Zagłębiowska Masa Krytyczna

    Dodaj linki
    Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
    Zagłębiowska Masa Krytyczna
    Ilustracja
    Start Zagłębiowskiej Masy Krytycznej w Sosnowcu
    Państwo

     Polska

    Miejscowość

    Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza, Będzin, Czeladź

    Data

    3 maja

    Uczestnicy

    4500

    brak współrzędnych
    Multimedia w Wikimedia Commons
    Strona internetowa
    Oficjalne logo wektorowe SVG Zagłębiowskiej Masy Krytycznej
    Oficjalne logo Zagłębiowskiej Masy Krytycznej
    XI Zagłębiowska Masa Krytyczna przed startem w Sosnowcu
    XI Zagłębiowska Masa Krytyczna przed startem
    Sosnowiec, Pomnik Jana Kiepury w kamizelce odblaskowej
    Pomnik Jana Kiepury w kamizelce XI Zagłębiowskiej Masy Krytycznej
    XI Zagłębiowska Masa Krytyczna, Będzin
    Będzin, XI Zagłębiowska Masa Krytyczna
    Sosnowiec; Uczestnicy XI edycji tuż przed startem w Sosnowcu
    Sosnowiec; Uczestnicy XI edycji tuż przed startem w Sosnowcu

    Zagłębiowska Masa Krytyczna – inicjatywa społeczna działająca na rzecz udogodnień dla rowerzystów i poprawy bezpieczeństwa w ruchu miejskim, organizowana co roku jako „manifestacja obecności rowerzystów w regionie”[1]. Jest to regionalna demonstracja ogólnoświatowego nieformalnego ruchu o ogólnej nazwie Masa Krytyczna, zarazem jest to największa tego typu impreza w regionie[1] i jedna z najliczniejszych manifestacji rowerowych w Polsce. W 2017 roku odbyła się 10. jubileuszowa edycja, podczas której padł rekord frekwencji – w imprezie uczestniczyło ponad 4000 rowerzystów[2]. W 2018 rozdanych zostało 5000 kamizelek co stanowi też przybliżoną liczba uczestników[3][4].

    Opis i historia[edytuj | edytuj kod]

    Co roku trasa przejazdu jest zmieniana i obejmuje wszystkie lub wybrane miasta Zagłębia Dąbrowskiego[5]. Długość trasy waha się między 13 a 17 km[5]. Zbiórka i start uczestników pozostają niezmiennie w Sosnowcu przy Dworcu PKP Sosnowiec Główny[6], gdzie od 2011 roku na 2-3 godziny przed startem rozdawane są wśród uczestników kamizelki odblaskowe[5]. Meta jest zmienna i często jest łączona z jubileuszami, lub imprezami towarzyszącymi jak koncerty (Konopians[7], ZiggiePiggie[8], Yardee Sound) czy festiwale (Rozpoczęcie Sezonu Rowerowego[9], Dębowy Maj Festiwal[10], 660-lecie nadania praw miejskich Będzina[4] ). Na mecie na uczestników zwykle czeka poczęstunek[10][11][12][13] oraz losowanie nagród, w tym rowerów[5] fundowanych głównie przez prezydentów i burmistrzów zagłębiowskich miast, ale także rowery[14][12][13][15][16] i upominki od sponsorów. W 2017 roku do rozlosowania było aż 10[12][2]. W 2018 rok z okazji 11 edycji wylosowano 11 rowerów wśród uczestników[6]. W 2020 roku wydarzenie odbyło się 20 września, co było poniekąd nawiązaniem do pierwszej edycji ale głównie związane było z ograniczeniami związanymi z pandemią COVID-19; Z tego powodu został zmieniony charakter przejazdu, który zamiast jednolitego peletonu przybrał formę bardziej indywidualną przejazdu w małych grupach. Nie zostały też zamykane drogi publiczne, a przejazd odbywał się głownie drogami rowerowymi według trasy sugerowanej. Nowością był także pakiet startowy, rozdawany każdemu uczestnikowi, a także forma wprowadzonego w 2017 roku pit-stop'u w Będzinie[17].

    Pierwsze edycje organizowane były głównie przez ludzi związanych z Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego[18]. Organizację imprezy wspierały także Klub Turystyki Rowerowej „Cykloza”[19] czy Klub Rowerowy Ghostbikers, nierozłącznie jednak główną postacią związaną z organizacją imprezy od pierwszej edycji jest Rafał Siciński[6] – sosnowiecki aktywista rowerowy. Wśród uczestników imprezy pojawiają się także przedstawiciele władz zagłębiowskich miast, w tym między innymi: prezydent Będzina Łukasz Komoniewski, burmistrz Czeladzi Zbigniew Szaleniec[20] ,prezydent Dąbrowy Górniczej Zbigniew Podraza[21] czy prezydent Sosnowca Arkadiusz Chęciński.

    Cele i działalność[edytuj | edytuj kod]

    Głównym celem imprezy jest uczynienie miast Zagłębia przyjaznym rowerzystom, tak by można było w nich swobodnie i bezpiecznie poruszać się rowerem turystycznie, ale przede wszystkim w ramach codziennej komunikacji[16]. Ważnym aspektem poruszanym w trakcie ZMK jest też bezpieczeństwo zaparkowanych rowerów[16].

    Podstawowe postulaty Zagłębiowskiej Masy Krytycznej:

    • zwrócenie uwagi na obecność rowerów w mieście, o czym często zapominają urzędnicy podejmując decyzje,
    • wykorzystywanie asfaltu jako podstawowej nawierzchni dróg rowerowych,
    • powstanie spójnej sieci wygodnych i bezpiecznych dróg rowerowych, przejezdnych dla wszystkich typów rowerów oraz towarzyszącej im infrastruktury (np. parkingi),
    • utrzymywanie głównych ciągów rowerowych w stanie przejezdności przez cały rok[22].

    Oddziaływanie masy[edytuj | edytuj kod]

    Przez 11 lat funkcjonowania imprezy, zagłębiowskie miasta doczekały się infrastruktury rowerowej w postaci turystycznych tras rowerowych, dróg rowerowych, ułatwień w postaci przejazdów, a także wielu dedykowanych parkingów[23][2][8]. Przy okazji imprezy pada dużo obietnic i zapowiedzi inwestycji w infrastrukturę rowerową[21][24].

    Kalendarium[edytuj | edytuj kod]

    • 27 września 2008 roku – pierwsza Zagłębiowska Masa Krytyczna[25][26];
    • 2009 – po raz pierwszy rozdawane były gadżety dla uczestników[27];
    • 2010 – po raz pierwszy pojawiły się rowery losowane wśród uczestników przejazdu[28];
    • 2011 – po raz pierwszy rozdawane były uczestnikom odblaskowe kamizelki – przejazd odbył się pod hasłem: „Bądź widoczny po zmroku na drodze”;
    • 2012 – piąta edycja, od której co roku niezmiennie datą przejazdu jest 3 maja[14];
    • 2017 – dziesiąta, jubileuszowa edycja ZMK[29] z pitstopem w Będzinie, gdzie czekała na uczestników woda, serwis rowerowy i fotobudka[12]
    • 2020 - po raz pierwszy od 2012 roku, z powodu pandemii Masa Krytyczna odbyła się we wrześniu[30]

    Galeria[edytuj | edytuj kod]

    • Prezydenci miast Zagłębia Dąbrowskiego na starcie Zagłębiowskiej Masy Krytycznej w Sosnowcu

      Prezydenci miast Zagłębia Dąbrowskiego na starcie w Sosnowcu

    • Przed starem - czoło peletonu Zagłębiowskiej Masy Kryczynej

      Przed starem - czoło peletonu

    • Organizator: Rafał Siciński; Punkt wydawania kamizelek;

      Organizator: Rafał Siciński; Punkt wydawania kamizelek;

    • Peleton 11 edycji podczas przejazdu przez Będzin

      Peleton XI edycji podczas przejazdu przez Będzin

    • Uczestniczy 11 edycji podczas przejazdu przez Będzin obok góry zamkowej

      Uczestniczy XI edycji podczas przejazdu przez Będzin obok góry zamkowej

    • Finisz VIII Zagłębiowskiej Masy Krytycznej w Dąbrowie Górniczej w pobliżu plaży miejskiej zbiornika Pogoria III

      Finisz VIII Zagłębiowskiej Masy Krytycznej w Dąbrowie Górniczej w pobliżu plaży miejskiej zbiornika Pogoria III

    • Meta dziesiątej, jubileuszowej Zagłębiowskiej Masy Krytycznej na rynku w Czeladzi

      Meta X - jubileuszowej Zagłębiowskiej Masy Krytycznej na rynku w Czeladzi

    • Zbiórka uczestników podczas XI edycji w 2018 roku

      Zbiórka uczestników na Placu Stulecia podczas XI edycji w 2018 roku

    • Koncert zespołu Konopians na mecie II Zagłębiowskiej Masy Krytycznej, 26 kwietnia 2009 r.

      Koncert zespołu Konopians na mecie II Zagłębiowskiej Masy Krytycznej, 26 kwietnia 2009 r.

    • IV edycja Zagłębiowska Masa Krytyczna na ulicach Będzina

      IV edycja Zagłębiowska Masa Krytyczna na ulicach Będzina

    • Zagłębiowska Masa Krytyczna podczas startu w Sosnowcu, 3 maja 2017 r.

      X Zagłębiowska Masa Krytyczna podczas startu w Sosnowcu, 3 maja 2017 r.

    • Przejazd w okolicy Sosnowieckiego osiedla Środula

      Przejazd w okolicy Sosnowieckiego osiedla Środula

    • Pomnik Jana Kiepury w kamizelce XI edycji

      Pomnik Jana Kiepury w kamizelce XI edycji

    • Uczestnicy XI Zagłębiowskiej Masy Krytycznej

      Uczestnicy XI Zagłębiowskiej Masy Krytycznej

    • Uczestnicy XI Zagłębiowskiej Masy Krytycznej

      Uczestnicy XI Zagłębiowskiej Masy Krytycznej pod Dworcem PKP Sosnowiec Główny

    • IV Zagłębiowska Masa Krytyczna - przejazd w okolicach Parku Środula w Sosnowcu

      IV Zagłębiowska Masa Krytyczna - przejazd w okolicach Parku Środula w Sosnowcu

    • Pit-stop podczas 13-tej edycji w 2020 roku: pieczenie kiełbasy na ogniu.

      Pit-stop podczas 13-tej edycji w 2020 roku: pieczenie kiełbasy na ogniu.

    • Przedstawiciele śląskich organizacji rowerowych podczas 13-edycji ZMK

      Przedstawiciele śląskich organizacji rowerowych podczas 13-edycji ZMK

    • Kolejka do punktu wydawania pakietów startowych podczas 13-tej edycji.

      Kolejka do punktu wydawania pakietów startowych podczas 13-tej edycji.

    • 14 Zagłębiowska Masa Krytyczna

      14 Zagłębiowska Masa Krytyczna

    • 14 Zagłębiowska Masa Krytyczna

      14 Zagłębiowska Masa Krytyczna

    • 14 Zagłębiowska Masa Krytyczna

      14 Zagłębiowska Masa Krytyczna

    • Finał XV Zagłębiowskiej Masy Krytycznej na Rynku w Czeladzi.

      Finał XV Zagłębiowskiej Masy Krytycznej na Rynku w Czeladzi.

    Edycje[edytuj | edytuj kod]

    Edycja Data przejazdu Liczba uczestników Długość Meta Hasło
    I 27 września 2008[25][26] 250[27][16] 17 km[31] Czeladź – Rynek[26]
    II 25 kwietnia 2009[27] 1000[32] 17 km Czeladź – Rynek[7]
    III 24 kwietnia 2010[33] 1500[16] 17 km[33] Czeladź – Rynek[28] „Parkujemy rowery w Zagłębiu”[8]
    IV 30 kwietnia 2011[34] 1300[35] 13,5 km[35] Dąbrowa Górnicza – Plac Wolności[35] „Bądź widoczny po zmroku na drodze”
    V 3 maja 2012[14] 1500[36] 13 km[36] Dąbrowa Górnicza – Pogoria III[36][14]
    VI 3 maja 2013[37] 1600[10] 13 km[37] Dąbrowa Górnicza – Pogoria III[37]
    VII 3 maja 2014[10] 1700[38][13] 14 km[15][10] Dąbrowa Górnicza – Pogoria III[15]
    VIII 3 maja 2015[13] 2500[38][11] 14 km[9] Dąbrowa Górnicza – Pogoria III[9]
    IX 3 maja 2016[11] 3200[38] 14 km[39][11] Dąbrowa Górnicza – Pogoria III[39][11]
    X 3 maja 2017 4000[12][6] 17 km[38] Czeladź – Rynek[38][6]
    XI 3 maja 2018[6] 5000[3][4] 14 km[6] Będzin – Park Dolna Syberka[6] „Napraw sobie rower po drodze”[40]
    XII 3 maja 2019[41] 4200[42] 14 km[41] Będzin – Park Dolna Syberka[41]
    XIII[42][43] 20 września 2020[42][43] 1750[44] od 13.3 km Dąbrowa Górnicza - Pogoria III[44] „Zachowuj się na rowerze”[44]
    XIV[45] 19 września 2021[45] > 2000[46] 14 km[47] Będzin – Plaża Miejska[47]
    XV[45] 3 maja 2022[48] < 3000[49] 10.8 km[48] Czeladź – Rynek[45] „Szanujmy się na drodze”[48]
    XVI[45] 3 maja 2023[50] ~ 3500[51][52] 7 km[50] Będzin[45] — Park Dolna Syberka[50] „Velostrady bez kompromisów”[50]

    Przypisy[edytuj | edytuj kod]

    1. ↑ a b Dominika Kardynał, Święto rowerzystów. XI Zagłębiowska Masa Krytyczna, TVP Katowice, 3 maja 2018 [dostęp 2018-05-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-03] (pol.).
    2. ↑ a b c Tomasz Szymczyk: Gigantyczna X Zagłębiowska Masa Krytyczna. Zobaczcie! ZDJĘCIA. Dziennik Zachodni. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-13)]. (pol.).
    3. ↑ a b Martyna Mikołajczyk, Zagłębiowska Masa Krytyczna pobiła kolejny rekord!, „TVS.pl”, 3 maja 2018 [dostęp 2018-05-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-03] (pol.).
    4. ↑ a b c Marcin Wielgus, Zagłębiowska Masa Krytyczna: Padł rekord frekwencji! [GALERIA], „ESKA Info Śląsk”, 3 maja 2018 [dostęp 2018-05-04] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-04] (pol.).
    5. ↑ a b c d Zagłębiowska Masa Krytyczna – WikiZagłębie, wikizaglebie.pl [dostęp 2021-12-07].
    6. ↑ a b c d e f g h Piotr Purzyński: 5000 kamizelek na XI Zagłębiowską Masę Krytyczną. "Idziemy na rekord". Wyborcza.pl Sosnowiec, 2018-03-22. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-14)]. (pol.).
    7. ↑ a b Już w Sobotę Druga Zagłębiowska Masa Krytyczna - Zagłębiowska Masa Krytyczna. Zagłębiowska Masa Krytyczna, 2009-04-24. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-01)]. (pol.).
    8. ↑ a b c Magdalena Nowacka: Sosnowiec trzeci raz organizuje Zagłębiowską Masę Krytyczną. Nasze Miasto - Sosnowiec, 2010-04-16. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-01)]. (pol.).
    9. ↑ a b c Zdjęcia: Arkadiusz Ławrywianiec: Zagłębiowska Masa Krytyczna 2015 [ZDJĘCIA + WIDEO]. DziennikZachodni.pl, 2015-05-03. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-01)]. (pol.).
    10. ↑ a b c d e wallace /: 7 Zagłębiowska MASA Krytyczna – Klub Rowerowy GHOSTBIKERS. GhostBikers.pl, 2014-04-20. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-01)]. (pol.).
    11. ↑ a b c d e 9 Zagłębiowska Masa Krytyczna – Klub Rowerowy GHOSTBIKERS. ghostbikers.pl. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-01)]. (pol.).
    12. ↑ a b c d e Rekordowa Zagłębiowska Masa Krytyczna na ulicach Będzina - OSiR Będzin. osir.bedzin.pl. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-01)]. (pol.).
    13. ↑ a b c d 8 Zagłębiowska Masa Krytyczna startuje w niedzielę. 41-200.pl. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-10)]. (pol.).
    14. ↑ a b c d olo81: 5 Zagłębiowska MASA Krytyczna - Zagłębiowska Masa Krytyczna. Zagłębiowska Masa Krytyczna. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-01)]. (pol.).
    15. ↑ a b c Administrator: VII Zagłębiowska Masa Krytyczna. Kurier Miejski. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-01)]. (pol.).
    16. ↑ a b c d e Zbliża się Zagłębiowska Masa Krytyczna. „TVS”, 2011-04-15. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z adresu 2018-04-01]. (pol.). 
    17. ↑ Zagłębiowska Masa Krytyczna. W tym roku impreza rowerowa będzie wyglądać inaczej, Radio Piekary, 17 września 2020 [dostęp 2020-09-21] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-21] (pol.).
    18. ↑ Aktualności: Zagłębiowska Masa Krytyczna. FdZD - Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego (Stowarzyszenie Regionalne), 2008-09-25. [dostęp 2018-04-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-03)]. (pol.).
    19. ↑ Zagłębiowska Masa Krytyczna i kręcenie poprzedzające. „Niejeżdżenie boli. Dosłownie.”, 2017-05-03. [dostęp 2018-04-03]. [zarchiwizowane z adresu 2018-04-15]. 
    20. ↑ Czeladzki finał Zagłębiowskiej Masy Krytycznej. „Echo Czeladzi”, s. 23, maj 2017. Wiesława Konopelska. Urząd Miasta Czeladź. ISSN 1234-4966. [dostęp 2018-03-31]. (pol.). 
    21. ↑ a b VIII Zagłębiowska Masa Krytyczna. Rekord frekwencji pobity [ZDJĘCIA i WIDEO]. Sosnowiec Wyborcza.pl, 2015-05-03. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-15)].
    22. ↑ Zagłębiowska Masa Krytyczna. Zagłębiowska Masa Krytyczna. [dostęp 2018-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-15)]. (pol.).
    23. ↑ Sosnowiec: To będzie prawdziwa rowerowa rewolucja! Aż 25 km nowych tras. „TVS”, 2017-07-03. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z adresu 2018-04-01]. (pol.). 
    24. ↑ Mateusz Załęski. Rowerem przez Zagłębie. Przed nami dziesiąta edycja Zagłębiowskiej Masy Krytycznej. „Twoje Zagłębie”, 2017-05-02. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z adresu 2017-07-10]. (pol.). 
    25. ↑ a b Adrian Kołodziejczyk: Pierwsza Zagłębiowska Masa Krytyczna. Kalendarz NGO.pl, 2008-09-24. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-03)].
    26. ↑ a b c Zagłębiowska Masa Krytyczna. Forum Rowerowe - Największe w Polsce, 2008-09-09. [dostęp 2018-04-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-03)]. (pol.).
    27. ↑ a b c Grzegorz Koniec: II Zagłębiowska Masa Krytyczna. bikestats, 2009-04-11. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-13)]. (pol.).
    28. ↑ a b Zagłębiowska Masa Krytyczna jedzie po raz trzeci (24 kwietnia). „Polska Na Rowery”, 2010-04-09. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z adresu 2018-04-01]. (pol.). 
    29. ↑ Kamil Zatoński: X Zagłębiowska Masa Krytyczna. Start w Sosnowcu, finał w Czeladzi |. Radio Piekary, 2017-04-27. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-01)]. (pol.).
    30. ↑ Piotr Purzyński, XIII Zagłębiowska Masa Krytyczna przełożona z powodu epidemii koronawirusa, sosnowiec.wyborcza.pl, 3 kwietnia 2020 [dostęp 2020-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-19].
    31. ↑ olo81: I Zaglebiowska Masa Krytyczna Za Nami - Zagłębiowska Masa Krytyczna. zmk.wikidot.com, 2008-11-18. [dostęp 2018-04-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-22)]. (pol.).
    32. ↑ CONCEPT Intermedia www.concept.net.pl: Zagłębiowska Masa Krytyczna. Straż Miejska w Dąbrowie Górniczej, 2010-04-24. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-14)]. (pol.).
    33. ↑ a b Trzecia Zagłębiowska Masa Krytyczna. Sosnowiec.pl, 2010-04-19. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
    34. ↑ Daria Sąsiadek: 4. Zagłębiowska Masa Krytyczna. wiadomosci.ngo.pl, 2011-04-28. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-01)].
    35. ↑ a b c Zal. 4. Zagłębiowska Masa Krytyczna. „Będzin NaszeMiasto.pl”, 2011-04-30. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z adresu]. (pol.). 
    36. ↑ a b c TOS, PAS, zal/mat. prasowe. 5. Zagłębiowska MASA Krytyczna 2012. „Dąbrowa Górnicza NaszeMiasto.pl”, 2012-04-30. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z adresu 2018-04-10]. (pol.). 
    37. ↑ a b c olo81: 6 Zagłębiowska MASA Krytyczna. bikestats, 2013-05-03. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-19)]. (pol.).
    38. ↑ a b c d e Katarzyna Ziółkowska. Rowerzyści pokazali siłę. To była X Zagłębiowska Masa Krytyczna - slask.eskainfo.pl. „ESKA Info”, 2017-05-03. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z adresu 2017-05-03]. 
    39. ↑ a b IX Zagłębiowska Masa Krytyczna. Cztery rowery do wygrania. SOSNOWIEC Wyborcza.pl, 2016-04-15. [dostęp 2018-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-15)].
    40. ↑ Piotr Purzyński: Zagłębiowska Masa Krytyczna otrzyma w prezencie cztery stacje naprawy rowerów. Sosnowiec Wyborcza.pl. [dostęp 2018-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-06)]. (pol.).
    41. ↑ a b c Mateusz Załęski, Zagłębiowska Masa Krytyczna 2019 ponownie wyruszy z Sosnowca do Będzina, Twoje Zagłębie, 14 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-20] (pol.).
    42. ↑ a b c Zagłębiowska Masa Krytyczna, ZMK strona oficjalna [dostęp 2020-01-26].
    43. ↑ a b Fanpage Zagłębiowskiej Masy Krytycznej, 19 sierpnia 2020.
    44. ↑ a b c Rafał Siciński (red.), 13 Zagłębiowska Masa Krytyczna, Facebook: Zagłębiowska Masa Krytyczna, 21 września 2020 [dostęp 2020-09-21] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-21] (pol.).
    45. ↑ a b c d e f Redakcja, Rafał Siciński: kiedy pojawiają się dobrze wykonane trasy rowerowe, rowerzystów przybywa. Oficer rowerowy z Sosnowca radzi, Dziennik Zachodni, 7 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-09] (pol.).
    46. ↑ l (ilust.), 14. Zagłębiowska Masa Krytyczna za nami - Sosnowiec informacje, sosnowiecki.pl [dostęp 2021-09-25].
    47. ↑ a b Piotr Sobierajski, Zagłębiowska Masa Krytyczna 2021. Rowerzyści przejechali z Sosnowca na plażę miejską w Będzinie, Dziennik Zachodni, 20 września 2021 [dostęp 2021-09-25] (pol.).
    48. ↑ a b c Zagłębiowska Masa Krytyczna – WikiZagłębie, wikizaglebie.pl [dostęp 2022-02-23].
    49. ↑ Zagłębiowska Masa Krytyczna pojechała po raz 15. Prawie 3 tysiące osób na rowerach [ZDJĘCIA] - zdjęcie nr 1, gazetapl [dostęp 2022-05-03] (pol.).
    50. ↑ a b c d Wojciech Todur, Zagłębiowska Masa Krytyczna pojedzie po raz 16. Na mecie będzie czekała pomidorowa z ryżem, Sosnowiec | Wyborcza.pl, 3 kwietnia 2023 [dostęp 2023-04-03] (pol.).
    51. ↑ 16 Zagłębiowska Masa Krytyczna, www.facebook.com [dostęp 2023-05-07] (pol.).
    52. ↑ Zagłębiowska Masa Krytyczna pojechała po raz 16. W Sosnowcu na prośbę policji pod prąd [ZDJĘCIA], sosnowiec.wyborcza.pl [dostęp 2023-05-07] (pol.).

    Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

    Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zagłębiowska_Masa_Krytyczna&oldid=70372426”