Wydrzyk wielki
|
||
| Stercorarius skua[1] | ||
| (Brünnich, 1764) | ||
 |
||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Nadrząd | neognatyczne | |
| Rząd | siewkowe | |
| Rodzina | wydrzyki | |
| Rodzaj | Stercorarius | |
| Gatunek | wydrzyk wielki | |
| Synonimy | ||
|
||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | ||
 |
||
Wydrzyk wielki, skua (Stercorarius skua) – gatunek ptaka z rodziny wydrzyków (Stercorariidae).
Spis treści
Występowanie[edytuj]
Rozmieszczenie tego ptaka jest dość osobliwe, bo występuje zarówno na wybrzeżach północnego Atlantyku i jego przyległych morzach, jak i na przeciwnej stronie globu, na Antarktydzie oraz Nowej Zelandii i wybrzeżach Ameryki Południowej do jej środkowej części. W Europie spotkać go można na Islandii, Wyspach Owczych, Szetlandach, Orkadach i w północnej Szkocji. Po okresie lęgowym lata nad ogromnym terytorium, które obejmuje prawie cały Atlantyk. Europejskie wydrzyki wielkie zimują najczęściej na Atlantyku, docierając aż do wybrzeży Nigerii.
Wyróżniono cztery podgatunki, z czego trzy gniazdują na wyspach półkuli południowej, a jeden (S. s. skua) lęgnie się na Islandii, Wyspach Owczych oraz Szkocji i to on pojawia się również na wybrzeżach Środkowej Europy, bardzo rzadko też w głębi lądu. Czasami zalatuje do Polski.
Charakterystyka[edytuj]
- Wymiary
- Wygląd zewnętrzny
Obie płci wydrzyka wielkiego są ubarwione jednakowo, ciemnobrązowo. Ciało krępe. W upierzeniu godowym na grzbiecie i szyi mają rudawe plamy; nie występują one w upierzeniu spoczynkowym. Na podstawie lotek dłoniowych znajdują się białe, półksiężycowate plamy, które tworzą dobrze widoczne w powietrzu lusterko, na ciemnych lotkach I rzędu. W locie ptaka (który wydaje się nieco ociężały) charakterystyczne są szerokie skrzydła i krótki ogon. Młode są ciemniejsze niż dorosłe, mają jasne końce piór pokrywowych, biało zakończone lotki (choć lusterko jest mniejsze) i prawie czarną głowę. Występują zarówno jasne, jak i ciemne odmiany skua. Jest największy z wydrzyków, wielkości kruka lub mewy srebrzystej. Pokrywa rogowa górnej szczęki składa się, jak u innych wydrzyków, z trzech części. W porównaniu z innymi wydrzykami mają tylko niewiele wydłużone środkowe sterówki, są za to szerokie i lekko zaokrąglone. Od mew różni go zakończony haczykiem czarny dziób.
- Głos
Jego obecność zdradza gardłowe "tak tak", po których słychać chrapliwe "skirr" lub "ok ok".
Środowisko[edytuj]
.jpg)
Gniazduje na skalistych wybrzeżach, torfowiskach i skalistych wyspach. Zimą, poza okresem lęgowym, występuje na pełnym morzu. Rzadko pojawia się w głębi lądu, głównie zagnany tam przez silne burze.
Rozród[edytuj]
Okres godowy[edytuj]
- Gniazdo
Gnieździ się na osobności lub w małych koloniach bezpośrednio w kontakcie z morzem, często w pobliżu kolonii innych ptaków wodnych, co jest związane z łupieżczym sposobem zdobywania pokarmu. Najczęściej lęgnie się na wzniesieniach terenu lub na skalistych wysepkach porośniętych niską roślinnością. Gniazdo skua jest położone na ziemi między kępami traw lub w mchach.
Okres lęgowy[edytuj]
- Jaja
- Samica składa 2 brązowożółte lub brązowozielone jaja w brunatne plamki, szczególnie gęsto występujące na grubszym końcu. Wysiadują je oboje rodzice przez 28 - 30 dni.
- Dorastanie
- Po wykluciu rodzice karmią pisklęta przez 6 - 7 tygodni broniąc ich zażarcie przed grożącym im niebezpieczeństwem. Pisklęta w puchu są szarożółte. Siła i zręczność wydrzyków skua sprawia, że potrafią one obronić swoją kolonię nawet przed sokołem. Mogą również rzucić się na człowieka boleśnie go raniąc. Ochrona kolonii ma najczęściej miejsce z powietrza. Gdy młode dorosną z rodzicami lecą na pełne morze, gdzie przebywają od sierpnia do kwietnia. Wydrzyki wielkie dojrzewają płciowo po 4-8, a nawet 9 latach. Mając 3-4 lata żyją w małych nielęgowych grupach niedaleko kolonii gniazdujących. Nieliczne młode wydrzyki w następnym roku mogą powrócić na miejsca na których się wykluły. Część dorosłych ptaków zimuje niedaleko lęgowisk.
Pożywienie[edytuj]
Wydrzyk wielki, podobnie jak inni przedstawiciele jego rodzaju, również porywa zdobycz innym ptakom, np. mewom i rybitwom. Jest też przekleństwem ptasich kolonii lęgowych z których porywa jaja i pisklęta. Nie tylko jednak pasożytuje, łowi wszystkie zwierzęta, którym potrafi podołać. Nie gardzi też odpadami wyrzucanymi ze statków.
Ochrona[edytuj]
W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[3].
Przypisy
- ↑ Stercorarius skua, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Catharacta skua. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) <www.iucnredlist.org>. (ang.) [dostęp 29 stycznia 2011]
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r. poz. 1348)
Bibliografia[edytuj]
- Karel Stastny: Ptaki wodne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-10-7.
- Klaus Richarz: Ptaki - Przewodnik. Warszawa: MUZA, 2009. ISBN 978-83-7495-018-3.
