Wawrzyniec Szkolnik
| Data i miejsce urodzenia |
3 czerwca 1842 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
19 maja 1908 |
| Zawód, zajęcie |
przewodnik górski, nauczyciel ludowy, badacz Babiej Góry, gawędziarz |
Wawrzyniec Szkolnik (ur. 3 czerwca 1842 w Skawicy, zm. 19 maja 1908 w Zawoi – Czatoży) – pierwszy przewodnik babiogórski[1][2][3]. Nauczyciel ludowy, badacz okolic Babiej Góry i gawędziarz, zwany babiogórskim Sabałą. Ojciec znakarza Franciszka.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Klemensa i Zofii z domu Laga[4]. Legenda głosi, że rodzina przybyła w Beskidy (do Wełczy) z Litwy, po upadku powstania listopadowego. Z Wełczy Szkolnikowie przenieśli się do Czatoży (chałupa nr 202). Jako dziecko miał uczęszczać przez 3 lata do szkoły ludowej w Zawoi.
Wawrzyniec Szkolnik prowadził letników i wycieczki na Babią Górę, był organizatorem pierwszych szkół w Zawoi: 1870 r. w Zawoi Wełczy a 1872 r. w Zawoi Czatoży. Zimą uczył lokalne dzieci pisania, czytania, rachunków, geografii i historii Polski co robił za niewielkie wynagrodzenie bądź za darmo. Zgromadził w tym celu własną bibliotekę. Zbierał legendy na temat Babiej Góry i uchodził za jednego z najlepszych jej znawców w swoich czasach. Po 25 latach musiał przerwać swoją działalność gdyż nie posiadał wymaganych egzaminów i dokumentów. W sierpniu 1873 ożenił się z Agnieszką Luzik z Zawoi która wkrótce zmarła. W latach 1880–1882 pełnił rolę przewodnika i tragarza Hugona Zapałowicza, podczas jego badań botanicznych w rejonie babiogórskim. Zwiedził również z Zapałowiczem Czarnohorę i Góry Rodniańskie.
W latach 1904–1905 publikował na łamach „Pamiętnika Towarzystwa Tatrzańskiego” artykuły na temat Babiej Góry i Zawoi[4].
Po założeniu Oddziału Babiogórskiego Towarzystwa Tatrzańskiego został strażnikiem górskim[5], znakarzem i stróżem przyszłego schroniska. Pełnił również rolę mobilnej „informacji turystycznej” w masywie Babiej Góry. Podczas uroczystości otwarcia schroniska na Markowych Szczawinach przewodził tańcom góralskim.
Uczczono go nadając jednemu z rozdroży szlaków turystycznych w masywie Babiej Góry nazwę Szkolnikowe Rozstaje.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Skupień Florek
- Perć Akademików
- Ścieżki edukacyjne Babiogórskiego Parku Narodowego
- Sokolica (Beskid Żywiecki)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Z HISTORII SKAWICY [online], Sucha24, 28 lutego 2021 [dostęp 2021-05-28].
- ↑ Odrobina historii [online] [dostęp 2021-05-29].
- ↑ Skanseny [online], skanseny.net [dostęp 2021-05-29].
- ↑ a b Wiesław A. Wójcik: Szkolnik Wawrzyniec (1842–1908), nauczyciel, obserwator meteorologiczny, przewodnik beskidzki. W: Polski słownik biograficzny. T. 48. Kraków – Warszawa: Polska Akademia Nauk, Polska Akademia Umiejętności, 2012, s. 325. ISBN 978-83-63352-06-6.
- ↑ Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK [online], www.cotg.pttk.pl [dostęp 2021-05-29] [zarchiwizowane z adresu 2021-06-02].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Mała Encyklopedia Babiogórska, Władysław Midowicz (red.), Pruszków: Rewasz, 1992, s. 85-86, ISBN 83-85557-04-0, OCLC 749244498.
- Stanisław Figiel, Piotr Krzywda: Beskid Żywiecki. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006. ISBN 83-89188-59-7.
- Muzeum Sucha Beskidzka