Zygmunt Pytliński
| Data i miejsce urodzenia |
18 lipca 1908 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
19 stycznia 1989 |
| Stopień instruktorski | |
| Organizacja harcerska | |
| Odznaczenia | |
| |
Zygmunt Pytliński, ps. „Arcymewa”, „Sławek”, „Zenek” (ur. 18 lipca 1908 w Kaliszu, zm. 19 stycznia 1989 w Łodzi) – polski instruktor harcerski, współorganizator młodzieżowej organizacji „Orlęta” w Warszawie.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn robotnika Antoniego Pytlińskiego i Kazimiery z d. Stępień. Uczęszczał do gimnazjum w Wieluniu.
Po przeniesieniu się do Warszawy pracował w Elektrowni Warszawskiej. W 1928–1932 studiował pedagogikę społeczną na Wolnej Wszechnicy Polskiej.
Od 1933 odbywał służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy 1 DP Legionów w Wilnie.
Od 1935 pracował w Fabryce Sprawdzianów Państwowej Wytwórni Uzbrojenia w Warszawie.
Działał w Związku Strzeleckim, uzyskał stopień instruktora i oficera ZS. W 1938 był wykładowcą na kursie instruktorskim ZS w Spale i zastępcą komendanta obozu w Wojciechowicach (dziś część Ostrołęki).
Wieloletni działacz młodzieżowej organizacji „Orlęta”. Od 1937 był komendantem Orlęcych Kursów Instruktorskich (jego zastępcą był Stanisław Srzednicki).
Z punktu widzenia socjalnego zależało nam na młodzieży biednej, peryferyjnej, tak zwanej «dzieci ulicy», którymi nikt się nie opiekował i nie chciał zbytnio zajmować, bo nawet rodzice, walczący o byt, nie mieli czasu ani chęci, ani też przysposobienia pedagogicznego, aby się właściwie zająć wychowaniem[1]. Głównie chodziło, aby w obliczu zbliżającej się wojny z Niemcami, jak najwięcej młodzieży przeszkolić wojskowo, a jeszcze bardziej, aby wyrobić w młodzieży takie cechy jak patriotyzm, odwaga, zdolność do poświęceń, karność, wytrwałość itp.[2]
W swoich niepublikowanych wspomnieniach podawał, że we wrześniu 1939 służył w 183 Pułku Piechoty 50 Dywizji Piechoty „Brzoza” Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga i uczestniczył w bitwie pod Kockiem. Wzięty do niewoli, prawdopodobnie sowieckiej[3], w Oranach, zbiegł na stacji kolejowej i w połowie października przedostał się do Warszawy.
Organizator działalności Orląt w konspiracji do włączenia plutonów Orląt do Armii Krajowej. Na potrzeby działalności podziemnej udostępnił swoje mieszkanie przy ul. Okopowej 31. W 1942 krótko więziony przez Niemców na Pawiaku.
Podczas okupacji niemieckiej pracował w Towarzystwie Gniazd Sierocych, w 1943–1944 był kierownikiem bursy Towarzystwa przy ul. Brodzińskiego 13 na Żoliborzu, w której również prowadził działalność konspiracyjną i tajne nauczanie. Współpracował z Radą Pomocy Żydom „Żegota” przy ratowaniu młodzieży żydowskiej, kilka osób ukrył w bursie.
Tuż przed wybuchem Powstania Warszawskiego na polecenie Stanisława Srzednickiego wyjechał z Warszawy do Uwielin.
Jesienią 1945 w dawnym niemieckim hotelu „Teichmanbaude” w Karpaczu założył Szkołę Orląt Grunwaldzkich i został jej komendantem. W Orlinku utworzono dwie kompanie orląt, obowiązywał tam regulamin wojskowy i umundurowanie. W szkole znalazły miejsce osierocone dzieci oficerów wojskowych i żołnierzy AK i innych regularnych formacji wojskowych, młodociani byli konspiratorzy i więźniowie niemieckich więzień i obozów koncentracyjnych[4].
27 grudnia 1945 mianowany na stopień kapitana rezerwy. Na kilka lat powrócił do działalności harcerskiej w Warszawie.
W 1954 został aresztowany w sprawie kryminalnej i skazany. Po zwolnieniu z więzienia zamieszkał w Łodzi, używał nazwiska Sławomir Stępień (nazwisko panieńskie matki).
Działał w Towarzystwie Wiedzy Powszechnej i w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym, był przewodnikiem turystycznym.
W latach 70. powrócił do działalności harcerskiej. Był inicjatorem utworzenia w 1985 drużyny lingwistycznej „Promień” przy Hufcu Łódź-Bałuty. Był opiekunem drużyny, kilkakrotnie komendantem obozów.
Działał w Klubie Kombatantów Orlęta.
Odznaczony m.in. Medalem Komisji Edukacji Narodowej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Marek Gałęzowski: Orlęta Warszawy. Organizacja Orląt Związku Strzeleckiego w Warszawie. Działalność przedwojenna, konspiracyjna i losy powojenne. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2009, s. 66. ISBN 978-83-7399-330-3.
- ↑ Marek Gałęzowski: Orlęta Warszawy. Organizacja Orląt Związku Strzeleckiego w Warszawie. Działalność przedwojenna, konspiracyjna i losy powojenne. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2009, s. 53–54. ISBN 978-83-7399-330-3.
- ↑ Marek Gałęzowski: Orlęta Warszawy. Organizacja Orląt Związku Strzeleckiego w Warszawie. Działalność przedwojenna, konspiracyjna i losy powojenne. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2009, s. 336. ISBN 978-83-7399-330-3.
- ↑ Franciszka Gryko. Ślubujem iść na szczyty skał.... „Stolica”. XLIV (50/51), s. 14, 1989-12-24/31. Warszawa. ISSN 0039-1689. [dostęp 2024-07-13].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marek Gałęzowski: Orlęta Warszawy. Organizacja Orląt Związku Strzeleckiego w Warszawie. Działalność przedwojenna, konspiracyjna i losy powojenne. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2009, s. 336-337. ISBN 978-83-7399-330-3.