Dzwonkówka jedwabista
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
dzwonkówka jedwabista |
| Nazwa systematyczna | |
| Entoloma sericeum Quél. Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2' 5: 119 (1872) | |
.jpg)
_Qu%C3%A9l_204761.jpg)
Dzwonkówka jedwabista (Entoloma sericeum Quél .) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Synonimów ma około 30. Niektóre z nich[2]:
- Acurtis sericeus (Quél.) Singer, 1960
- Entoloma sericeum f. flexipes (J. Favre) E. Horak 1993
- Entoloma sericeum f. luridofuscum (J. Favre) E. Horak 1993
- Entoloma sericeum f. nolaniforme (Kühner & Romagn.) Noordel. 1980
- Entoloma sericeum f. pallidum Battistin & Righetto 2010
- Entoloma sericeum f. rubellotactum (J. Favre) E. Horak 1993
- Entoloma sericeum Quél. 1872 f. sericeum
- Entoloma sericeum subsp. antarcticum (Singer) E. Horak 1982
- Entoloma sericeum Quél. 1872 subsp. sericeum
- Entoloma sericeum var. antarcticum (Singer) T.W. May & A.E. Wood 1995
- Entoloma sericeum Quél. 1872 var. sericeum
- Rhodophyllus sericeus (Quél.) Quél. 1886
- Nolanea sericea (Quél.) P.D. Orton 1960
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r, Stanisław Chełchowski w 1898 r. podawał nazwę wieruszka jedwabista, a Franciszek Błoński w 1896 r. rumieniaczek jedwabisty[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 1,2-7,5 cm. Początkowo stożkowaty, potem kolejno stożkowatowypukły, płaskowypukły i rozpostarty, zazwyczaj z niewielkim zagłębieniem na środku. Brzeg początkowo podgięty, potem wyprostowany, ostry. Jest silnie higrofaniczny; w stanie wilgotnym w kolorze sepii, brązowym lub czerwonobrązowym, jaśniejszy przy brzegu, przeźroczysty i prążkowany do połowy, w stanie suchym płowiejący, jasnobrązowy, ochrowobrązowy lub szarobrązowy, błyszczący. Powierzchnia naga lub delikatnie promienisto włókienkowata, czasami pomarszczona[4].
W liczbie 22-50 z międzyblaszkami (l=3-7), gęste lub średniogęste, wykrojone lub prawie wolne, brzuchate, początkowo blado szarobrązowe, potem różowe, w końcu czerwonawo-brązowe. Ostrze nieregularne tej samej barwy[4].
Wysokość 1,3-7,5 cm, grubość 2-6 mm, cylindryczny lub spłaszczony, zazwyczaj o długości równej średnicy kapelusza. Powierzchnia szarobrązowa lub żółtobrązowa, prawie tej samej barwy co kapelusz lub jaśniejsza, podłużnie silnie srebrzysto prążkowana z luźnymi włókienkami, rzadko błyszcząca lub naga z pojedynczymi włókienkami. W górnej części czasami oprószony, u podstawy biało filcowaty[4].
Tej samej barwy co powierzchnia, w kapeluszu raczej kruchy, w trzonie jędrny. Zapach i smak silnie zjełczały[4].
- Cechy mikroskopijne
Zarodniki izodiametryczne, 7-10,5 x 6,5-9,5 μm, w widoku z boku 5-kątowe o wyraźnych kątach. Podstawki 24-45 x 10,5-12,5 (-17,5), 4-zarodnikowe, ze sprzążkami. cystyd brak. Strzępki skórki cylindryczne, o szerokości 2,5-12 μm. Wewnątrzkomórkowy, inkrustowany pigment występuje w komórkach skórki i tramie kapelusza. W strzępkach hymenium liczne sprzążki[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Dzwonkówka jedwabista w Europie jest szeroko rozprzestrzeniona, występuje na całym obszarze od Hiszpanii po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego, jest także w Islandii. Występuje także w środkowej części Ameryki Północnej i na Alasce. Podano jej stanowiska również w Afryce Północnej (Maroko), na Nowej Zelandii i w dwóch miejscach Australii[6]. W literaturze naukowej na terenie Polski do 2003 r. podano liczne stanowiska. Jest pospolita[3].
Występuje na terenach trawiastych; na łąkach, pastwiskach, w parkach, na przydrożach, obrzeżach lasów, w ogrodach botanicznych. Owocniki wytwarza od maja do października[3].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Dzwonkówka jedwabista jest łatwo rozpoznawalnym gatunkiem o ciemnobrązowym kolorze, srebrzysto-prążkowanym trzonie i silnym mączystym zapachu i smaku. Mikroskopowo charakterystyczne są jej izodiametryczne zarodniki[5]. Podobny kolor kapelusza ma dzwonkówka szara (Entoloma rhodopolium), ale występuje w lasach, podczas gdy dzwonkówka jedwabista wyłącznie na terenach trawiastych[7]. Dzwonkówka żeberkowanoblaszkowa (Entoloma costatum) odróżnia się mikroskopowo brakiem sprzążek[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2018-12-31]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2018-12-31]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Flora Agaricina Neerlandica. Critical monographs on the families of agarics and boleti occuring in the Netherlands. 1: Entolomataceae. 1, 1988, s.129
- ↑ a b M.E. Noordeloos. Entoloma s.l., Fungi Europaei. 5, 1992, s.256
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2018-12-31].
- ↑ Entoloma sericeum (Bull.) Quél. – Silky Pinkgill. [dostęp 2018-12-31]. (ang.).
- ↑ Mycobank. Entoloma costatum. [dostęp 2018-12-09]. (ang.).