Wieża ciśnień przy ulicy Sikorskiego w Braniewie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wieża ciśnień przy ulicy Sikorskiego
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Miejscowość

Braniewo

Adres

ul. Sikorskiego

Typ budynku

wieża ciśnień

Styl architektoniczny

modernizm

Architekt

Kurt Frick

Ukończenie budowy

1931

Zniszczono

1945

Położenie na mapie Braniewa
Mapa konturowa Braniewa, w centrum znajduje się ikonka wieży z opisem „Wieża ciśnień przy ulicy Sikorskiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się ikonka wieży z opisem „Wieża ciśnień przy ulicy Sikorskiego”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko górnej krawiędzi po lewej znajduje się ikonka wieży z opisem „Wieża ciśnień przy ulicy Sikorskiego”
Położenie na mapie powiatu braniewskiego
Mapa konturowa powiatu braniewskiego, u góry po lewej znajduje się ikonka wieży z opisem „Wieża ciśnień przy ulicy Sikorskiego”
Ziemia54°22′37,5″N 19°49′09,8″E/54,377083 19,819389

Wieża ciśnień przy ulicy Sikorskiego w Braniewie – modernistyczna wieża ciśnień w Braniewie, wybudowana w 1931 roku, od 1934 funkcjonowało w niej także schronisko młodzieżowe, w 1945 zniszczona i nieodbudowana.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Prof. Kurt Frick, architekt wieży

Wieża ciśnień przy ul. Sikorskiego w Braniewie została wybudowana w 1931 roku według projektu architekta Kurta Fricka (1884–1963), również autora projektu zespołu szkół przy ul. Konarskiego w Braniewie. Wieża ta była monumentalną, prostopadłościenną budowlą o wysokości 30 metrów, z elewacją z czerwonej cegły klinkierowej[1]. Takie odmienne w wyglądzie prostopadłościenne budowle wież zaczęły się następnie pojawiać następnie w lat 30. XX w. również w kilku innych miastach Prus Wschodnich – w Dzierzgoniu, Morągu i Mikołajkach[2].

Wieża ta była drugą wieżą ciśnień w mieście i została ulokowana w jednym z najwyżej położonych punktów miasta przy ówczesnej Malzstraße, gdyż dotychczasowa wieża ciśnień wybudowana w 1897 roku przy obecnej ul. Szkolnej (po wojnie niezachowana) stawała się niewydolna w związku z szybko rosnącą liczbą ludności Braniewa. Równocześnie z budową drugiej wieży ciśnień w mieście położona została nowa sieć wodociągowa i kanalizacyjna, uzupełniona siecią hydrantów nadziemnych do celów zabezpieczenia przeciwpożarowego[3].

W sobotnie popołudnie 23 czerwca 1934 na trzech najwyższych kondygnacjach znajdujących się poniżej zbiornika wodnego zostało uroczyście otwarte i oddane do użytku schronisko młodzieżowe dla młodzieży męskiej. W uroczystości wzięli udział m.in. przewodniczący Stowarzyszenia Wschodniopruskich Schronisk Młodzieżowych gauführer Becker, twórca projektu wieży prof. Kurt Frick z Królewca, burmistrz Ludwig Kayser, dyrektorzy braniewskich szkół oraz partyjni notable[4].

Pozostałość po modernistycznej wieży ciśnień współcześnie (2020)

Na dwóch piętrach wieży znajdowały się pokoje mieszczące po 20 łóżek, a powyżej obszerna świetlica ze stołami i krzesłami[5]. Wnętrza wszystkich sal schroniska zostały przyozdobione obrazami miejscowego malarza Stephana Preuschoffa (1907–1994), przedstawiającymi motywy ojczyźniane, a także wędrówki młodzieży. Dzięki umiejscowieniu schroniska na najwyższych dostępnych piętrach i lokalizacji samej wieży w najwyżej położonej części miasta – z okien rozpościerał się doskonały widok na miasto i okolicę, sięgający aż po Zalew Wiślany. Schronisko to przejęło rolę dwóch, obu bardzo skromnych, schronisk dla chłopców – funkcjonujących w byłych koszarach wojskowych przy ul. Moniuszki oraz w suterenie Doppelschule, współcześnie szkoły przy ul. Konarskiego[4].

Gazeta Ermländische Zeitung w poniedziałkowym wydaniu z dnia 25 czerwca informowała, iż w mieście znajduje się 72 miejsc noclegowych w schroniskach (policzono zapewne wszystkie łącznie męskie i żeńskie w mieście). Opiekę na nowym schroniskiem w wieży przy ul. Sikorskiego objął nauczyciel matematyki i fizyki w Szkole Zamkowej Hermann Bogdanski[6][4].

Pod koniec II wojny światowej wieża była wykorzystywana przez pododdziały łączności Hitlerjugend (Nachrichten-HJ(inne języki)) do nawiązywania łączności i prowadzenia szkoleń[7]. W 1945 roku, w czasie działań wojennych w mieście, wieża wodna została zniszczona, po wojnie jej pozostałości rozebrane. Współcześnie w tym miejscu znajduje się niewielkie wzniesienie przy Liceum Ogólnokształcącym im. Feliksa Nowowiejskiego oraz pozostawiony na pamiątkę fragment muru tejże budowli.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Georg Mielcarczyk Braunsberg und Umgebung, Lippstadt 1983, s. 60
  2. Jan Salm, Modernizm w architekturze Prus Wschodnich. Wstęp do badań
  3. Historia Braniewa - nieznane wydarzenia - WODOCIĄGI MIEJSKIE i GOSPODARKA WODNA w DAWNYM BRANIEWIE [online], www.historiabraniewa.hekko.pl [dostęp 2023-08-16].
  4. a b c Weihe der Jugendherberge im Wasserturm [w:] Ermländische Zeitung, Braunsberg, Montag, 25. Juni 1934, Nr. 143, 63. Jahresgang, cyt. za Braunsberg/Ostpreußen. Unsere Schulen, Heft 40, Winter 1984/85
  5. Na podstawie zdjęć schroniska wykonanych przez Richarda Schirrmanna
  6. Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands Beiheft 8 1990 Ernst Federau Die Abiturienten des Braunsherger Gymnasiums von 1916 bis 1945
  7. Joachim Scholz Von Danzig nach Danzig … ein weiter Weg 1933–1945. Schicksal einer Generation, Essen 1985