Zajączków (województwo świętokrzyskie)
50°51′18″N 20°20′45″E/50,855000 20,345833
| wieś | |
 Zajączków (1997) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
853[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
26-065[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TKI |
| SIMC |
0261953[4] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kieleckiego  | |
Położenie na mapie gminy Piekoszów  | |
| 50°51′18″N 20°20′45″E/50,855000 20,345833[1]
| |
Zajączków – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Piekoszów[5][4].
Do 1954 roku siedziba gminy Zajączków. W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa kieleckiego.
Przez wieś przechodzi żółty szlak turystyczny z Wiernej Rzeki do Chęcin oraz niebieska ścieżka rowerowa do Piekoszowa.
Części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0261960 | Międzygórze | część wsi |
| 0261976 | Obory | część wsi |
| 0261982 | Ostra Górka | część wsi |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Zajączków to miejscowość o najstarszym rodowodzie w Gminie Piekoszów[6]. Już w roku 1306 późniejszy król Władysław Łokietek obdarował biskupa krakowskiego Jana Muskatę zamkiem chęcińskim i 11 wsiami – m.in. Zajączkowem. W 1554 r. król Zygmunt August wydzielił Zajączków (królewską wieś) ze starostwa Chęcińskiego, a także Wesołą, Miedziankę i Gałęzice, i utworzył z nich dzierżawę, przekazując ją Hieronimowi Szafrańcowi, a potem jego synom Piotrowi i Janowi. W XVIII wieku dzierżawa Zajączków była w rękach Marianny Ewy Męcińskiej Małachowskiej, żony Mikołaja, a od roku 1789 następcą został książę Stanisław Poniatowski, podskarbi wielki Wielkiego Księstwa Litewskiego – ojciec króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
W Zajączkowie, w drodze z Chęcin do Małogoszcza, stacjonował oddział Czengierego, przed pamiętną bitwą. Zwłoka ta umożliwiła wymknięcie oddziałów Langiewicza z okrążenia. W roku 1914 po rzece Łośnej przebiegał front, w Zajączkowie zaś stacjonowały wojska rosyjskie. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku Zajączków był aż do 1972 roku siedzibą gminy, do której należały również wsie: Wesoła, Lesica i Gałęzice.
W szkole podstawowej w Zajączkowie i we wsi w 1956 r. kręcono film Tajemnica dzikiego szybu z braćmi Damięckimi w rolach głównych[6]. W filmie tym nazwa wsi Zajączków została zmieniona na Wilczków.
W Zajączkowie mieści się siedziba Ochotniczej Straży Pożarnej[7] powstałej w 1943 roku, biblioteka gminna i Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Powstania Styczniowego[8].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Drewniany dom nr 36 z końca XIX wieku.
- Młyn na Wiernej Rzece koło Rudy i Zajączkowa. Wybudowano go na spiętrzeniu usypanym z żużla. W XV wieku pracowała tu dymarka o wytopie ciągłym, gdzie miechy poruszało koło wodne, a w piecu przetapiano okoliczną rudę darniową. Sprowadzeni kopacze, czyli rudnicy wybudowali istniejącą dotąd wioskę Kopaniny. Historyk Jan Długosz odnotował pod rokiem 1440, że zajączkowska „fabrica ferrari” uposażona była w grunt orny. Dymarka pracowała 150 lat do wyczerpania wystąpień rudy. Na likwidację zakładu wyraził zgodę król Zygmunt August i miało to miejsce w 1554 roku. Stąd nazwa wymienionej miejscowości Ruda.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 156730
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 5 [dostęp 2022-03-16]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1580 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b Historia. portal gminy Piekoszów [dostęp 2018-10-14]
- ↑ Agnieszka Olech: Nowy sprzęt trafił do jednostek z Rykoszyna i Zajączkowa. ckinfo.pl, 2018-02-14. [dostęp 2018-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-14)].
- ↑ Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Powstania Styczniowego w Zajączkowie. oficjalna strona [dostęp 2018-10-14]
| Miasto | |
|---|---|
| Część miasta | |
| Wsie | |
| Części wsi |
|
| Przysiółki wsi |
|
| Nazwy zniesione |
|
