Przejdź do zawartości

Procolophonia: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Dodano kategorię "Wymarłe gady" za pomocą HotCat
drobna przebudowa
Linia 1: Linia 1:
{{Zwierzę infobox
{{dopracować|styl}}
| nazwa zwyczajowa = Procolophonia
| łacińska = Procolophonia
| zoolog = [[Harry Seeley|Seeley]], 1888
| typ = [[strunowce]]
| podtyp = [[kręgowce]]
| gromada = [[zauropsydy]]
| podgromada = [[anapsydy]]
{{Wstaw takson|[[Procolophonomorpha]]}}
{{Wstaw takson|'''Procolophonia'''}}
| grafika =Leptopleuron BW.jpg
| opis =''[[Leptopleuron|Leptopleuron lacertinum]]''
| wikispecies =
| commons =
}}
'''Procolophonia''' – grupa [[zauropsydy|zauropsydów]] w randze podrzędu{{r|gady}}{{r|Iwachnienko}} lub bez przyznanej rangi{{r|laurinireisz}}{{r|debragairieppel}}, należąca w zależności od przyjmowanej klasyfikacji do podgromady [[anapsydy|anapsydów]] lub do [[klad]]u [[Parareptilia]]. Procolophonia jako pierwszy wyróżnił i nazwał [[Harry Seeley]] (1888), zaliczając je do [[anomodonty|anomodontów]]{{r|seeley}}; Case (1911) sklasyfikował je jako podrząd należący do [[kotylozaury|kotylozaurów]]{{r|case}}, zaś Olson (1947) i Iwachnienko (2008) – jako podrząd należący do Parareptilia{{r|olson}}{{r|Iwachnienko}}.


W klasyfikacjach tworzonych przez różnych autorów Procolophonia obejmowały różne grupy anapsydów. Case (1911) zaliczył do Procolophonia rodziny [[Procolophonidae]] i Telerpetidae{{r|case}} (obecnie uznawana za młodszy synonim Procolophonidae{{r|laurinireisz}}). Carroll (1988) zaliczył do Procolophonia jedną podrodzinę [[Procolophonoidea]] z rodzinami Procolophinidae, Nyctiphruretidae i Sclerosauridae{{r|Carroll1988}}; Iwachnienko (2008) zaliczył do Procolophonia rodziny Procolophonidae i Spondylolestidae{{r|Iwachnienko}} (przez innych autorów uważane za podrodzinę w obrębie Procolophonidae{{r|spenceribenton}}). Szerzej definiował Procolophonia [[Alfred Romer|Romer]] (1966), który oprócz Procolophonoidea zaliczał do nich również [[parejazaury]] i grupę Millerosauroidea{{r|romer}}.


Część autorów podjęła próby sformułowania definicji filogenetycznej Procolophonia. Laurin i Reisz (1995) zdefiniowali Procolophonia jako klad obejmujący ostatniego wspólnego przodka parejazaurów, rodziny Procolophonidae i [[żółwie|żółwi]] oraz wszystkich jego potomków. Autorzy ci zakładali przynależność żółwi do Parareptilia i ich bliskie pokrewieństwo z nadrodziną Procolophonoidea{{r|laurinireisz}}; z niektórych późniejszych badań wynika jednak przynależność żółwi do [[diapsydy|diapsydów]]{{r|debragairieppel}}, a w takim wypadku Procolophonia ''sensu'' Laurin i Reisz (1995) stałyby się synonimem zauropsydów. Z tej przyczyny deBraga i Rieppel (1997) zdefiniowali Procophonia jako klad obejmujący ostatniego wspólnego przodka Pareiasauria i grupy Procolophoniformes oraz wszystkich jego potomków (przy czym autorzy ci definiują Procolophoniformes jako klad obejmujący ostatniego wspólnego przodka rodzin Procolophonidae i [[Owenettidae]] oraz wszystkich jego potomków; inni autorzy na określenie tego kladu używają nazwy Procolophonoidea){{r|debragairieppel}}.
'''Procolophonia''' jest jedną z grup [[Kotylozaury|kotylozaurów]]. Podrząd ten obejmuje bardziej wyspecjalizowane formy pierwotnych gadów(prokolofonoidy) i [[Pareiasaurus|pareiazaury]]. W okresie [[Trias|triasowym]] prokolofonoidy były bardzo szeroko rozprzestrzenione; ich szczątki odnaleziono w Afryce, na Madagaskarze, w Europie i w Azji, a także w Ameryce. Były to stosunkowo niewielki zwierzęta(30- 60cm długości), o dość smukłych nogach. Znacznie większe rozmiary i ciężką budowę miały formy tworzące grupę pareizaurów, np. [[Bradysaurus]]i Pareiasaurus z [[Perm|permu]] z terenu Afryki Południowej dochodziły do 3 m długości. Do pareiazaurów należą odnalezione w północnej części Rosji, u ujścia [[Dwina|Dwiny]], szkielety tworzące całe cmentarzysko. Cenne szkielety tych wymarłych [[Gady|gadów]] odkryte zostały w końcu ubiegłego stulecia przez rosyjskiego paleontologa Władimira Prochorowicza Amalickiego, który przed pierwszą wojną światową był profesorem [[Politechnika Warszawska|Politechniki Warszawskiej]]. Szczątki pareizaurów wypreparowano w Warszawie, kiedy materiały te wróciły do Rosji, w Polsce zostały odlewy gipsowe egzemplarzy. Odlewy te znajdowały się w [[Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego|Zakładzie Paleontologii Uniwersytetu w Warszawie]]; uległy one zniszczeniu we wrześniu [[1939]] roku wraz innymi zbiorami w wyniku zbombardowania. Obecnie zmontowane szkielety pareiazaurów znajdują się w Muzeum Paleontologicznym [[Rosyjska Akademia Nauk|Rosyjskiej Akademi Nauk]]. Szczątki pareiazaurów odkryto również w Szkocji. Gady te były roślinożercami o dość znacznym stopniu specjalizacji. Pokarm ich stanowiły prawdopodobnie bulwy i kłącza roślin wygrzebywane z ziemi, na co wskazuje obecność pazurów u tych zwierząt.
Do podrzędu Procolophonia włączana bywa także stara, stosunkowo słabo poznana grupa gadów pochodzących z końca [[Paleozoik|ery paleozoicznej]] i noszących nazwę [[Millerozaur|millerozaurów]]. Gady te miały czaszkę z jedną parą otworów skroniowych i ruchome połączenia kości kwadratowej z kością łuskową. Szczątki ich odnaleziono w Afryce. Jest to grupa sprawiająca paleontologom wiele kłopotów – niełatwe jest ustalenie, do której podgromady należy je włączyć. Zadaniem jednych autorów miejsce tych gadów jest wśród kotylozaurów, według opinii innych – należałoby zaliczyć je do [[Pelykozaury|pelykozaurów]]. Są też propozycje, by wiązać je z [[Lepidozaury|lepidozaurami]]. Pozycja systematyczna millerozaurów nie jest ostatecznie wyjaśniona.


Najstarsi znani przedstawiciele Procolophonia żyli w [[perm]]ie. Jeśli do Procolophonia ''sensu'' deBraga i Rieppel (1997) należą żółwie, to grupa ta ma w dalszym ciągu żyjących przedstawicieli; jeśli natomiast żółwie są diapsydami, to Procolophonia są grupą wymarłą, a ich ostatnimi znanymi przedstawicielami były wymarłe pod koniec [[trias]]u Procolophonoidea. Do Procolophonia ''sensu'' deBraga i Rieppel z pewnością należą parejazaury i grupa Procolophonoidea z rodzinami Procolophonidae i Owenettidae; z niektórych analiz kladystycznych wynika, że dodatkowo może należeć do niej grupa [[Lanthanosuchoidea]]{{r|lee1997}}, rodzaje ''[[Bashkyroleter]]'', ''[[Emeroleter]]'', ''[[Macroleter]]'', ''[[Nycteroleter]]'' i ''[[Tokosaurus]]''{{r|mulleritsuji2007}} oraz rodzaj ''[[Nyctiphruretus]]''{{r|Nyctiphruretus}}. Znane ze wszystkich kontynentów.
⚫
[[Kategoria:Wymarłe gady]]

{{Przypisy|przypisy=
<ref name=seeley>{{Cytuj pismo |nazwisko=Seeley |imię=Harry G. |rok=1888 |tytuł=Researches on the structure, organisation, and classification of the fossil Reptilia. VI. On the anomodont Reptilia and their allies |czasopismo=Proceedings of the Royal Society of London |wolumin=44 |strony=381–383 |doi=10.1098/rspl.1888.0055 |język=en}}</ref>
<ref name=case>{{Cytuj pismo |nazwisko=Case |imię=Ermine Cowles |rok=1911 |tytuł=A revision of the Cotylosauria of North America |czasopismo=Carnegie Institution of Washington Publication |wolumin=145 |strony=1–122 |język=en}}</ref>
<ref name=olson>{{Cytuj pismo |nazwisko=Olson |imię=Everett Claire |rok=1947 |tytuł=The family Diadectidae and its bearing on the classification of reptiles |czasopismo=Fieldiana Geology |wolumin=11 |strony=1–53 |język=en}}</ref>
<ref name=romer>{{Cytuj książkę |nazwisko=Romer |imię=Alfred Sherwood |tytuł=Vertebrate Paleontology |wydanie=trzecie |wydawca=University of Chicago Press |miejsce=Chicago |rok=1966}}</ref>
<ref name=Carroll1988>{{Cytuj książkę |rok=1988 |rozdział=Vertebrate classification |strony=594–648 |imię=Robert L. |nazwisko=Carroll |tytuł=Vertebrate Paleontology and Evolution |wydawca=W. H. Freeman and Company |miejsce=New York |isbn=0-716-71822-7}}</ref>
<ref name=gady>{{Cytuj książkę |nazwisko=Dobrowolska |imię=Hanna |tytuł=Zwierzęta świata. Gady |wydanie=drugie |wydawca=Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce=Warszawa |rok=1990 |isbn=83-01-08483-9}}</ref>
<ref name=laurinireisz>{{Cytuj pismo |nazwisko=Laurin |imię=Michel |nazwisko2=Reisz |imię2=Robert R. |tytuł=A reevaluation of early amniote phylogeny |czasopismo=Zoological Journal of the Linnean Society |wolumin=113 |strony=165–223 |rok=1995 |doi=10.1111/j.1096-3642.1995.tb00932.x |język=en}}</ref>
<ref name=lee1997>{{Cytuj pismo |nazwisko=Lee |imię=Michael S.Y. |tytuł=Pareiasaur phylogeny and the origin of turtles |czasopismo=Zoological Journal of the Linnean Society |wolumin=120 |strony=197-280 |rok=1997 |doi=10.1111/j.1096-3642.1997.tb01279.x |język=en}}</ref>
<ref name=debragairieppel>{{Cytuj pismo |nazwisko=deBraga |imię=Michael |nazwisko2=Rieppel |imię2=Olivier |rok=1997 |tytuł=Reptile phylogeny and the interrelationships of turtles |czasopismo=Zoological Journal of the Linnean Society |wolumin=120 |strony=281–354 |doi=10.1111/j.1096-3642.1997.tb01280.x |język=en}}</ref>
<ref name=spenceribenton>{{Cytuj książkę |nazwisko r=Spencer |imię r=Patrick S. |nazwisko2 r=Benton |imię2 r=Michael J. |rok=2000 |rozdział=Procolophonoids from the Permo-Triassic of Russia |nazwisko=Benton |imię=Michael J. |nazwisko2=Kurochkin |imię2=Evgeny |nazwisko3=Shishkin |imię3=Mikhail |nazwisko4=Unwin (red.) |imię4=David M. |tytuł=The Age of Dinosaurs in Russia and Mongolia |wydawca=Cambridge University Press |strony=160–176 |isbn=0521554764}}</ref>
<ref name=mulleritsuji2007>{{Cytuj pismo |nazwisko=Müller |imię=Johannes |nazwisko2=Tsuji |imię2=Linda A. |tytuł=Impedance-Matching Hearing in Paleozoic Reptiles: Evidence of Advanced Sensory Perception at an Early Stage of Amniote Evolution |czasopismo=PLoS ONE |wolumin=2 |wydanie=9 |strony=e889 |rok=2007 |doi=10.1371/journal.pone.0000889 |język=en}}</ref>
<ref name=Iwachnienko>{{Cytuj książkę |nazwisko r=Iwachnienko |imię r=M. F. |rozdział=Подкласс Parareptilia |nazwisko=Iwachnienko |imię=M. F. |nazwisko2=Kuroczkin (red.) |imię2=E. N. |tytuł=Ископаемые позвоночные России и сопредельных стран. Ископаемые рептилии и птицы. Часть 1 |wydawca=GEOS |miejsce=Moskwa |rok=2008 |strony=48–85 |isbn=978-5-891-18415-6}}</ref>
<ref name=Nyctiphruretus>{{Cytuj pismo |nazwisko=Säilä |imię=Laura K. |tytuł=The phylogenetic position of </em>Nyctiphruretus acudens<em>, a parareptile from the Permian of Russia |czasopismo=Journal of Iberian Geology |wolumin=36 |wydanie=2 |strony=123-143 |rok=2010 |url=http://revistas.ucm.es/index.php/JIGE/article/view/JIGE1010220123A |język=en}}</ref>}}

⚫
[[Kategoria:Procolophonomorpha]]

[[en:Procolophonia]]
[[zh:前稜蜥亞目]]

Wersja z 17:28, 4 sty 2012

Procolophonia
{{{nazwa łacińska}}}[1]
Seeley, 1888
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

anapsydy

(bez rangi) Procolophonomorpha
(bez rangi) Procolophonia

Procolophonia – grupa zauropsydów w randze podrzędu[2][3] lub bez przyznanej rangi[4][5], należąca w zależności od przyjmowanej klasyfikacji do podgromady anapsydów lub do kladu Parareptilia. Procolophonia jako pierwszy wyróżnił i nazwał Harry Seeley (1888), zaliczając je do anomodontów[6]; Case (1911) sklasyfikował je jako podrząd należący do kotylozaurów[7], zaś Olson (1947) i Iwachnienko (2008) – jako podrząd należący do Parareptilia[8][3].

W klasyfikacjach tworzonych przez różnych autorów Procolophonia obejmowały różne grupy anapsydów. Case (1911) zaliczył do Procolophonia rodziny Procolophonidae i Telerpetidae[7] (obecnie uznawana za młodszy synonim Procolophonidae[4]). Carroll (1988) zaliczył do Procolophonia jedną podrodzinę Procolophonoidea z rodzinami Procolophinidae, Nyctiphruretidae i Sclerosauridae[9]; Iwachnienko (2008) zaliczył do Procolophonia rodziny Procolophonidae i Spondylolestidae[3] (przez innych autorów uważane za podrodzinę w obrębie Procolophonidae[10]). Szerzej definiował Procolophonia Romer (1966), który oprócz Procolophonoidea zaliczał do nich również parejazaury i grupę Millerosauroidea[11].

Część autorów podjęła próby sformułowania definicji filogenetycznej Procolophonia. Laurin i Reisz (1995) zdefiniowali Procolophonia jako klad obejmujący ostatniego wspólnego przodka parejazaurów, rodziny Procolophonidae i żółwi oraz wszystkich jego potomków. Autorzy ci zakładali przynależność żółwi do Parareptilia i ich bliskie pokrewieństwo z nadrodziną Procolophonoidea[4]; z niektórych późniejszych badań wynika jednak przynależność żółwi do diapsydów[5], a w takim wypadku Procolophonia sensu Laurin i Reisz (1995) stałyby się synonimem zauropsydów. Z tej przyczyny deBraga i Rieppel (1997) zdefiniowali Procophonia jako klad obejmujący ostatniego wspólnego przodka Pareiasauria i grupy Procolophoniformes oraz wszystkich jego potomków (przy czym autorzy ci definiują Procolophoniformes jako klad obejmujący ostatniego wspólnego przodka rodzin Procolophonidae i Owenettidae oraz wszystkich jego potomków; inni autorzy na określenie tego kladu używają nazwy Procolophonoidea)[5].

Najstarsi znani przedstawiciele Procolophonia żyli w permie. Jeśli do Procolophonia sensu deBraga i Rieppel (1997) należą żółwie, to grupa ta ma w dalszym ciągu żyjących przedstawicieli; jeśli natomiast żółwie są diapsydami, to Procolophonia są grupą wymarłą, a ich ostatnimi znanymi przedstawicielami były wymarłe pod koniec triasu Procolophonoidea. Do Procolophonia sensu deBraga i Rieppel z pewnością należą parejazaury i grupa Procolophonoidea z rodzinami Procolophonidae i Owenettidae; z niektórych analiz kladystycznych wynika, że dodatkowo może należeć do niej grupa Lanthanosuchoidea[12], rodzaje Bashkyroleter, Emeroleter, Macroleter, Nycteroleter i Tokosaurus[13] oraz rodzaj Nyctiphruretus[14]. Znane ze wszystkich kontynentów.

  1. ↑ {{{nazwa łacińska}}}, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Hanna Dobrowolska: Zwierzęta świata. Gady. Wyd. drugie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990. ISBN 83-01-08483-9.
  3. ↑ a b c M. F. Iwachnienko: Подкласс Parareptilia. W: M. F. Iwachnienko, E. N. Kuroczkin (red.): Ископаемые позвоночные России и сопредельных стран. Ископаемые рептилии и птицы. Часть 1. Moskwa: GEOS, 2008, s. 48–85. ISBN 978-5-891-18415-6.
  4. ↑ a b c Michel Laurin, Robert R. Reisz. A reevaluation of early amniote phylogeny. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 113, s. 165–223, 1995. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1995.tb00932.x. (ang.). 
  5. ↑ a b c Michael deBraga, Olivier Rieppel. Reptile phylogeny and the interrelationships of turtles. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 120, s. 281–354, 1997. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1997.tb01280.x. (ang.). 
  6. ↑ Harry G. Seeley. Researches on the structure, organisation, and classification of the fossil Reptilia. VI. On the anomodont Reptilia and their allies. „Proceedings of the Royal Society of London”. 44, s. 381–383, 1888. DOI: 10.1098/rspl.1888.0055. (ang.). 
  7. ↑ a b Ermine Cowles Case. A revision of the Cotylosauria of North America. „Carnegie Institution of Washington Publication”. 145, s. 1–122, 1911. (ang.). 
  8. ↑ Everett Claire Olson. The family Diadectidae and its bearing on the classification of reptiles. „Fieldiana Geology”. 11, s. 1–53, 1947. (ang.). 
  9. ↑ Vertebrate classification. W: Robert L. Carroll: Vertebrate Paleontology and Evolution. New York: W. H. Freeman and Company, 1988, s. 594–648. ISBN 0-716-71822-7.
  10. ↑ Patrick S. Spencer, Michael J. Benton: Procolophonoids from the Permo-Triassic of Russia. W: Michael J. Benton, Evgeny Kurochkin, Mikhail Shishkin, David M. Unwin (red.): The Age of Dinosaurs in Russia and Mongolia. Cambridge University Press, 2000, s. 160–176. ISBN 0-521-55476-4.
  11. ↑ Alfred Sherwood Romer: Vertebrate Paleontology. Wyd. trzecie. Chicago: University of Chicago Press, 1966.
  12. ↑ Michael S.Y. Lee. Pareiasaur phylogeny and the origin of turtles. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 120, s. 197-280, 1997. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1997.tb01279.x. (ang.). 
  13. ↑ Johannes Müller, Linda A. Tsuji. Impedance-Matching Hearing in Paleozoic Reptiles: Evidence of Advanced Sensory Perception at an Early Stage of Amniote Evolution. „PLoS ONE”. 2 (9), s. e889, 2007. DOI: 10.1371/journal.pone.0000889. (ang.). 
  14. ↑ Laura K. Säilä. The phylogenetic position of Nyctiphruretus acudens, a parareptile from the Permian of Russia. „Journal of Iberian Geology”. 36 (2), s. 123-143, 2010. (ang.). 
{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Procolophonia&oldid=29306823”