Wodobrzusze

Wodobrzusze
	Ascites
	; Wodobrzusze u pacjenta z marskością wątroby, widoczny objaw głowy meduzy
	Klasyfikacje
ICD-10	R18

Objawy niewydolności krążenia (niewydolność prawokomorowa serca) – wśród nich wodobrzusze

Wodobrzusze, puchlina brzuszna (łac. ascites) – stan, w którym dochodzi do nadmiernego nagromadzenia płynu w jamie otrzewnej niezależnie od przyczyny czy cech płynu, nazywanego również płynem puchlinowym. Wodobrzusze jest objawem, a nie osobną jednostką chorobową.

Etiologia[edytuj | edytuj kod]

Prawidłowo w jamie otrzewnej znajduje się pewna ilość płynu, zwykle około 150 ml.

Do powstania wodobrzusza dochodzi w efekcie:

nadciśnienia wrotnego – główną przyczyną nadciśnienia wrotnego jest marskość wątroby
hipoalbuminemia
nadprodukcja płynu – w tym w przebiegu nowotworów
mechaniczne utrudnienie odpływu chłonki (niedrożność małych naczyń chłonnych lub przewodu piersiowego)^[1].

Przyczyny wodobrzusza^[1]:

marskość wątroby (80%)
nowotwory (10%)
niewydolność serca (3%)
gruźlica (2%)
dializoterapia (1%)
choroby trzustki (1%)
rzadkie przyczyny
- uszkodzenie przewodu limfatycznego
- uszkodzenie moczowodu
- zapalenie otrzewnej wywołane przez chlamydie
- zespół nerczycowy
- enteropatia z utratą białka
- zakrzepica żyły wrotnej, zespół Budda-Chiariego
- zespół Meigsa
- toczeń rumieniowaty układowy
- niedoczynność tarczycy
- filariozy

Objawy[edytuj | edytuj kod]

W obrazie klinicznym kluczowe znaczenie mają objawy chorób wywołujących wodobrzusze. W badaniu fizykalnym poza zauważalnym powiększeniem brzucha obserwuje się także objaw chełbotania. Najprostszym badaniem dodatkowym wykazującym wodobrzusze jest badanie USG^[1].

Wodobrzuszu zwykle nie towarzyszą bóle brzucha. Jeżeli się pojawiają, zwłaszcza jeśli towarzyszy im gorączka, może dojść do stanu, znanego jako spontaniczne bakteryjne zapalenie otrzewnej, co wiąże się z ryzykiem zwiększonej śmiertelności.

Podział wodobrzusza[edytuj | edytuj kod]

Ze względu na objętość płynu puchlinowego wyróżnia się trójstopniowy podział^[2]:

Stopień 1 (łagodne)

Rozpoznawane wyłącznie w USG.

Stopień 2 (umiarkowane)

Możliwe do rozpoznawania w badaniu przedmiotowym, zwykle gdy objętość przekroczy 500 ml. Brzuch jest rozlany i uwypuklony po bokach. Wyczuwalny jest objaw chełbotania płynu, którego obecność płynu daje się ustalić także w badaniu opukowym brzucha.

Stopień 3 (zaawansowane)

Brzuch jest znacznie napięty, obecne wygładzenie pępka lub przepuklina pępkowa. Skóra powłok jest lśniąca, cienka z prześwitującymi żyłami rozchodzącymi się od pępka. Często obecna jest sylwetka z cienkimi kończynami i mocno uwypuklonym brzuchem.

Leczenie[edytuj | edytuj kod]

Leczenie jest ukierunkowane na chorobę zasadniczą. W leczeniu stosuje się lecznicze nakłucie jamy otrzewnej. Wskazaniem do zabiegu jest występowanie wodobrzusza stopnia 3, które jest oporne na leczenie diuretykami^[3].

W wybranych przypadkach stosowane jest także leczenie operacyjne, na przykład przezszyjne wewnątrzwątrobowe zespolenie wrotno-układowe lub zespolenie otrzewnowo-żylne.