Wacław Dudek (major)
 mjr Wacław Dudek | |
 major artylerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
9 kwietnia 1917 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 marca 1981 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca baterii przeciwlotniczej, |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
       
| |
Wacław Dudek (ur. 9 kwietnia 1917 w Opocznie, zm. 6 marca 1981 w Londynie) – oficer artylerii Wojska Polskiego, major Polskich Sił Zbrojnych, uczestnik II wojny światowej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był trzecim w kolejności z czworga dzieci Wincentego i Feliksy z domu Czernic. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Tomaszowie Mazowieckim (budynek dzisiejszej filii Uniwersytetu Łódzkiego) oraz Gimnazjum Realnego Matematyczno-Przyrodniczego (dzisiejszy Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 1), rozpoczął w 1937 r. naukę w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, a następnie w Oficerskiej Szkole Artylerii Przeciwlotniczej w Trauguttowie koło Brześcia nad Bugiem[1].
1 września 1939 r. otrzymał awans na stopień podporucznika[2]. Brał czynny udział w kampanii wrześniowej, w składzie baterii artylerii przeciwlotniczej, która podczas silnych niemieckich nalotów wyróżniała się, niszcząc m.in. 2 niemieckie samoloty. 16 września w Krzemieńcu, na podstawie rozkazu Dowódcy Obrony Przeciwlotniczej Kraju odznaczony Krzyżem Walecznych za odparcie ataku lotnictwa Luftwaffe na stację kolejową Brześć w dniu 13 września 1939 r.[3]
Po klęsce wrześniowej przeszedł granicę polsko-węgierską i dostał się do obozu internowania w Nagykanizsie. Stamtąd przedostał się przez m.in. Jugosławię na Zachód i dołączył do tworzącej się polskiej armii we Francji[4]. We Francji służył w Zgrupowaniu Artylerii Przeciwlotniczej, w składzie baterii broniącej portu St. Nazaire. Po klęsce Francji, w czerwcu 1940 r. ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Jako ochotnik służył w obsłudze pociągów pancernych, które jako pierwsze miały spotkać inwazyjne oddziały niemieckie. Po pewnym czasie rozkazem został skierowany do Ośrodka Artylerii Przeciwlotniczej w Szkocji, gdzie służył w oddziałach osłaniających od niemieckich nalotów port Dundee. W 1941 r. awansował na stopień porucznika[4]. W czerwcu 1942 r., wraz z utworzeniem 1 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej, wchodzącego w skład 1 Dywizji Pancernej, otrzymał przydział do pułku na stanowisko dowódcy 1 baterii[5]. Na tym stanowisku wszedł do działań w Normandii[6]. W toczących się walkach bateria pod jego dowództwem wyróżniała się. Zniszczyła trzy samochody pancerne stanowiące szpicę oddziałów niemieckich, podczas operacji w okolicach Falaise, przerywając w ten sposób dalszy ruch nieprzyjaciela[1]. Za działalność bojową i czyny wybitnego męstwa odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari oraz Krzyżem Walecznych[7]. Po działaniach pod Falaise, po reorganizacji pułku 25 września 1944 r. został adiutantem dowódcy 1 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej. Był w gronie oficerów, którym przysługiwało prawo noszenia Odznaki Pułkowej[6]. Brał udział w wyzwalaniu przez 1 Dywizję Pancerną Belgii i Holandii. W okolicy miasta l’Abeele na pograniczu francusko-belgijskim atakował wraz z 3 żołnierzami i partyzantami maquis dużą grupę żołnierzy niemieckich, przedzierających się do swojej jednostki. Po zdecydowanym ataku i strzelaninie pojmał i przekazał następnie żołnierzom kanadyjskim 36 jeńców niemieckich, w tym 2 oficerów[8]. W styczniu 1945 r. awansowany do stopnia kapitana, a już po zakończeniu działań wojennych do stopnia majora[4].
Po demobilizacji osiedlił się w Londynie, w dzielnicy Ealing, zawarł związek małżeński z Czesławą z domu Kozak, której ojciec i brat byli żołnierzami 2 Korpusu Polskiego. Mieli dwoje dzieci, Annę Bogumiłę i Krzysztofa. Na emigracji wykonywał zawód zegarmistrza. Był jednym z organizatorów środowiska polskiego, miejscowej parafii rzymskokatolickiej pw. NMP Matki Kościoła i Szkoły Sobotniej dla dzieci. W latach 1973-1979 pełnił funkcje wiceprezesa Związku Artylerii Przeciwlotniczej[1]. Zmarł 6 marca 1981 r., pochowany został na cmentarzu Gunnersburry. 12 sierpnia 1981 r. wdowa po mjr. Wacławie Dudku przekazała mundur, odznaczenia i dokumenty wojskowe zmarłego męża do zbiorów Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim[9].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari[10]
- Krzyż Zasługi[10]
- Krzyż Walecznych[10]
- Medal Wojska[10]
- Gwiazda za Wojnę 1939–1945 – Wielka Brytania[10]
- Gwiazda Francji i Niemiec – Wielka Brytania[10]
- Medal Obrony – Wielka Brytania[10]
- Military Medal for Bravery in the Field[10]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Związek Artylerii Przeciwlotniczej. Biuletyn Informacyjny., kwiecień 1981.
- ↑ Polska obrona przeciwlotnicza t. 3, cz. 4, s. 385, 2013.
- ↑ Polska obrona przeciwlotnicza, t. 3, cz. 4, s. 400., 2013.
- ↑ a b c W. Szymczyk, Pancerny przeciwlotnik, Nowiny, wrzesień 1986.
- ↑ Krzysztof M. Gaj, 1 Dywizja Pancerna ( organizacja Wielkiej Jednostki pancernej PSZ na Zachodzie - sierpień 1944), s. 136., 2015.
- ↑ a b Rafał Cis (Witold Berendt), 1 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej 1 Dywizji Pancernej, zarys historii 1939-1984., 1984.
- ↑ Stanisław Maczek, Od podwody do czołga, s. 259, s. 266., 1990.
- ↑ Praca zbiorowa, 1. Dywizja Pancerna w walce. Czarna kawaleria gen. Maczka od Caen do Wilhelmshaven. Relacje dowódców i żołnierzy, ss. 174-177., 2013.
- ↑ Z. Wichrowski, Mundur weterana II wojny podarowany muzeum, Panorama Robotnicza, 1981.
- ↑ a b c d e f g h Odznaczenia mjr. Wacława Dudka w zbiorach Muzeum w Tomaszowie Maz.
- Urodzeni w 1917
- Zmarli w 1981
- Londyńska Polonia
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej
- Uczestnicy bitwy pod Falaise 1944 (strona polska)
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Polscy uchodźcy na Węgrzech w latach 1939–1945
- Ludzie związani z Tomaszowem Mazowieckim
- Ludzie urodzeni w Opocznie