Czynne prawo wyborcze

Czynne prawo wyborcze (prawo wybierania) – prawo przysługujące obywatelom, które zapewnia im możliwość udziału w głosowaniu i oddania głosu na swojego kandydata do organów przedstawicielskich państwa, do organów samorządu terytorialnego bądź w referendum.

W Polsce czynne prawo wyborcze przysługuje wszystkim obywatelom polskim, którzy ukończyli 18 lat (najpóźniej w dniu głosowania), a którym prawo to nie zostało odebrane prawomocnym wyrokiem sądowym (pozbawienie praw publicznych) albo Trybunału Stanu i nie są ubezwłasnowolnieni. Prawo to przysługuje także pełnoletnim obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej w wyborach do Parlamentu Europejskiego (pod warunkiem stałego zamieszkiwania w Polsce) oraz w wyborach do rad gmin (pod warunkiem stałego zamieszkiwania na obszarze gminy) – o ile nie zostali pozbawieni praw wyborczych w kraju pochodzenia.

Większość państw Unii Europejskiej ustala wiek czynnego prawa wyborczego na 18 lat, Odmienne przepisy wprowadziła Austria^[1] (2008), oraz Malta^[2] (2018), w których prawo wyborcze przysługuje osobom, które ukończyły 16 lat. Ponadto w Grecji^[3] czynne prawo wyborcze od 2016 roku przysługuje osobom, które ukończyły 17 lat. W niektórych państwach byłej Jugosławii 16-latkowie posiadają czynne prawo wyborcze, jeśli pracują, co jest spuścizną byłego ustroju^[4].

Kobiety a czynne prawo wyborcze

Ta sekcja od 2024-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Jako pierwsze prawo do głosowania wywalczyły kobiety w amerykańskim stanie Wyoming w 1869 roku. W całych Stanach Zjednoczonych kobiety uzyskały możliwość głosowania w 1920 roku. W ślad za mieszkańcami Wyoming poszli obywatele Nowej Zelandii, którzy przyznali Nowozelandkom możliwość głosowania w roku 1893. W 1903 roku do tego grona dołączyły także kobiety z Australii. Na Starym Kontynencie jako pierwsze przy urnach znalazły się obywatelki Finlandii (1906 rok). W ślad za nimi poszły: Norwegia (1913 rok), Islandia i Dania (1915 rok), Rosja, Holandia (1917 rok). Także w 1917 prawo to otrzymały Kanadyjki, a rok później prawo do głosowania przyznała kobietom Polska. Francja obdarzyła swoje kobiety prawami wyborczymi w 1944 roku. W całej Szwajcarii kobiety uzyskały czynne prawa wyborcze dopiero w 1990 roku, choć w części kantonów mogły wybierać swoich przedstawicieli już od 1971 roku. W Brunei kobiety nie mają praw wyborczych.

Zobacz też

Przypisy

↑ https://www.oesterreich.gv.at/en/themen/transparenz_und_partizipation_in_der_demokratie/demokratie-und-wahlen/wahlen/1/Seite.320210.html
↑ https://www.maltatoday.com.mt/news/national/85054/vote_16_unanimously_approved
↑ https://data.ipu.org/parliament/GR/GR-LC01/elections/electoral-system/
↑ Marcin Waszak, Jarosław Zbieranek: Propozycja obniżenia wieku czynnego prawa wyborczego do lat 16. Wybrane zagadnienia. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2010. [dostęp 2014-02-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-01)]. (pol.).

[1] ttps://www.oesterreich.gv.at/en/themen/transparenz_und_partizipation_in_der_demokratie/demokratie-und-wahlen/wahlen/1/Seite.320210.html

[2] ttps://www.maltatoday.com.mt/news/national/85054/vote_16_unanimously_approved

[3] ttps://data.ipu.org/parliament/GR/GR-LC01/elections/electoral-system/

[4] Marcin Waszak, Jarosław Zbieranek: Propozycja obniżenia wieku czynnego prawa wyborczego do lat 16. Wybrane zagadnienia. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2010. [dostęp 2014-02-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-01)]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]