Wodnica kameruńska

Wodnica kameruńska
	Potamogale velox
	(Du Chaillu, 1860)
	; Wodnica kameruńska jako eksponat w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	afrosorkowce
Podrząd	tenrekokształtne
Rodzina	wodnice
Rodzaj	Potamogale; Du Chaillu, 1860
Gatunek	wodnica kameruńska
Synonimy
	Rodzaju: Mythomys J.E. Gray, 1861; Mystomys J.E. Gray, 1861; Bayonia Bocage, 1865; Gatunku: Cynogale velox Du Chaillu, 1860; Potamogale allmani Jentink, 1895; Potamogale velox argens O. Thomas, 1915;
	Rodzaju: Mythomys J.E. Gray, 1861; Mystomys J.E. Gray, 1861; Bayonia Bocage, 1865; Gatunku: Cynogale velox Du Chaillu, 1860; Potamogale allmani Jentink, 1895; Potamogale velox argens O. Thomas, 1915;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wodnica kameruńska^[10]^[11] (Potamogale velox) – gatunek ssaka z rodziny wodnic (Potamogalidae).

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy opisał naukowo w 1860 roku francusko-amerykański zoolog Paul du Chaillu nadając mu nazwę Cynogale velox^[1]. Miejsce typowe to „góry w głębi lądu, czyli w pagórkowatym kraju, na północ i południe od równika, w Afryce Równikowej”^[1], tj. Gabon^[12]^[13]^[14]. Okaz typowy według oryginalnego opisu to skóra dorosłego osobnika (czaszka została utracona podczas pożaru)^[1]. Jedyny przedstawiciel rodzaju wodnica^[10] (Potamogale) który zdefiniował również w 1860 roku Paul Du Chaillu^[2].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Potamogale: gr. ποταμος potamos ‘rzeka’; γαλεη galeē lub γαλη galē ‘łasica’^[15].
Mythomys (Mystomys): gr. μυθος muthos ‘mit, legenda’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[16].
Bayonia: por. Francisco Antonio Pinheiro Bayão, portugalski plantator z Angoli^[17].
velox: łac. velox, velocis ‘szybki, gwałtowny’, od volare ‘uciekać, szybko się poruszać’^[18].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Wodnica kameruńska występuje w centralnej strefie lasów deszczowych od skrajnej południowo-wschodniej Nigerii na wschód przez południową Republikę Środkowoafrykańską do zachodniej Ugandy i południowej Angoli na południe do Demokratycznej Republiki Konga i północno-zachodniej Zambii, z odosobnioną populacją peryferyjną w południowo-zachodniej Kenii (Las Kakamega)^[14]^[19].

Wygląd[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 305–337 mm, długość ogona 235–290 mm, długość ucha 15–23 mm, długość tylnej stopy 39–46 mm; masa ciała 517–780 g^[19]^[20]. Wodnica kameruńska wyglądem przypomina wydry. Posiada czarnobrunatne, błyszczące futro. Ciało jest zakończone silnym, bocznie spłaszczonym ogonem wykorzystywanym jako siła napędowa w czasie pływania. Kończyny krótkie, bez błony pomiędzy palcami^[21].

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Jest zwierzęciem wodnym, preferuje strumienie i bagna^[21]. Żywi się drobnymi zwierzętami wodnymi (żaby, ryby, kraby i mięczaki). Prowadzi nocny tryb życia^[21].

Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern ‘najmniejszej troski’)^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e du Chaillu 1860 ↓, s. 361.
↑ ^a ^b du Chaillu 1860 ↓, s. 363.
↑ J.E. Gray. The New Traveller’s Tales. „The Athenaeum”. 1861, s. 867, 1861. (ang.).
↑ J.E. Gray. Observations on Mr. Du Chaillu’s Papers on “The New Species of Mammals” discovered by him in Western Equatorial Africa. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1861, s. 274, 1861. (ang.).
↑ J.E.J.E. Gray J.E.J.E., Zoological Notes on perusing M. Du Chaillu’s ‘Adventure in Equatorial Africa’, „The Annals and Magazine of Natural History”, 8 (Third series), 1861, s. 63 (ang.).
↑ J.V.B. duJ.V.B. Bocage J.V.B. duJ.V.B., Sur quelques mammifères rares et peu connus, d’Afrique Occidentale, qui se trouvent au Muséum de Lisbonne, „Proceedings of the Zoological Society of London”, 1865, 1865, s. 402 (fr.).
↑ F.A. Jentink. On Potamogale velox du Chaillu. „Notes from the Leyden Museum”. 16, s. 236, 1895. (ang.).
↑ O. Thomas. List of Mammals (exclusive of Ungulata) collected on the Upper Congo by Dr. Christy for the Congo Museum, Tervueren. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 16, s. 470, 1915. (ang.).
↑ ^a ^b P.J. Stephenson, S. Goodman & V. Soarimalala, Potamogale velox, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-1 [dostęp 2021-05-30] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 20. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Potamogale velox. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-28].
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Potamogale velox (Du Chaillu, 1860). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-16]. (ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 110. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 559.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 445.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 135.
↑ velox, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-08-16] (ang.).
↑ ^a ^b A. Monadjem: Family Potamogalidae (Otter-shrews). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 179. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 72. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ ^a ^b ^c K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 419, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

P. du Chaillu. Descriptions of mammals from equatorial Africa, collected by himself, and believed to be undescribed. „Proceedings of the Boston Society of Natural History”. 7, s. 358–367, 1860. (ang.).
T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[CITEREFdu_Chaillu1860[https://www.biodiversitylibrary.org/page/9249921_361]-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e du Chaillu 1860 ↓, s. 361.

[CITEREFdu_Chaillu1860[https://www.biodiversitylibrary.org/page/9249923_363]-2] u Chaillu 1860 ↓, s. 363.

[Grayaa-3] J.E. Gray. The New Traveller’s Tales. „The Athenaeum”. 1861, s. 867, 1861. (ang.).

[Grayab-4] J.E. Gray. Observations on Mr. Du Chaillu’s Papers on “The New Species of Mammals” discovered by him in Western Equatorial Africa. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1861, s. 274, 1861. (ang.).

[Grayb-5] J.E.J.E. Gray J.E.J.E., Zoological Notes on perusing M. Du Chaillu’s ‘Adventure in Equatorial Africa’, „The Annals and Magazine of Natural History”, 8 (Third series), 1861, s. 63 (ang.).

[Bocage-6] J.V.B. duJ.V.B. Bocage J.V.B. duJ.V.B., Sur quelques mammifères rares et peu connus, d’Afrique Occidentale, qui se trouvent au Muséum de Lisbonne, „Proceedings of the Zoological Society of London”, 1865, 1865, s. 402 (fr.).

[Jentink-7] F.A. Jentink. On Potamogale velox du Chaillu. „Notes from the Leyden Museum”. 16, s. 236, 1895. (ang.).

[Thomas-8] O. Thomas. List of Mammals (exclusive of Ungulata) collected on the Upper Congo by Dr. Christy for the Congo Museum, Tervueren. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 16, s. 470, 1915. (ang.).

[iucn-9] P.J. Stephenson, S. Goodman & V. Soarimalala, Potamogale velox, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-1 [dostęp 2021-05-30] (ang.).

[Cichocki&inni-10] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 20. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Kraczkiewicz-11] Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.

[Wilson&Reeder-12] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Potamogale velox. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-28].

[mdd-13] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Potamogale velox (Du Chaillu, 1860). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-16]. (ang.).

[Burgin&inni-14] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 110. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792306_559]-15] Palmer 1904 ↓, s. 559.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792192_445]-16] Palmer 1904 ↓, s. 445.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791882_135]-17] Palmer 1904 ↓, s. 135.

[Jobling-18] velox, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-08-16] (ang.).

[Monadjem-19] A. Monadjem: Family Potamogalidae (Otter-shrews). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 179. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).

[amw-20] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 72. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Kowalski&inni-21] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 419, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]