Biegaczowate: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m r2.6.4) (robot dodaje kk:Ызылдақ қоңыздар |
+ polowania na płazy |
||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
'''Biegaczowate''' (Carabidae) – rodzina [[owady|owadów]] z rzędu [[chrząszcze|chrząszczy]] (Coleoptera) obejmująca ponad 30 tys. gatunków, z czego w Polsce występuje ponad 500{{r|FaunaT1}}. Nauką o chrząszczach biegaczowatych jest karabidologia. |
'''Biegaczowate''' (Carabidae) – rodzina [[owady|owadów]] z rzędu [[chrząszcze|chrząszczy]] (Coleoptera) obejmująca ponad 30 tys. gatunków, z czego w Polsce występuje ponad 500{{r|FaunaT1}}. Nauką o chrząszczach biegaczowatych jest karabidologia. |
||
== |
== Budowa == |
||
Wielkość od kilku milimetrów do 10 centymetrów. Gatunki krajowe osiągają od 1,8 do 40 mm{{r|FaunaT1}}. Wygląd osobników z rodziny Carabidae jest bardzo charakterystyczny. Zarys ich ciała jest lekko wydłużony. Głowa jest mała, znacznie węższa od przedplecza. Pokrywy ciała mogą posiadać liczne guzki, rowki lub być gładkie. Przybierają przeróżne kolory – od metalicznie zielonych przez złote po czarne. [[Czułki]] szczeciniaste lub nitkowate złożone z 11 członów, nogi smukłe i bieżne, silne [[Żuwaczka|żuwaczki]]. Larwy |
Wielkość od kilku milimetrów do 10 centymetrów. Gatunki krajowe osiągają od 1,8 do 40 mm{{r|FaunaT1}}. Wygląd osobników z rodziny Carabidae jest bardzo charakterystyczny. Zarys ich ciała jest lekko wydłużony. Głowa jest mała, znacznie węższa od przedplecza. Pokrywy ciała mogą posiadać liczne guzki, rowki lub być gładkie. Przybierają przeróżne kolory – od metalicznie zielonych przez złote po czarne. [[Czułki]] szczeciniaste lub nitkowate złożone z 11 członów, nogi smukłe i bieżne, silne [[Żuwaczka|żuwaczki]]. Larwy mają 3 pary odnóży i silne szczęki. |
||
== Ekologia == |
== Ekologia == |
||
Biegaczowate polują najczęściej nocą, w dzień ukrywają się w ściółce lub pod kamieniami. Większość z nich to aktywni drapieżnicy. |
Biegaczowate polują najczęściej nocą, w dzień ukrywają się w ściółce lub pod kamieniami. Większość z nich to aktywni drapieżnicy, niektóre polują nawet na znacznie większe od nich [[kręgowce]] – przedstawiciele rodzaju ''[[Epomis]]'' (zarówno [[larwa|larwy]]{{r|plos}}, jak i [[imago|imagines]]{{r|keys}}) potrafią polować na [[płazy]]. Biegaczowate ścigają swoją ofiarę i uśmiercają za pomocą silnych żuwaczek. Niektóre gatunki stosują [[trawienie pozajelitowe]]. Nieliczne biegaczowate odżywiają się pokarmem roślinnym (np. [[łokaś garbatek]]). Spotyka się także wśród nich [[padlinożerność|padlinożerców]]. Biegaczowate żyjące w Polsce odżywiają się dużymi ilościami owadów roślinożernych przez co są owadami pożytecznymi dla człowieka. |
||
Wszystkie gatunki z rodzajów ''[[Carabus]]'' i ''[[Tęcznik|Calosoma]]'' występujące w Polsce są objęte [[Gatunkowa ochrona zwierząt|ścisłą ochroną gatunkową]]{{r|RMS}}. |
Wszystkie gatunki z rodzajów ''[[Carabus]]'' i ''[[Tęcznik|Calosoma]]'' występujące w Polsce są objęte [[Gatunkowa ochrona zwierząt|ścisłą ochroną gatunkową]]{{r|RMS}}. |
||
| Linia 33: | Linia 33: | ||
<ref name="FaunaT1">{{Cytuj książkę | inni= Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.) | tytuł = Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków | tom = I | data = 2004 | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | isbn = 83-88147-04-8}}</ref> |
<ref name="FaunaT1">{{Cytuj książkę | inni= Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.) | tytuł = Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków | tom = I | data = 2004 | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | isbn = 83-88147-04-8}}</ref> |
||
<ref name="RMS">Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną ({{Dziennik Ustaw|rok=2004|numer=220|pozycja=2237}}).</ref> |
<ref name="RMS">Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną ({{Dziennik Ustaw|rok=2004|numer=220|pozycja=2237}}).</ref> |
||
<ref name=keys>{{Cytuj książkę |autor r=Wizen G, Gasith A |rok=2011 |rozdział=Predation of amphibians by carabid beetles of the genus ''Epomis'' found in the central coastal plain of Israel |autor=Kotze DJ, Assmann T, Noordijk J, Turin H, Vermeulen R (red.) |tytuł=Carabid Beetles as Bioindicators: Biogeographical, Ecological and Environmental Studies |wydawca=ZooKeys 100: 181–191 |adres rozdziału=http://dx.doi.org/10.3897/zookeys.100.1526 |isbn=9789546425904}}</ref> |
|||
<ref name=plos>{{Cytuj pismo |autor=Wizen G, Gasith A |rok=2011 |tytuł=An unprecedented role reversal: ground beetle larvae (Coleoptera: Carabidae) lure amphibians and prey upon them |czasopismo=PLoS ONE |oznaczenie=6 (9): e25161 |doi=10.1371/journal.pone.0025161}}</ref> |
|||
}} |
}} |
||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
{{Bibliografia |
{{Bibliografia| |
||
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Sandner | imię =Henryk | tytuł = Owady| wydawca = Państwowe Wydawnictwa Naukowe| miejsce = Warszawa| rok = 1989| strony = | isbn = 83-01-08369-7}} |
* {{Cytuj książkę |nazwisko =Sandner | imię =Henryk | tytuł = Owady| wydawca = Państwowe Wydawnictwa Naukowe| miejsce = Warszawa| rok = 1989| strony = | isbn = 83-01-08369-7}} |
||
* {{Cytuj książkę |autor= Josef R. Winkler| tytuł= Mały atlas chrząszczy| wydawca= Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne |
* {{Cytuj książkę |autor= Josef R. Winkler| tytuł= Mały atlas chrząszczy| wydawca= Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne |wydanie=2 |miejsce= Warszawa |data= 1977 | strony= 54-64 |isbn=}} |
||
* "Przyroda polska" nr 6 czerwiec 2006. |
* "Przyroda polska" nr 6 czerwiec 2006. |
||
}} |
|||
{{Bibliografia stop}} |
|||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
| Linia 47: | Linia 49: | ||
[[Kategoria:Biegaczowate| ]] |
[[Kategoria:Biegaczowate| ]] |
||
{{ |
{{link GA|ja}} |
||
[[ar:خنفسة أرضية]] |
[[ar:خنفسة أرضية]] |
||
Wersja z 23:19, 21 wrz 2011
| {{{nazwa łacińska}}}[1] | |
| Latreille, 1802 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina |
biegaczowate |
Biegaczowate (Carabidae) – rodzina owadów z rzędu chrząszczy (Coleoptera) obejmująca ponad 30 tys. gatunków, z czego w Polsce występuje ponad 500[2]. Nauką o chrząszczach biegaczowatych jest karabidologia.
Budowa
Wielkość od kilku milimetrów do 10 centymetrów. Gatunki krajowe osiągają od 1,8 do 40 mm[2]. Wygląd osobników z rodziny Carabidae jest bardzo charakterystyczny. Zarys ich ciała jest lekko wydłużony. Głowa jest mała, znacznie węższa od przedplecza. Pokrywy ciała mogą posiadać liczne guzki, rowki lub być gładkie. Przybierają przeróżne kolory – od metalicznie zielonych przez złote po czarne. Czułki szczeciniaste lub nitkowate złożone z 11 członów, nogi smukłe i bieżne, silne żuwaczki. Larwy mają 3 pary odnóży i silne szczęki.
Ekologia
Biegaczowate polują najczęściej nocą, w dzień ukrywają się w ściółce lub pod kamieniami. Większość z nich to aktywni drapieżnicy, niektóre polują nawet na znacznie większe od nich kręgowce – przedstawiciele rodzaju Epomis (zarówno larwy[3], jak i imagines[4]) potrafią polować na płazy. Biegaczowate ścigają swoją ofiarę i uśmiercają za pomocą silnych żuwaczek. Niektóre gatunki stosują trawienie pozajelitowe. Nieliczne biegaczowate odżywiają się pokarmem roślinnym (np. łokaś garbatek). Spotyka się także wśród nich padlinożerców. Biegaczowate żyjące w Polsce odżywiają się dużymi ilościami owadów roślinożernych przez co są owadami pożytecznymi dla człowieka.
Wszystkie gatunki z rodzajów Carabus i Calosoma występujące w Polsce są objęte ścisłą ochroną gatunkową[5].
Zobacz też
- ↑ {{{nazwa łacińska}}}, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. I. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2004. ISBN 83-88147-04-8.
- ↑ Wizen G, Gasith A. An unprecedented role reversal: ground beetle larvae (Coleoptera: Carabidae) lure amphibians and prey upon them. „PLoS ONE”. 6 (9): e25161, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0025161.
- ↑ Wizen G, Gasith A: Predation of amphibians by carabid beetles of the genus Epomis found in the central coastal plain of Israel. W: Kotze DJ, Assmann T, Noordijk J, Turin H, Vermeulen R (red.): Carabid Beetles as Bioindicators: Biogeographical, Ecological and Environmental Studies. ZooKeys 100: 181–191, 2011. ISBN 9789546425904.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 220, poz. 2237).