Zbigniew Wilczkiewicz
 podporucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1939–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
3 Pułk Grenadierów Śląskich |
| Stanowiska |
dowódca plutonu szturmowego, dowódca placówki powstańczej |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
Zbigniew Franciszek Wilczkiewicz ps. „Kij”, „Świder” (ur. 5 sierpnia 1921 w Bielsku III, obecnie Bielsko-Biała) – podporucznik piechoty Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego, cichociemny. Znajomość języków: niemiecki, angielski[1]. Zwykły Znak Spadochronowy nr 3076, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1598[2][3].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem Rudolfa i Genowefy z domu Szupernak. Przed 1939 rokiem uczył się w gimnazjum, należał do harcerstwa. We wrześniu 1939 roku nie został zmobilizowany, 18 września przekroczył granicę polsko-węgierską. 15 grudnia dotarł do Francji, wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych, przydzielony do 3 pułku Grenadierów Śląskich. Zdał maturę. Nie brał udziału w walkach. Po upadku Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii, gdzie 13 października został przydzielony do 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich. Od 3 maja 1942 uczestnik kursu Szkoły Podchorążych Piechoty. w Dundee. Po jej ukończeniu awansowany na stopień kaprala podchorążego, ze starszeństwem od 1 sierpnia 1942. Od 3 maja 1942 do 16 maja 1943 przydzielony ponownie do 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich 1 Brygady Strzelców, następnie staż w oddziałach brytyjskich[3].
Zgłosił się do służby w kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji na kursach specjalnych dla kandydatów na cichociemnych: m.in. samochodowym, spadochronowym, walki konspiracyjnej, odprawowym (STS 43, Audley End), i in. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 4 sierpnia 1943 w Chicheley, przez szefa Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza i przerzucony na stację wyczekiwania Głównej Bazy Przerzutowej w Latiano nieopodal Brindisi we Włoszech[3].
Skoczył do okupowanej Polski w nocy 24/25 maja 1944 w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Weller 23” dowodzonej przez kpt. naw. Stanisława Daniela, na placówkę „odbiorczą „Koliber-2" 306 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Zabierzów Bocheński, 11 km od Bochni, na skraju Puszczy Niepołomickiej. Razem z nim skoczyli: por. Bronisław Konik ps. Sikora, por. Zbigniew Matula ps. Radomyśl, kpt. Michał Nowakowski ps. Harpun, por. Alfred Pokultinis ps. Fon oraz kurier ppor. Jan Nodzyński ps. Łuk[4].
Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie, ukończył kurs komendantów obwodów, przydzielony jako dowódca plutonu Batalionu Kiliński.
W Powstaniu Warszawskim, od 26 lipca przydzielony wraz z dwoma podoficerami AK do grupy cichociemnych: ppor. Józefa Zająca ps. Kolanko oraz por. Tadeusza Jaworskiego ps. Bławat. Początkowo uczestniczyli w budowie barykady u zbiegu ulic Świętokrzyskiej z Zielną, od strony Ogrodu Saskiego, następnie jako jedni z pierwszych w walkach o zdobycie PAST-y. Od 5 sierpnia w Batalionie Kiliński, wraz z ppor. Józefem Zającem ps. Kolanko, mianowanym zastępcą dowódcy 9 kompanii tego batalionu. 6 sierpnia uczestniczyli wraz z trzema żołnierzami w rekonesansie na płonącej ul. Granicznej od strony Żelaznej Bramy. Wzięli do niewoli czterech niemieckich żołnierzy, zdobywając cztery karabiny oraz pistolet Parabellum, uwolnili oraz ewakuowali rannego w nogi radiotelegrafistę wraz z radiostacją[3].
Wraz z kompanią walczył o utrzymanie placówki „Królewska 16” (budynek naprzeciwko ruin giełdy), położonej na obrzeżu Ogrodu Saskiego (róg Placu Grzybowskiego, Granicznej oraz Królewskiej; z drugiej strony Zielnej i Świętokrzyskiej. Pośrodku „PAST-a”), nazywanej „Twierdzą Królewska 16" z powodu zaciętych walk - Niemcy atakowali ją ponad 30 razy, z użyciem lotnictwa, granatników, kompanii piechoty oraz dwóch czołgów – za każdym razem ataki Niemców były bezskuteczne[3].
Od 9 września, po rozbiciu batalionu Kiliński, dowódca plutonu 9 kompanii „Romański” w Batalionie Rum, następnie 1 kompanii IV Zgrupowania „Gurt”. Walczył w Śródmieściu, 3 października odznaczony Krzyżem Walecznych[3].
Po kapitulacji powstania w niewoli niemieckiej, osadzony w Oflagu VII A Murnau, 29 kwietnia 1945 uwolniony przez wojska amerykańskie.. 25 czerwca 1945 zameldował się w Oddziale Specjalnym Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Jego dalsze losy są nieznane[3].
18 sierpnia 1950 The London Gazette opublikowała informację, że Zbigniew Wilczkiewicz znany, jako Francis Walden, Polak, pomocnik inżyniera (student), zamieszkały w Londynie przy 45 Matheson Road, otrzymał 19 lipca 1950 obywatelstwo brytyjskie[5].
Awanse[edytuj | edytuj kod]
- kapral podchorąży – ze starszeństwem od 1 sierpnia 1942.
- podporucznik – ze starszeństwem od 25 maja 1944.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie, m.in. 3 października 1944, 1 stycznia 1945.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cichociemni - rekrutacja [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-02-16] (pol.).
- ↑ Cichociemni - nazwa, przysięga, znak [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-02-16] (pol.).
- ↑ a b c d e f g Teka personalna, 1943–1974, s. 3-34 (pol.), w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0310.
- ↑ Kajetan Bieniecki, Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Kraków: Arcana, 1994, s. 170-173, ISBN 83-86225-10-6 (pol.).
- ↑ Naturalisation. „The London Gazette”. 38997, s. 4217, 1950-08-18. Londyn..
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 3. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2002, s. 113–114. ISBN 83-910535-4-7.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 433. ISBN 83-211-0537-8.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 233.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Biogram. elitadywersji.org