Maquis

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Maquis

Maquis – określenie stosowane zarówno wobec oddziałów partyzanckich francuskiego ruchu oporu jak i ich bojowników (fr. maquisards) walczących w czasie II wojny światowej.

Nazwa pochodzi od makii (fr. maquis), czyli zarośli tworzonych przez krzewy i niskie drzewa, charakterystycznych dla basenu Morza Śródziemnego, które dawały schronienie partyzantom.

Historia francuskiej partyzantki[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Francuski ruch oporu.
 Osobny artykuł: Francuskie Siły Wewnętrzne.
 Osobny artykuł: Wolni Strzelcy i Partyzanci Francuscy.

Za pierwszego francuskiego partyzanta uznawany jest Georges Guingouin ps. "Raoul", weteran I bitwy o Francję i działacz Partii Komunistycznej, który poszukiwany przez służby porządkowe rządu Vichy schronił się w Soudaine-Lavinadière tworząc zbrojną grupę patriotów[1][2]. Pierwszy oddział maquis w strefie okupowanej powstał w marcu 1942 w Franche-Comté z inicjatywy dowództwa Wolnych Strzelców i Partyzantów (organizacja wierna stworzonemu przez komunistów Frontowi Narodowemu), jego dowódcą został weteran Brygad Międzynarodowych Pierre Georges ps. "Henri"[3]. W następnych miesiącach tworzyły się kolejne oddziały partyzanckie, min. w grudniu 1942 Tajna Armia (organizacja wierna Komitetowi Wolnej Francji stworzyła redutę na Vercors[4].

Wzrost liczebności oddziałów maquis nastąpił w 1943 po utworzeniu Służby Pracy Obowiązkowej (Service du travail obligatoire) organizującej przymusowe wysyłki ludności cywilnej na roboty do Rzeszy kiedy tysiące Francuzów zagrożonych wywózką uciekało do partyzantki[5]. Okres największej aktywności maquis miał miejsce po utworzeniu Francuskich Sił Wewnętrznych (zjednoczony ruch oporu) i po wybuchu powstania narodowego (II bitwa o Francję)[6].

Oddziały maquis operowały przede wszystkim w rejonach oraz gęsto zalesionych. Na początku 1944 francuska Generalna Dyrekcja Służb Specjalnych podzieliła okupowany kraj na strefę maquis (regiony R1, R2, R3, R4, R5 i R6, region D bez Górnej Marny, cały podregion P1 oraz Nièvre z podregionu P3 i Cher z podregionu P2) i strefę sabotażu (pozostałe regiony FFI), w której oddziały partyzanckie działały tylko na dogodnym terenie, wątlej niż w strefie południowej, ze względu na warunki przyrodnicze i nasycenie wojsk hitlerowskich[7].

W szeregach maquis walczyli zarówno mężczyźni jak i kobiety. Oprócz Francuzów w partyzantce służyli także obcokrajowcy (istniały oddziały złożone wyłącznie z nie-Francuzów min. polski Batalion FTP-FFI im. Adama Mickiewicza z Saony i Loary). Maquis używali mieszanego umundurowania francuskiego (zarówno wz. 35 jak i wz. 41), brytyjskiego, amerykańskiego i niemieckiego oraz ubrań cywilnych (do rangi symbolu urosły czarne berety oraz kurtki rowerowe[8][9][10]), w okresie powstania narodowowyzwoleńczego na lewym ramieniu noszono opaski dostarczane drogą lotniczą z Algieru, Londynu lub wykonywane na miejscu[11]. Maquis zamieszkiwali w opuszczonych chatach, stodołach, górskich grotach lub w wybudowanych przez siebie samodzielnie obozowiskach[12]. Poszczególne zgrupowania maquis (tworzone początkowo przez plutony i kompanie a następnie bataliony i brygady) swoje nazwy brały od regionu geograficznego (np. Alp Górnej Prowansji) oraz wydarzeń (np. Bir Hakeim) i postaci historycznych (np. Karola Młota).

Maquis poza Francją[edytuj | edytuj kod]

Termin maquis określający partyzantkę we Francji stosuje się także wobec Hiszpanii (antyfaszystowska partyzantka walcząca z reżimem gen. Francisco Franco od 1939 do lat 50[13][14]) i Algierii (antyfrancuska partyzantka Frontu Wyzwolenia Narodowego[15]).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem:
Maquis
  1. ↑ Georges GUINGOUIN | L'Ordre de la Libération et son Musée, www.ordredelaliberation.fr [dostęp 2019-06-20] (fr.).
  2. ↑ Georges Guingouin, premier maquisard de France, bibliobs.nouvelobs.com [dostęp 2019-06-20] (fr.).
  3. ↑ Le colonel Fabien, son histoire qui est aussi celle de la lutte armée des communistes | histoireetsociete, histoireetsociete.wordpress.com [dostęp 2019-06-20] (fr.).
  4. ↑ Un maquis du Vercors, lesresistances.france3.fr [dostęp 2019-06-20] (fr.).
  5. ↑ 1- La Résistance face au STO - LES MAQUIS, sites.google.com [dostęp 2019-06-20].
  6. ↑ INA - Jalons - Ceux du maquis, fresques.ina.fr [dostęp 2019-06-20] (fr.).
  7. ↑ Musée de la résistance en ligne, museedelaresistanceenligne.org [dostęp 2019-06-20].
  8. ↑ Génération 40 on Instagram: “Nouvelle vitrine ☨🇫🇷”, www.instagram.com [dostęp 2019-06-17] (ang.).
  9. ↑ Génération 40 on Instagram: “😍”, www.instagram.com [dostęp 2019-06-17] (ang.).
  10. ↑ Génération 40 on Instagram: “Blouson du commerce dit "cycliste" en toile et boutons bois, provenant de région parisienne.”, www.instagram.com [dostęp 2019-06-11] (ang.).
  11. ↑ Musée de la résistance en ligne, museedelaresistanceenligne.org [dostęp 2019-06-20].
  12. ↑ Les Français au quotidien: 1939-1949 - Gilles GAUVIN, Bénédicte VERGEZ-CHAIGNON, Éric ALARY - Google Książki, books.google.pl [dostęp 2019-06-20].
  13. ↑ Ostatni partyzanci zginęli w pierwszej połowie lat 60.
  14. ↑ Bojownicy częściej nazywani Guérilléros
  15. ↑ Częściej określana jako Fellaga.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Mała encyklopedia wojskowa, Warszawa 1970, t. II.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maquis&oldid=56927776”