Warszawska Piekarnia Mechaniczna
 nr rej. A-1598 z 31.07.2020[1]
| |
 Oficyna mieszkalna i budynek piekarni od strony ul. Stolarskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Stolarska 2/4 |
| Architekt |
nieznany[2] |
| Ukończenie budowy |
1900 lub 1908 |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°15′57,697″N 21°02′23,852″E/52,266027 21,039959
| |
Warszawska Piekarnia Mechaniczna[3][4] − zabytkowy zespół dawnej piekarni znajdujący się przy ul. Stolarskiej 2/4 w Warszawie.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Ceglany budynek piekarni z dwoma kominami oraz przylegająca do niego dwupiętrowa oficyna mieszkalna powstały w 1900 lub 1908 (ostatnia cyfra w dacie budowy umieszczona na bocznej ścianie oficyny zachowała się w stanie szczątkowym)[5] między ulicami Stolarską, Letnią i Szwedzką[4]. Jednokondygnacyjny budynek piekarni został wzniesiony na planie zbliżonym do litery „U“, z niewielkim dziedzińcem[3]. Jego elewacje miały typową dla architektury przemysłowej tamtego okresu bardzo skromną dekorację w cegle (m.in. lizeny i ozdobne gzymsy)[6]. Oficyna również uzyskała skromny detal architektoniczny elewacji z dekoracyjnymi balustradami balkonowymi[4].
Do lat 20. XX w. dochodziło do częstych zmian właścicieli nieruchomości[4]. W 1925 budynek piekarni i oficyna stały się własnością Marcelego i Marii Wiechowiczów oraz Stanisława i Zofii Morawskich[4]. Nowi właściciele byli mistrzami piekarskimi związanymi ze stołecznym Cechem Piekarzy, angażowali się także w działalność społeczną[4]. W wyborach w 1930 Marceli Wiechowicz został wybrany do Senatu III kadencji (1930−1935)[7]. Przedsiębiorstwo prowadziło działalność pod firmą III Warszawska Piekarnia Mechaniczna'[8]. Zaopatrywało w pieczywo głównie sklepy na Pradze, a także wojsko[9].
Zespół przetrwał bez większych zniszczeń II wojnę światową[4]. Po 1945 piekarnia przeszła na własność Skarbu Państwa[4]. Po 1977 rozebrano zabudowę posesji nr 6, odsłaniając ścianę szczytową oficyny mieszkalnej[4].
Piekarnia została zamknięta w 2010[3]. W budynku zachowało się wyposażenie, w tym piec do wypieku chleba i urządzenia miernicze[6][4].
Piekarnia i oficyna w 2010 zostały ujęte w gminnej ewidencji zabytków (odpowiednio pod numerami PPN07206 i PPN07398)[10]. W 2020 zespół został wpisany do rejestru zabytków[1].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) - stan na 31 grudnia 2024 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 21. [dostęp 2025-04-30].
- ↑ Maciej Czeredys, Ewa Zajkowska: Ilustrowany atlas architektury Pragi. Warszawa: Centrum Architektury, 2020, s. 46. ISBN 978-83-957-282-4-2.
- ↑ a b c Michał Krasucki: Warszawskie dziedzictwo postindustrialne. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2011, s. 162. ISBN 978-83-931723-5-1.
- ↑ a b c d e f g h i j Warszawska Piekarnia Mechaniczna przy ul. Stolarskiej 2/4 w Warszawie została wpisana do rejestru zabytków. [w:] Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków [on-line]. mwkz.pl, 26 sierpnia 2020. [dostęp 2021-10-04].
- ↑ Michał Pilich: Ulice Nowej Pragi. Warszawa: Veda, 2003, s. 151. ISBN 978-83-61932-08-6.
- ↑ a b Michał Krasucki: Warszawskie dziedzictwo postindustrialne. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2011, s. 163. ISBN 978-83-931723-5-1.
- ↑ Marceli Stefan Wiechowicz. [w:] Kancelaria Senatu [on-line]. [dostęp 2021-10-05].
- ↑ Jerzy S. Majewski: Piekarnia na Nowej Pradze. Jak piekarz został senatorem. warszawa.wyborcza.pl, 26 listopada 2010. [dostęp 2021-10-04].
- ↑ Dorota Mycielska, Jarosław Maciej Zawadzki: Senatorowie zamordowani, zaginieni, zmarli w latach II wojny światowej. Warszawa: Kancelaria Senatu, 2009, s. 169. ISBN 978-83-60995-30-3.
- ↑ Gminna ewidencja zabytków m.st. Warszawy [online], bip.warszawa.pl [dostęp 2025-04-30] (pol.).