Wojciech Wiesiołłowski

Wojciech Miron Wiesiołłowski (ur. 11 października 1939 w Brześciu nad Bugiem, zm. 24 listopada 1995 w Warszawie) – polski artysta baletu: tancerz, baletmistrz i pedagog tańca klasycznego. Od 1966 występował i działał jako pedagog tańca za granicą pod pseudonimem Woytek Lowski lub Voytek Lowsky.

Grób Wojciecha Wiesiołłowskiego na Cmentarzu Wilanowskim w Warszawie

Kariera w Polsce

W 1956 ukończył Warszawską Szkołę Baletową pod kierunkiem Leona Wócikowskiego i rozpoczął pracę tancerza w Państwowej Operze Warszawskiej. W 1958 odniósł spektakularny sukces jako tytułowy Faun w Popołudniu fauna w odtworzonej przez Wójcikowskiego choreografii Wacława Niżyńskiego. W latach 1958–1965 był solistą baletu Opery Warszawskiej, a od 1965 Teatru Wielkiego w Warszawie.

W jego warszawskim repertuarze znalazły się m.in. takie role, jak: Książę Zygfryd, Błazen i Pas de trois w Jeziorze łabędzim, Pas de dux wiejskie w Giselle, Basilio w Don Kichocie, Błazen i Merkutio w Romeo i Julii w choreografii Jerzego Gogóła, Mazepa w Mazepie w choreografii Stanisława Miszczyka, Cygan w Kamiennym kwiecie w choreografii Aleksandra Tomskiego i Pan Młody w Panu Twardowskim w choreografii Stanisława Miszczyka.

W latach 1961–1963 przebywał dodatkowo w Leningradzie jako stypendysta Szkoły Choreograficznej im. Agrippiny Waganowej i Teatru im. Kiowa (obecny Teatr Maryjski). Doskonalił się tam pod kierunkiem wybitnego pedagoga baletu Aleksandra Puszkina i występował w przedstawieniach szkolnych oraz studiował metodykę tańca klasycznego pod kierunkiem Olgi Jordan. W 1964 został też srebrnym medalistą I Międzynarodowego Konkursu Baletowego w Warnie.

Kariera zagraniczna

W latach 1966–1971 występował w zespole Ballet du XXe Siècle (Balet XX Wieku) Maurice Béjarta w Brukseli, w latach 1971–1973 był pierwszym solistą zespołu Ballet National de Marseille (Balet Marsylski) Rolanda Petit, a w latach 1972–1979 pierwszym tancerzem zespołu Boston Ballet (Balet Bostoński) w USA. Najważniejsze jego kreacje sceniczne:

Balet XX Wieku (w choreografii Maurice'a Béjarta)

• IX Symfonia - Solista
• Serenada - Duet
• Le Cygne - Łabędź
• Romeo i Julia - Tybalt
• Wariacje nt. "Śpiącej królewny" - Błękitny ptak
• Actus tragicus - Solista
• Lettera amorosa - Solista
• Boudelaire - Szatan
• Bhakti - Shiva

Balet Marsylski (w choreografii Roland Petit)

• Majakowski - Albatros-Zwiastun burzy
• Chora róża - Solista (z udziałem Mai Plisieckiej)
• Bałałajka - Solista

Balet Bostoński

• Dziadek do orzechów - Książę
• Coppelia - Franz
• Śpiąca królewna - Książę Désiré
• Giselle - Hrabia Albrecht
• Jezioro łabędzie - Książę Zygfryd
• Chopiniana - Poeta
• Kopciuszek - Książę
• Korsarz-Pas de deux
• Don Kichot-Pas de deux
• Donizetti Variations - I Solista (choreografia George Balanchine)
• Tarantella-Pas de deux (choreografia George Balanchine)
• Stars and Stripes - I Solista (choreografa George Balanchine)
• Czajkowski-Pas de deux (choreografia George Balanchine)
• Cztery temperamenty - Flegmatyk (choreografia George Balanchine)
• Syn marnotrawny - Syn (choreografia George Balanchine)
• Fall River Legend - Pastor (choreografia Agnes de Mille)
• Loggers Clog - Solista (choreografia Agnes de Mille)
• Summer - Główny solista (choreografia Agnes de Mille)
• The Death and the Maiden - Śmierć (choreografia Agnes de Mille)
• Hamlet - Hamlet i Duch Ojca (choreografia Lorenzo Monreal)
• Carmina burana - Solo barytonowe (choreografia Lorenzo Monreal)

Występy gościnne

• 1970: Opera Marsylska (Solista w Paquicie-Divertissement i Hrabia Albrecht w Giselle)
• 1971: Tanz-Forum, Kolinia (Solista w Night Song, choreografia Norman Walker)
• 1973: Teatro Reggio, Turyn (Solista w scenie baletowej w operze Nieszpory sycylijskie Giuseppe Verdiego, choreografia Serge Lifar, jako partner Natalii Makarowej i Elisabetty Terabust)
• 1976: Teatr Wielki, Warszawa (Hrabia Albert w Giselle, Franz w Coppelii, Stanisław w Stanisławie i Annie Oświęcimach i Pan Młody w Weselu w Ojcowie)
• 1976/77: Ballet International, Londyn (Książę w Dziadku do orzechów i Książę Désiré w Śpiącej królewnie), m.in. występy w Republice Południowej Afryki
• 1978: Teatro Communale, Florencja (Solista Jesieni w scenie baletowej Czterech porach roku w operze Nieszpory sycylijskie Giuseppe Verdiego, choreografia Paolo Bortoluzzi)
• 1978/79: Pittsburgh Ballet Theatre (Romeo w Romeo i Julii, Syn w Synu marnotrawnym i Książę Zygfryd w Jeziorze łabędzim)

Pedagog tańca

W 1979 roku zakończył karierę sceniczną i rozpoczął praktykę pedagogiczną w Bostonie. Później bywał pedagogiem gościnnym w Szkole Roselli Higthower w Cannes, Operze Paryskiej, Operze Rzymskiej, Operze w Bazylei, Deutsche Oper w Berlinie Zachodnim, Ballet-Théâtre Français w Nancy, Teatro Municipal w Rio de Janeiro, Balecie Bostońskim, Balecie Hamburskim pod dyrekcją Johna Neumeiera, w Arena di Verona, w londyńskim Royal Ballet pod dyrekcją Anthony Dowella i Teatrze Wielkim w Warszawie, we włoskim zespole Aterballetto i w Operze Norweskiej w Oslo.

W latach 1982–1984 pełnił funkcję baletmistrza nowojorskiego American Ballet Theatre pod dyrekcją Michaiła Barysznikowa: w latach 1984–1988 był baletmistrzem Królewskiego Baletu Flandryjskiego pod dyrekcją Walerego Panowa w Antwerpii; a w latach 1988–1995 był baletmistrzem w zespole London Festival Ballet (przemianowanym z czasem na English National Ballet). Wykładał też okazjonalnie na Uniwersytecie Harvarda, a podczas krótkich pobytów w kraju udzielał lekcji tańca klasycznego uczniom Państwowej Szkoły Baletowej w Warszawie.

W listopadzie 1995 powrócił do Warszawy, gdzie - według nekrologu z gazety "The Independent" - zmarł w wyniku powikłań towarzyszących AIDS. Pochowany został na Cmentarzu Wilanowskim.

Grand Prix „Wojciech”, autor Giennadij Jerszow

Upamiętnienie

Z inicjatywy Bronisława Prądzińskiego, dyrektora Gdańskiej Szkoły Baletowej, jedyny w Polsce Ogólnopolski Konkurs Tańca w Gdańsku przyjął w 1997 imię Wojciecha Wiesiołłowskiego. Konkursowe statuetki autorstwa Gennadija Jerszowa: "Wojciech" (wzorowany na zdjęciu artysty w roli Ducha Ojca w Hamlecie Lorenza Monreala) oraz "Orfeusz" (inspirowany zdjęciem tańca artysty w jednym z baletów Maurice'a Béjarta) zostały zaprojektowane i wykonane w 2005 specjalnie dla Ogólnopolskiego Konkursu Tańca w Gdańsku. Wręczane są one odtąd każdego roku jako Grand Prix i I Nagroda tego konkursu.

Bibliografia

• Wojciech Wiesiołłowski - Przebieg kariery, opracowanie pch / Paweł Chynowski [w:] "Taniec" nr 2 (15), 1992, s. 23-27, Teatr Wielki - Opera Narodowa, Warszawa.
• Wojciech Wiesiołłowski [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego, 1910-2000, t. III, M-Ż, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2016. ISBN 978-83-63877
• https://archiwum.teatrwielki.pl/baza/-/o/wojciech-wiesiollowski/161825/20181
• https://web.archive.org/web/20200101214230/http://www.taniecpolska.pl/ludzie/117
• http://www.jsmusic.org.uk/blog/archives/2005/12/woytek-lowski-w-1.html
• http://maestro.net.pl/document/memory/Wiesiollowski.pdf
• Wojciech Wiesiołłowski: Woźnica dyliżansu czyli jak zostałem baletmistrzem [w:] "Taniec" nr 2 (15), 1992, s. 21-28, Teatr Wielki - Opera Narodowa, Warszawa.
• Wojciech Wiesiołłowski: Materiały metodyczne do nauczania tańca klasycznego, C-Druk, Warszawa, 1993.
• Irena Turska: Przewodnik baletowy, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków, 2008, ISBN 978-83-224-0470-6
• Irena Turska: Almanach baletu polskiego, 1945-1974, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków, 1983, ISBN 83-224-0220-1
• Tacjanna Wysocka: Dzieje baletu, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1970.

Linki zewnętrzne

• Wojciech Wiesiołłowski na zdjęciach w bibliotece Polona