun. Bad Astronomy blog, 2013-03-11. [dostęp 2013-03-13]. (ang.).
- Kevin L. Luhman: Discovery of a Binary Brown Dwarf at 2 Parsecs From the Sun. science.psu.edu, 2013-03-08. [dostęp 2013-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-19)]. (ang.).