Próg wyborczy
Próg wyborczy, zwany również klauzulą zaporową – minimalny procent poparcia wyborców uprawniający komitet wyborczy do uczestniczenia w rozdziale mandatów.
Występuje on w proporcjonalnych systemach wyborczych.
Sytuacja w Polsce[edytuj | edytuj kod]
W Polsce próg wyborczy został wprowadzony w 1993 w wyborach do Sejmu, od 1998 r. także w wyborach samorządowych.
Jednym z najważniejszych celów wprowadzenia progu wyborczego do ordynacji wyborczej było uniemożliwienie uzyskania mandatów przez ugrupowania marginalne, a co za tym idzie zapobieżenie rozdrobnieniu politycznemu w parlamencie. W wyborach w 1991 do Sejmu weszli kandydaci 29 ugrupowań (przy czym 11 spośród nich uzyskało po 1 mandacie).
Obecnie w Polsce w wyborach do Sejmu stosuje się (w skali kraju) próg 5% głosów dla partii i dla komitetów wyborczych wyborców oraz 8% dla koalicji partii. W wyborach samorządowych w 1998 i 2002 próg wynosił 5% głosów (w skali danej rady); dotyczy to wyborów do sejmików województw, rad powiatów i rad miejskich w miastach na prawach powiatów. W wyborach do Sejmu z progu wyborczego zwolnione są komitety wyborcze wyborców mniejszości narodowych i etnicznych (w wyborach do Sejmu w latach 1993–2019 była to Mniejszość Niemiecka). W związku z tym te komitety nie muszą go przekraczać, by móc znaleźć się w Sejmie.
W związku z dokonaniem zmian w prawie wyborczym ordynacje wyborcze zostały zastąpione w 2011 roku Kodeksem wyborczym.
Po raz pierwszy w wyborach do samorządu terytorialnego radni gmin zostali wybrani w jednomandatowych okręgach wyborczych z wyjątkiem miast na prawach powiatu, gdzie radni zostali obsadzeni zgodnie z zasadą proporcjonalności.
Wysokość progów wyborczych w wyborach parlamentarnych w poszczególnych państwach[edytuj | edytuj kod]
| Państwo | Wysokość progu wyborczego |
|---|---|
| Albania | 2,5%, dla koalicji: 4%[1] |
| Argentyna | 3%[2] |
| Armenia | 5%, dla koalicji: 7%[3] |
| Austria | 4%[4] |
| Belgia | 5% (nie obowiązuje w Brukseli, Brabancji Flamandzkiej oraz Brabancji Walońskiej – decyzja Sądu Konstytucyjnego)[5][6] |
| Bośnia i Hercegowina | 3%[7][8] |
| Bułgaria | 4%, dla koalicji: 8%[9][10] |
| Chorwacja | 5%[11] |
| Cypr | 1,8%[12][13] |
| Czarnogóra | 3%[14][15] |
| Czechy | 5%, koalicja dwupartyjna: 10%, koalicja trójpartyjna: 15%, koalicja czteropartyjna i większa: 20%[16][17] |
| Dania | 2%[18] |
| Estonia | 5%[19][20] |
| Grecja | 3%[21][22] |
| Gruzja | 5%[23] |
| Hiszpania | 3%[24] |
| Islandia | 5%[25] |
| Izrael | 2%[26] |
| Kazachstan | 7%[27] |
| Kolumbia | 2%[28] |
| Liechtenstein | 8%[29] |
| Litwa | 3%, dla koalicji: 5%[30] |
| Łotwa | 5%[31][32] |
| Mołdawia | 5%, dla kandydatów niezależnych: 3%[33] |
| Niemcy | 5% (nie obowiązuje, jeśli przynajmniej 3 przedstawicieli danej partii dostanie się do Bundestagu poprzez bezpośredni wybór w swoim okręgu)[34] |
| Norwegia | 4%[35] |
| Polska | 5%, dla koalicji: 8% (nie obowiązuje, jeżeli dana partia reprezentuje mniejszość narodową)[36][37] |
| Rosja | 5%, do 2013 roku: 7%[38][39] |
| Rumunia | 5%, dla koalicji: 8%[40] |
| San Marino | 3,5%[41][42] |
| Serbia | 5%[43] |
| Słowacja | 5%[44] |
| Słowenia | 4%[45][46] |
| Szwecja | 4% (nie obowiązuje, jeśli partia zdobędzie w przynajmniej jednym okręgu 12 lub więcej procent głosów)[47][48] |
| Turcja | 10%[49][50] |
| Ukraina | 5%[51][52] |
| Węgry | 5%[53][54] |
| Włochy | 4%, dla koalicji: 10%[55][56] |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Parties and Elections in Europe – Albania.
- ↑ David Altman Olin: Argentina: Electoral System.
- ↑ Armenia concludes registration of candidates for parliament. 2012-03-22. [dostęp 2012-03-22].
- ↑ Elections in Austria.
- ↑ Elecion Guide – Belgium.
- ↑ Belgian Chamber of Representatives.
- ↑ Election Guide – Bosnia and Herzegovina.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Bosnia and Herzegovina.
- ↑ Election Resources on the Internet: Elections to the Bulgarian National Assembly, Part I.
- ↑ Election Guide – Bulgaria.
- ↑ Election Guide – Croatia.
- ↑ World Elections – Cyprus 2011.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Cyprus.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Montenegro.
- ↑ Elecion Guide – Montenegro.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Czech Republic.
- ↑ Elecion Guide – Czech Republic. [dostęp 2012-04-05].
- ↑ Parties and Elections in Europe – Denmark.
- ↑ Elecion Guide – Estonia.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Estonia.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Greece.
- ↑ Elecion Guide – Greece.
- ↑ Honouring of obligations and commitments by Georgia.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Spain.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Iceland.
- ↑ Elecion Guide – Israel.
- ↑ Elecion Guide – Kazakhstan.
- ↑ Political Database of the Americas – Republic of Colombia.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Liechtenstein.
- ↑ Litwa: Sejm obniżył do 3 proc. próg wyborczy w wyborach do parlamentu. wnp.pl, 2019-12-10. [dostęp 2021-10-03].
- ↑ Parties and Elections in Europe – Latvia.
- ↑ Elecion Guide – Latvia.
- ↑ Elecion Guide – Moldova.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Germany.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Norway.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Poland.
- ↑ Elecion Guide – Poland.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Russia.
- ↑ Elecion Guide – Russia.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Romania.
- ↑ Elecion Guide – San Marino.
- ↑ Parties and Elections in Europe – San Marino.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Serbia.
- ↑ Elecion Guide – Slovakia.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Slovenia.
- ↑ Elecion Guide – Slovenia.
- ↑ Elecion Guide – Sweden.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Sweden.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Turkey.
- ↑ Elecion Guide – Turkey.
- ↑ Rada Najwyższa Ukrainy zmieniła prawo wyborcze; skorzysta Janukowycz. 17 listopada 2011. [dostęp 2011-11-17].
- ↑ Parliament passes law on parliamentary elections. 2011-11-17. [dostęp 2011-11-17].
- ↑ Parties and Elections in Europe – Hungary.
- ↑ Elecion Guide – Hungary.
- ↑ Parties and Elections in Europe – Italy.
- ↑ Elecion Guide – Italy.