Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2025 roku

Wybory do Landtagu Księstwa Liechtensteinu w 2025 roku

Państwo	Liechtenstein
Rodzaj	parlamentarne
Data przeprowadzenia	9 lutego 2025
Data zarządzenia	12 marca 2024 przez: Rząd
Ordynacja wyborcza	proporcjonalna
poprzednie: 2021 następne: 2029

Siedziba Landtagu w Vaduz.

Daniel Risch (VU), ustępujący ze stanowiska premier Liechtensteinu.

Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2025 roku (niem. Fürstentum Liechtenstein Landtagswahlen 2025) – planowane powszechne wybory do Landtagu, które odbędą się 9 lutego 2025 roku na terenie Księstwa Liechtensteinu.

Ordynacja wyborcza

Landtag Księstwa Liechtensteinu składa się z dwudziestu pięciu deputowanych, którzy są wybierani przez Naród na czteroletnią kadencję w wyborach tajnych, bezpośrednich, powszechnych, równych i proporcjonalnych z dwóch okręgów wyborczych – Oberlandu i Unterlandu. Czynne prawo wyborcze posiadają obywatele zamieszkujący na stałe w Księstwie, którzy ukończyli 18. rok życia, a ich prawa nie są zawieszone, gdzie cenzus wiekowy dla kandydatów do Landtagu to 20 lat.

Każdy wyborca może oddać swój głos na taką liczbę kandydatów z różnych komitetów wyborczych ile wynosi całkowita liczba mandatów możliwych do zdobycia w danym okręgu wyborczym, czyli piętnaście w Oberlandzie i dziesięć w Unterlandzie. Od wyborów w 2005 r. możliwe jest głosowanie korespondencyjne.

Miejsce w parlamencie przysługuję tylko komitetom, które przekroczyły próg wyborczy, wynoszący 8%. Mandaty są przyznawane dwuetapowo. W pierwszym etapie przyznaje się tzw. mandaty podstawowe przy pomocy metody Hare'a-Niemeyera, a brakujące mandaty rozdysponowuje się jako tzw. mandaty uzupełniające przy pomocy metody d'Hondta.

Kontekst polityczny

Poprzednie wybory w 2021 roku zwyciężyła Unia Patriotyczna z niewielką przewagą (zaledwie 0,02% głosów) nad Postępową Partią Obywatelską. Obie partie otrzymały po 10 mandatów, a pozostałe pięć miejsc w parlamencie przypadło ugrupowaniom opozycyjnym: 3 dla Wolnej Listy i 2 dla Demokraten pro Liechtenstein. W wyniku wyborów powołano po raz kolejny koalicyjny rząd VU-FBP, na którego czele stanął Daniel Risch z VU.

W okresie przedwyborczym ważnym tematem politycznym w kraju stała się ordynacja wyborcza. 7 czerwca 2023 członkowie opozycyjnej partii DpL zapoczątkowali inicjatywę ustawodawczą, której celem była zmiana Konstytucji. Proponowane zmiany skupiały się na sposobie powoływania Rządu. W obowiązującym systemie kandydatów na członków Rządu wskazuje Landtag, a zatem w praktyce ugrupowania z większością w parlamencie. Następnie kandydaci muszą zostać zaakceptowani przez Księcia, którego prerogatywą jest powoływanie Premiera i pozostałych członków Rządu. Partia DpL postulowała demokratyzację tego procesu – kandydaci na ministrów i premiera mieli być wybierani w wyborach powszechnych podobnie jak deputowani do Landtagu, a dopiero potem akceptowani przez Landtag i Księcia. Inicjatywa DpL została przedstawiona 5 grudnia 2023 na posiedzeniu Landtagu. Koalicja VU-FBP nie poparła inicjatywy, podobnie jak opozycyjna FL. W rezultacie projekt został odrzucony przy 3 głosach „za” i 22 „przeciw” i zgodnie z prawem poddany pod kolejne głosowanie w referendum, które odbyło się 25 lutego 2024. W kampanii obie partie rządowe agitowały na rzecz odrzucenia wniosku. Przeciwko przyjęciu zmian zagłosowało 68% wyborców, a projekt ostatecznie upadł.

Postulaty zmian w ordynacji wyborczej pojawiły się także ze strony rządowej. Pod koniec 2023 roku działacze FBP zapowiedzieli inicjatywę, w której postulowali zmianę sposobu przeliczania mandatów w poszczególnych okręgach, co argumentowane było zwiększeniem proporcjonalności rozdzielania miejsc w Landtagu. Zaproponowano wprowadzenie zmiany metody przeliczania mandatów na opracowany przez niemieckiego matematyka Friedricha Pukelsheima podział dwuproporcjonalny (doppelter Pukelsheim). Propozycja zmian wywołała spór wewnątrz koalicji rządowej. Forsowane przez FBP zmiany, popierane również przez opozycję, były szeroko krytykowane przez VU. Propozycje zostały również negatywnie zaopiniowane przez Rząd. Według VU zmiana ta przyczyniłaby się do jeszcze większej dysproporcji między Oberlandem a Unterlandem, na rzecz tego drugiego, co mogłoby być korzystne dla FBP i DpL, które osiągają w tym okręgu lepsze wyniki. Inicjatywa została wniesiona do Landtagu i obecnie czeka na kolejne czytanie.

W lutym 2024 wszyscy troje członkowie koalicyjnego gabinetu VU-FBP z ramienia VU – premier Daniel Risch oraz radne Graziella Marok-Wachter i Dominique Hasler, zapowiedzieli, że nie będą kandydować na stanowiska rządowe w nadchodzących wyborach. Wcześniej o tym, że nie będzie kandydował w wyborach poinformował Albert Frick z VU – najstarczy deputowany mijającej kadencji, pełniący od 2013 roku funkcje Przewodniczącego Landtagu.

Zobacz też

• Ustrój polityczny Liechtensteinu
• Partie polityczne Liechtensteinu
• Landtag (Liechtenstein)