Ważki różnoskrzydłe
| Anisoptera[1] | |
| Sélys, 1854 | |
 Erythemis simplicicollis | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| (bez rangi) | pierwouste |
| Nadtyp | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd |
ważki różnoskrzydłe |
.jpg)
Ważki różnoskrzydłe (Anisoptera) – podrząd owadów z rzędu ważek (Odonata).
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Ich przednia para skrzydeł różni się kształtem i rozmiarem od tylnej, która dodatkowo jest szeroka przed nasadą (w części bazalnej)[2][3]. Ważki te poruszają obiema parami niezależnie od siebie[3] (głównie w płaszczyźnie pionowej, w dół), co sprawia, że ich lot jest silny i szybki, ale o ograniczonej możliwości manewrowania[2]. Kiedy odpoczywają, nie składają skrzydeł, jak to robią równoskrzydłe (Zygoptera), lecz trzymają je rozpostarte na boki[2][3], czasem nieco opuszczone w dół i do przodu[3].
Ich ciało jest dość masywne, a duże oczy zwykle stykają się na wierzchu głowy (wyjątkiem są 2 rodziny, u których oczy są rozsunięte na odległość mniejszą niż szerokość oka). Na końcu ciała znajduje się para górnych przydatków analnych (cerci) oraz pojedynczy przydatek dolny (epiprokt). Z wyjątkiem 5 rodzin (w większości małych), pokładełko u samic jest silnie zredukowane i pozbawione funkcjonalności[2]. Ich odwłok jest krótszy niż u ważek równoskrzydłych.
Larwy są również masywne i szerokie. Oddychają skrzelami rektalnymi. Potrafią wyrzucać wodę z jelita i dzięki temu mogą poruszać się na zasadzie odrzutu[2].
Wszyscy przedstawiciele mięsożerni, imago polują w locie na inne owady, larwy żywią się kijankami, narybkiem i bezkręgowcami wodnymi[4].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Do ważek różnoskrzydłych zaliczane są następujące rodziny[5]:
- Nadrodzina Aeshnoidea
- Nadrodzina Petaluroidea
- Nadrodzina Gomphoidea
- Nadrodzina Cordulegastroidea
- Chlorogomphidae
- Neopetaliidae (monogatunkowa)
- Cordulegastridae
- Nadrodzina Libelluloidea
Ważki różnoskrzydłe Polski[edytuj | edytuj kod]
Odonatofauna Polski reprezentowana jest przez przedstawicieli 5 rodzin[2][3][6]:
- żagnicowate (Aeshnidae)
- szklarnikowate (Cordulegastridae)
- szklarkowate (Corduliidae)
- gadziogłówkowate (Gomphidae)
- ważkowate (Libellulidae)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Anisoptera, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c d e f Rafał Bernard, Paweł Buczyński: Zoologia – Stawonogi. Czesław Błaszak (red.). T. 2. cz. 2. PWN, 2012, s. 143–144.
- ↑ a b c d e Jacek Wendzonka. Klucz do oznaczania dorosłych ważek (Odonata) Polski (pdf). „Odonatrix – Biuletyn Sekcji Odonatologicznej Polskiego Towarzystwa Entomologicznego”. 1 (Suplement), czerwiec 2005. ISSN 1733-8239.
- ↑ Ewa Miłaczewska: Ważki - drapieżnictwo (pol.). Ważki.pl. [dostęp 2018-07-23].
- ↑ D. Paulson, M. Schorr & C. Deliry: World Odonata List (ang.). 2022-01-27. [dostęp 2022-02-13].
- ↑ Ważki (Odonata) Polski: Systematyka. Strona internetowa Sekcji Odonatologicznej PTE. [dostęp 2010-07-31].