Ziemiozorek okazały
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd |
Geoglossales |
| Rodzina |
Geoglossaceae |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
ziemiozorek okazały |
| Nazwa systematyczna | |
| Geoglossum cookeanum Nannf. ex Minter & P.F. Cannon IMI Descr. Fungi Bact. 204(no. 2031): [1] (2015) | |
Ziemiozorek okazały (Geoglossum cookeanum Nannf. ex Minter & P.F. Cannon) – gatunek grzybów z monotypowej rodziny Geoglossaceae[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Geoglossum, Geoglossaceae, Geoglossales, Incertae sedis, Geoglossomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Obowiązującą diagnozę taksonomiczną podali w 2015 r. John Axel Nannfeldt, David William Minter i Paul Francis[1], ale gatunek ten znany był już w 1879 r. Synonimy:
- Geoglossum cookeanum Nannf. 1942
- Geoglossum glabrum var. minor Cooke 1879[2].
Polską nazwę zarekomendowała Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Tworzy wysmukłe, czarne podkładki o wysokości 3–7 cm i bocznie spłaszczone lub z podłużnym rowkiem. Składają się z części płodnej (główki) i cylindrycznego trzonu. Maczugowata część płodna stanowi 50–70% części podkładki i jest delikatnie szorstka[4].
- Cechy mikroskopowe
Worki cylindryczne, 140–180 × 16–18 µm, dość grubościenne, 8-zarodnikowe. Askospory wydłużone, cylindryczne do wrzecionowatych z ostrą podstawą i zaokrąglonym wierzchołkiem, dość grubościenne, gładkie, 55–90 × 5–7 µm z wieloma przegrodami (bardzo rzadko 6-przegrodowe, ale zwykle 7-przegrodowe). Wysyp zarodników jasnobrązowy. Wstawki zebrane w osobne skupiska. Są nitkowate, o średnicy 2–3 µm i wystające nieco poza wierzchołki worka, nie zakrzywione ani nie zwinięte na wierzchołku. Ich część podstawowa jest szklista, a górne części blado do średniobrązowe z grubszymi ścianami i coraz gęściejszymi przegrodami w kierunku wierzchołków, które składają się z łańcucha napęczniałych lub jajowatych komórek o średnicy 4–6 µm[4].
- Gatunki podobne
Od innych gatunków ziemiozorków odróżnić go można między innymi mikroskopowo, gdyż ma bardzo charakterystyczne wstawki (parafizy). Próchnilec maczugowaty (Xylaria polymorpha) nie jest podłużnie spłaszczony, jest bardziej krępy i rozwija się na próchniejącym drewnie. Włosojęzyk szorstki (Trichoglossum hirsutum) ma wyraźniejszy i drobno owłosiony trzon[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Znane jest występowanie Geoglossum atropurpureum tylko w Europie i na Nowej Zelandii[5]. M.A. Chmiel w 2006 r. przytacza 2 stanowiska w Polsce[6], w późniejszych latach znaleziono jeszcze inne stanowiska tego gatunku[7]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych, wartych objęcia ochroną[8].
Grzyb naziemny[6]. Występuje na nieużytkach rolnych i na trawiastych wydmach[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-02-17] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-02-17] (ang.).
- ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021.
- ↑ a b c d Geoglossum cookeanum Nannf. [online], First Nature [dostęp 2023-02-17].
- ↑ Występowanie Geoglossum cookeanum na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-02-17].
- ↑ a b Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-01-27].
- ↑ Geoglossum cookeanum Nannf. [as 'cookeianum'] ziemioziorek okazały [online], grzyby.pl [dostęp 2023-02-17].