Zespół klasztorny boromeuszek w Cieszynie
49°44′51″N 18°38′08″E/49,747450 18,635686 nr rej. 248/60 z 3 marca 1960(kamienica Seemanów)[1] | |
 klasztor boromeuszek | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Rodzaj klasztoru |
dom zakonny, dom opieki, bursa |
| Właściciel | |
| Prowincja |
mikołowska |
| Siostra przełożona |
s. Marlena Szlachta SCB |
| Klauzura |
tak |
| Typ zakonu |
żeński |
| Liczba zakonnic (2017) |
23 |
| Obiekty sakralne | |
| kaplica | |
| Styl |
klasycyzm, |
| Materiał budowlany |
cegła |
| Data budowy |
XVIII–XIX |
Położenie na mapie Cieszyna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego  | |
| 49°44′51″N 18°38′08″E/49,747450 18,635686
| |
| Strona internetowa | |
Zespół klasztorny boromeuszek – zabytkowy klasztor i kaplica boromeuszek mikołowskich w Cieszynie na Górnym Rynku, w województwie śląskim.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wobec nieprzychylności władz pruskich, s. Helena Tichy, przełożona generalna Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza, rezydująca w Trzebnicy, podjęła starania o pozwolenie na osiedlenie się boromeuszek w Cieszynie na terenie Austro-Węgier. Jej zabiegi poparł cieszyński wikariusz generalny ks. Franciszek Śniegoń oraz sekretarz wikariatu cieszyńskiego ks. Andrzej Kuczera. Przybyciu boromeuszek przeciwna była rada miasta, która w 1875 złożyła wniosek do władz krajowych w Opawie, by nie wydawać zezwolenia na osiedlenie się nowej rodziny zakonnej. Oficjalną zgodę udzielił jednak prezydent Śląska Austriackiego 10 stycznia 1876 roku. Ks. Śniegoń kupił kamienicę przy Rynku Górnym od Amalii i Eduarda Seemanów (dawny pałac Kaliszów[2]). Siostry sprowadziły się na Górny Rynek w kwietniu 1876 roku. Po dwóch latach dokupiły sąsiednią kamienicę. W latach 1877–1878 wzniesiono kaplicę Świętej Rodziny po wewnętrznej stronie kamienic. Jej poświęcenia dokonał 5 maja 1878 ks. Franciszek Śniegoń[3]. W latach 1879–1889 klasztor cieszyński był siedzibą domu generalnego i nowicjatu zgromadzenia. Siostry prowadziły szkołę powszechną, szkołę wydziałową oraz prywatne żeńskie seminarium nauczycielskie, ucząc po niemiecku. Zakonnice zajmowały się też chorymi, szczególnie w czasie I wojny światowej. W latach 1877–1878 cieszyńskie boromeuszki opiekowały się chorymi w Konstantynopolu, za co zostały wynagrodzone przez sułtana Abdülhamida II[4]. 18 października 1880 klasztor cieszyński odwiedził cesarz Franciszek Józef I. W klasztorze wmurowano z tej okazji pamiątkową tablicę[5].
Po II wojnie światowej władze komunistyczne uniemożliwiły prowadzenie działalności edukacyjnej. Ostatecznie szkołę boromeuszek zamknięto w 1955 roku. W latach 50. XX wieku siostry zajęły się opieką nad przewlekle chorymi, podpisując umowę z rządowym Caritasem. Od 1989 działa zakład opiekuńczo-leczniczy. Od 2014 boromeuszki cieszyńskie prowadzą również dom opieki „U Boromeuszek”[6].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Po 1876 boromeuszki wzniosły na terenie ogrodu szereg gmachów z przeznaczeniem na budynki szkolne i bursę. Budynki są przykładami stylu klasycystycznego, podobnie jak pierwsze dwie kamienice, stanowiące pierwotny trzon zabudowy zespołu klasztornego. Kamienice (ul. Górny Rynek nry 6 i 8) wzniesione w XVIII w., zostały przebudowane w 2. poł. XIX w.. Nad wejściem do klasztoru od strony Pomnika Chrystusa Króla, w płycinie zamkniętej łukiem dwuramiennym nadwieszonym znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca Matkę Bożą z Dzieciątkiem i aniołami[7]. Na dziedzińcu klasztornym znajduje się zabytkowy Pomnik Zbawiciela z XIX wieku[8].
Instytucje[edytuj | edytuj kod]
W skład kompleksu wchodzi zabudowa klasztorna z publiczną kaplicą pw. Świętej Rodziny. W poszczególnych obiektach mają swoją siedzibę:
- dom zakonny;
- infirmeria klasztorna;
- bursa dla dziewcząt[9];
- zakład opiekuńczo–leczniczy (120 łóżek);
- dom opieki „U Boromeuszek” (40 miejsc);
- siedziba Stowarzyszenia „Siloe in nobis”[10], sala gimnastyczna;
- muzeum (artefakty i dokumentacja działalności).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2017-03-08].
- ↑ Katarzyna Koczwara: Portrety cieszynianek: Siostra Helena Tichy z zakonu Sióstr Boromeuszek (Dziennik Zachodni). cieszyn.naszemiasto.pl, 2014-05-05. [dostęp 2017-03-08].
- ↑ Kaplica Sióstr Bormeuszek w Cieszynie. www.boromeuszki.cieszyn.pl. [dostęp 2017-03-08].
- ↑ Dzieje Cieszyna. Od pradziejów do czasów współczesnych. Wyd. 2. T. 3: Cieszyn od Wiosny Ludów do III Rzeczypospolitej. Cieszyn: Książnica Cieszyńska, 2010, s. 119–121. ISBN 978-83-927052-6-0.
- ↑ Fabiana Izydorczyk SCB, Janusz Spyra: Dzieje Miłosierdzia: Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza w Cieszynie (1876-2001). Kraków: Wydawnictwo Salwator, 2002, s. 27. ISBN 83-88119-62-1.
- ↑ Monika Jaworska: Niosą miłość drugiemu człowiekowi. niedziela.pl, 2016-10-13. [dostęp 2017-03-08].
- ↑ Klasztor ss. Boromeuszek, ul. Górny Rynek 6. www.www.cieszyn.pl. [dostęp 2017-03-08].
- ↑ Dziedziniec Sióstr Bormeuszek w Cieszynie. www.boromeuszki.cieszyn.pl. [dostęp 2017-03-08].
- ↑ Bursa. www.bursacieszyn.pl. [dostęp 2017-03-08].
- ↑ Stowarzyszenie „Siloe in nobis”. www.boromeuszki.cieszyn.pl. [dostęp 2017-03-08].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona internetowa klasztoru. elzbietanki.cieszyn.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-11)].