Przejdź do zawartości

Seksomnia: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
ort.
m poprawki w szablonach
Linia 1: Linia 1:
'''Seksomnia''', inaczej '''zespół [[Morfeusz]]a''' – forma [[parasomnia|parasomnii]] fazy [[Sen wolnofalowy|NREM]] (podobna do [[Somnambulizm|sennowłóctwa]]), która polega na wykazywaniu aktywności seksualnej podczas snu. Jest uważana za odrębny wariant [[Somnambulizm|sennowłóctwa]] (ICSD 2). Do częstych cech seksomni zalicza się pobudzenie seksualne w połączeniu z aktywacją układu autonomicznego (np. [[nocne erekcje członka|erekcje nocne]], [[wydzielina pochwy|lubrykacja pochwy]], [[Polucja|ejakulacja nocna]], orgazmy podczas snu<ref>{{Cytuj pismo | autor=Andersen ML., Poyares D., Alves RS., Skomro R., Tufik S | tytuł=Sexsomnia: abnormal sexual behavior during sleep. | rok=2007 | czasopismo=Brain research reviews | doi=10.1016/j.brainresrev.2007.06.005 | wydanie=56 | wolumin=2 | miesiąc=grudzień | pmid= 17706786 | strony=271–82, abstrakt}}</ref>, wokalizacja seksualna<ref>{{Cytuj pismo | autor=Schenck CH., Arnulf I., Mahowald MW | tytuł=Sleep and sex: what can go wrong? A review of the literature on sleep related disorders and abnormal sexual behaviors and experiences. | rok=2007 | czasopismo=Sleep | doi= | wydanie=30 | wolumin=6 | miesiąc=czerwiec | pmid= 17580590 | strony=683–702}}</ref>). Autorem określenia "zespół Morfeusza" jako polskiej nazwy seksomni jest [[Zbigniew Lew-Starowicz]].
'''Seksomnia''', inaczej '''zespół [[Morfeusz]]a''' – forma [[parasomnia|parasomnii]] fazy [[Sen wolnofalowy|NREM]] (podobna do [[Somnambulizm|sennowłóctwa]]), która polega na wykazywaniu aktywności seksualnej podczas snu. Jest uważana za odrębny wariant [[Somnambulizm|sennowłóctwa]] (ICSD 2). Do częstych cech seksomni zalicza się pobudzenie seksualne w połączeniu z aktywacją układu autonomicznego (np. [[nocne erekcje członka|erekcje nocne]], [[wydzielina pochwy|lubrykacja pochwy]], [[Polucja|ejakulacja nocna]], orgazmy podczas snu<ref>{{Cytuj pismo | autor=Andersen ML., Poyares D., Alves RS., Skomro R., Tufik S | tytuł=Sexsomnia: abnormal sexual behavior during sleep | rok=2007 | czasopismo=Brain Research Reviews | doi=10.1016/j.brainresrev.2007.06.005 | wydanie=2 | wolumin=56 | miesiąc=grudzień | pmid= 17706786 | strony=271–82}}</ref>, wokalizacja seksualna<ref>{{Cytuj pismo | autor=Schenck CH., Arnulf I., Mahowald MW | tytuł=Sleep and sex: what can go wrong? A review of the literature on sleep related disorders and abnormal sexual behaviors and experiences | rok=2007 | czasopismo=Sleep | wydanie=6 | wolumin=30 | miesiąc=czerwiec | pmid= 17580590 | strony=683–702}}</ref>). Autorem określenia "zespół Morfeusza" jako polskiej nazwy seksomni jest [[Zbigniew Lew-Starowicz]].


== Objawy ==
== Objawy ==
Pierwsze doniesienie naukowe, które sugerowało, że aktywność seksualna podczas snu może być nowym typem parasomnii, pojawiło się w 1996 roku. Jego autorami było trzech kanadyjskich naukowców: dwóch z Uniwersytetu w Toronto (dr Colin Shapiro i dr Nikola Trajanovic) i jeden z Uniwersytetu w Ottawie (dr Paul Fedoroff). Później opublikowano kilka artykułów opisujących ten problem i sugerujących, że problematyczne formy seksomnii podlegają terapii medycznej. Schorzenie to zostało dokładnie opisane w artykule "Sexsomnia – A New Parasomnia?" ("Seksomnia – nowa parasomnia?"), opublikowanym w Canadian Journal of Psychiatry w czerwcu 2003 roku<ref name="pmid12866336">{{Cytuj pismo | autor=Shapiro CM., Trajanovic NN., Fedoroff JP | tytuł=Sexsomnia--a new parasomnia? | rok=2003 | czasopismo=Canadian journal of psychiatry. Revue canadienne de psychiatrie | doi= | wydanie=48 | wolumin=5 | miesiąc=czerwiec | pmid= 12866336 | strony=311–7}}</ref>.
Pierwsze doniesienie naukowe, które sugerowało, że aktywność seksualna podczas snu może być nowym typem parasomnii, pojawiło się w 1996 roku. Jego autorami było trzech kanadyjskich naukowców: dwóch z Uniwersytetu w Toronto (dr Colin Shapiro i dr Nikola Trajanovic) i jeden z Uniwersytetu w Ottawie (dr Paul Fedoroff). Później opublikowano kilka artykułów opisujących ten problem i sugerujących, że problematyczne formy seksomnii podlegają terapii medycznej. Schorzenie to zostało dokładnie opisane w artykule "Sexsomnia – A New Parasomnia?" ("Seksomnia – nowa parasomnia?"), opublikowanym w Canadian Journal of Psychiatry w czerwcu 2003 roku<ref name="pmid12866336">{{Cytuj pismo | autor=Shapiro CM., Trajanovic NN., Fedoroff JP | tytuł=Sexsomnia--a new parasomnia? | rok=2003 | czasopismo=Canadian Journal of Psychiatry| wydanie=5 | wolumin=48 | miesiąc=czerwiec | pmid= 12866336 | strony=311–7}}</ref>.


W niektórych przypadkach mija wiele czasu, zanim osoby cierpiące na to zaburzenie zaczynają szukać profesjonalnej pomocy. Często dzieje się tak z powodu braku informacji, że jest to schorzenie medyczne albo ze strachu, że inni będą to oceniać jako raczej celowe zachowanie niż chorobę.
W niektórych przypadkach mija wiele czasu, zanim osoby cierpiące na to zaburzenie zaczynają szukać profesjonalnej pomocy. Często dzieje się tak z powodu braku informacji, że jest to schorzenie medyczne albo ze strachu, że inni będą to oceniać jako raczej celowe zachowanie niż chorobę.
Linia 12: Linia 12:
== Etiologia zaburzenia ==
== Etiologia zaburzenia ==
Naukowe opisy seksomnii zaczęły pojawiać się stosunkowo niedawno i dlatego etiopatogeneza tej parasomnii pozostaje niejasna.
Naukowe opisy seksomnii zaczęły pojawiać się stosunkowo niedawno i dlatego etiopatogeneza tej parasomnii pozostaje niejasna.
W przypadku 30-letniego mężczyzny cierpiącego na seksomnię zaobserwowano czasową zbieżność pomiędzy zastosowaniem [[Selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny|SSRI]], a wystąpieniem objawów parasomni. Według autorów artykułu opisującego tego pacjenta może to sugerować zależność przyczynową pomiędzy seksomnią a podwyższonym przekaźnictwem serotoninergicznym w [[Jądra szwu|jądrze szwu]]<ref>{{Cytuj pismo | autor=Krol DG | tytuł=[Sexsomnia during treatment with a selective serotonin reuptake inhibitor] | rok=2008 | czasopismo=Tijdschrift voor psychiatrie | doi= | wydanie=50 | wolumin=11 | miesiąc= | pmid= 18991234 | strony=735–9 abstrakt}}</ref>.
W przypadku 30-letniego mężczyzny cierpiącego na seksomnię zaobserwowano czasową zbieżność pomiędzy zastosowaniem [[Selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny|SSRI]], a wystąpieniem objawów parasomni. Według autorów artykułu opisującego tego pacjenta może to sugerować zależność przyczynową pomiędzy seksomnią a podwyższonym przekaźnictwem serotoninergicznym w [[Jądra szwu|jądrze szwu]]<ref>{{Cytuj pismo | autor=Krol DG | tytuł=[Sexsomnia during treatment with a selective serotonin reuptake inhibitor] | rok=2008 | czasopismo=Tijdschrift Voor Psychiatrie | wydanie=11 | wolumin=50 | pmid= 18991234 | strony=735–9}}</ref>.
Istnieją także doniesienia na temat skuteczności [[klonazepam]]u w leczeniu seksomni<ref>{{Cytuj pismo | autor=Alves R., Alóe F., Tavares S., Vidrio S., Yáñez L., Aguilar-Roblero R., Rosenthal L., Villalobos L., Fernández-Cancino F., Drucker-Colín R., Chagoya De Sanchez V | tytuł=Sexual behavior in sleep, sleepwalking and possible REM behavior disorder: a case report. | rok=1999 | czasopismo=Sleep research online : SRO | doi= | wydanie=2 | wolumin=3 | miesiąc= | pmid= 11382885 | strony=71–2 abstrakt}}
Istnieją także doniesienia na temat skuteczności [[klonazepam]]u w leczeniu seksomni<ref>{{Cytuj pismo | autor=Alves R., Alóe F., Tavares S., Vidrio S., Yáñez L., Aguilar-Roblero R., Rosenthal L., Villalobos L., Fernández-Cancino F., Drucker-Colín R., Chagoya De Sanchez V | tytuł=Sexual behavior in sleep, sleepwalking and possible REM behavior disorder: a case report | rok=1999 | czasopismo=Sleep Research Online | wydanie=3 | wolumin=2 | pmid= 11382885 | strony=71–2}}
</ref>.
</ref>.


Linia 21: Linia 21:
Dodatkowe kontrowersje budzi możliwość odbywania stosunku z nieznaną osobą, nawet nieletnią, a także możliwość oskarżenia o gwałt, zajście w ciążę podczas takiego incydentu czy też nabawienie się [[Choroby przenoszone drogą płciową|choroby wenerycznej]].
Dodatkowe kontrowersje budzi możliwość odbywania stosunku z nieznaną osobą, nawet nieletnią, a także możliwość oskarżenia o gwałt, zajście w ciążę podczas takiego incydentu czy też nabawienie się [[Choroby przenoszone drogą płciową|choroby wenerycznej]].


Wyniki przeprowadzonej w Internecie ankiety obejmującej 121 osób wskazują na to, że seksomnia może budzić negatywne emocje i myśli, które mogą się stać źródłem [[Stres#Definicje stresu|dystresu]] zarówno dla osoby dotkniętej tym zaburzeniem jak i dla jej bliskich<ref>{{Cytuj pismo | autor=Mangan, Michael A. | tytuł=A phenomenology of problematic sexual behavior occurring in sleep.| rok=2004 | czasopismo=Archives of Sexual Behavior| doi= | wydanie=33 | wolumin=3 | miesiąc=czerwiec | pmid= | strony=287-293 abstrakt}}</ref>. Znajomość tego problemu wśród klinicystów może ułatwić efektywniejszą komunikację z osobami zgłaszającymi takie skargi.
Wyniki przeprowadzonej w Internecie ankiety obejmującej 121 osób wskazują na to, że seksomnia może budzić negatywne emocje i myśli, które mogą się stać źródłem [[Stres#Definicje stresu|dystresu]] zarówno dla osoby dotkniętej tym zaburzeniem jak i dla jej bliskich<ref>{{Cytuj pismo | autor=Mangan, Michael A. | tytuł=A phenomenology of problematic sexual behavior occurring in sleep | rok=2004 | czasopismo=[[Archives of Sexual Behavior]]| doi=10.1023/B:ASEB.0000026628.95803.98 | wydanie=3 | wolumin=33 | miesiąc=czerwiec | pmid=15129047 | strony=287-293}}</ref>. Znajomość tego problemu wśród klinicystów może ułatwić efektywniejszą komunikację z osobami zgłaszającymi takie skargi.


== Przypadki seksomnii opisywane w prasie ==
== Przypadki seksomnii opisywane w prasie ==

Wersja z 19:42, 17 lut 2012

Seksomnia, inaczej zespół Morfeusza – forma parasomnii fazy NREM (podobna do sennowłóctwa), która polega na wykazywaniu aktywności seksualnej podczas snu. Jest uważana za odrębny wariant sennowłóctwa (ICSD 2). Do częstych cech seksomni zalicza się pobudzenie seksualne w połączeniu z aktywacją układu autonomicznego (np. erekcje nocne, lubrykacja pochwy, ejakulacja nocna, orgazmy podczas snu[1], wokalizacja seksualna[2]). Autorem określenia "zespół Morfeusza" jako polskiej nazwy seksomni jest Zbigniew Lew-Starowicz.

Objawy

Pierwsze doniesienie naukowe, które sugerowało, że aktywność seksualna podczas snu może być nowym typem parasomnii, pojawiło się w 1996 roku. Jego autorami było trzech kanadyjskich naukowców: dwóch z Uniwersytetu w Toronto (dr Colin Shapiro i dr Nikola Trajanovic) i jeden z Uniwersytetu w Ottawie (dr Paul Fedoroff). Później opublikowano kilka artykułów opisujących ten problem i sugerujących, że problematyczne formy seksomnii podlegają terapii medycznej. Schorzenie to zostało dokładnie opisane w artykule "Sexsomnia – A New Parasomnia?" ("Seksomnia – nowa parasomnia?"), opublikowanym w Canadian Journal of Psychiatry w czerwcu 2003 roku[3].

W niektórych przypadkach mija wiele czasu, zanim osoby cierpiące na to zaburzenie zaczynają szukać profesjonalnej pomocy. Często dzieje się tak z powodu braku informacji, że jest to schorzenie medyczne albo ze strachu, że inni będą to oceniać jako raczej celowe zachowanie niż chorobę.

Istnienie seksomnii zostało potwierdzone przez badaczy zaburzeń snu na podstawie polisomnografii i nagrań wideo pacjentów z zaburzeniem podczas snu. Zaobserwowano także niezwykłą aktywność fal mózgowych podczas napadów, podobną do występującej w innych parasomniach NREM. Również leczenie ma wiele elementów wspólnych z leczeniem innych parasomnii NREM i również obejmuje interwencje specyficzne. Zaburzenie to może być w dużym stopniu kontrolowane dzięki unikaniu czynników wyzwalających i zapewnieniu bezpiecznego środowiska.

Seksomnia nie zawsze jest problemem dla ludzi cierpiących na nią, czy ich partnerów. Istnieje bardzo duże zróżnicowanie wśród pacjentów pod względem częstości i głębokości tego zaburzenia.

Etiologia zaburzenia

Naukowe opisy seksomnii zaczęły pojawiać się stosunkowo niedawno i dlatego etiopatogeneza tej parasomnii pozostaje niejasna. W przypadku 30-letniego mężczyzny cierpiącego na seksomnię zaobserwowano czasową zbieżność pomiędzy zastosowaniem SSRI, a wystąpieniem objawów parasomni. Według autorów artykułu opisującego tego pacjenta może to sugerować zależność przyczynową pomiędzy seksomnią a podwyższonym przekaźnictwem serotoninergicznym w jądrze szwu[4]. Istnieją także doniesienia na temat skuteczności klonazepamu w leczeniu seksomni[5].

Problemy społeczne związane z seksomnią

Dla części osób seksomnia jest zaburzeniem możliwym do utrzymania pod kontrolą. Jednak w większości przypadków jest to schorzenie wstydliwe. Poczucie wstydu i bezradności jest jeszcze potęgowane przez brak wiedzy o tym, że jest to zaburzenie w sensie klinicznym i jako takie podlega leczeniu.

Dodatkowe kontrowersje budzi możliwość odbywania stosunku z nieznaną osobą, nawet nieletnią, a także możliwość oskarżenia o gwałt, zajście w ciążę podczas takiego incydentu czy też nabawienie się choroby wenerycznej.

Wyniki przeprowadzonej w Internecie ankiety obejmującej 121 osób wskazują na to, że seksomnia może budzić negatywne emocje i myśli, które mogą się stać źródłem dystresu zarówno dla osoby dotkniętej tym zaburzeniem jak i dla jej bliskich[6]. Znajomość tego problemu wśród klinicystów może ułatwić efektywniejszą komunikację z osobami zgłaszającymi takie skargi.

Przypadki seksomnii opisywane w prasie

  • Jesienią 2005 roku opisano, jak sąd w Toronto uniewinnił mężczyznę oskarżanego o atak seksualny (próbował odbyć stosunek po imprezie, na której spożył duże ilości alkoholu), po tym jak zdiagnozowano u niego seksomnię. Od wyroku składano apelację, ale uniewinnienie podtrzymano w 2008 roku[7].
  • W Wielkiej Brytanii młody mężczyzna z Yorku został oczyszczony z zarzutów trzykrotnego gwałtu po tym jak zdiagnozowano u niego parasomnię[8].
  • W Australii donoszono o kobiecie, która przez kilka miesięcy opuszczała własny dom nocami i odbywała stosunki seksualne z obcymi lunatykując[9].
  • W marcu 2009 roku pewna Brytyjka udzieliła wywiadu, w którym mówiła o problemach w jej życiu spowodowanych przez seksomnię[10].

Fikcyjne przypadki seksomnii

  • Postać pacjentki z seksomnią jest przedstawiona w 17 odcinku pierwszego sezonu serialu Dr House ("Role Model"). Ukazana pacjentka nie pamięta podejmowanej aktywności seksualnej i kategorycznie jej zaprzecza.
  1. ↑ Andersen ML., Poyares D., Alves RS., Skomro R., Tufik S. Sexsomnia: abnormal sexual behavior during sleep. „Brain Research Reviews”. 56 (2), s. 271–82, grudzień 2007. DOI: 10.1016/j.brainresrev.2007.06.005. PMID: 17706786. 
  2. ↑ Schenck CH., Arnulf I., Mahowald MW. Sleep and sex: what can go wrong? A review of the literature on sleep related disorders and abnormal sexual behaviors and experiences. „Sleep”. 30 (6), s. 683–702, czerwiec 2007. PMID: 17580590. 
  3. ↑ Shapiro CM., Trajanovic NN., Fedoroff JP. Sexsomnia--a new parasomnia?. „Canadian Journal of Psychiatry”. 48 (5), s. 311–7, czerwiec 2003. PMID: 12866336. 
  4. ↑ Krol DG. [Sexsomnia during treatment with a selective serotonin reuptake inhibitor]. „Tijdschrift Voor Psychiatrie”. 50 (11), s. 735–9, 2008. PMID: 18991234. 
  5. ↑ Alves R., Alóe F., Tavares S., Vidrio S., Yáñez L., Aguilar-Roblero R., Rosenthal L., Villalobos L., Fernández-Cancino F., Drucker-Colín R., Chagoya De Sanchez V. Sexual behavior in sleep, sleepwalking and possible REM behavior disorder: a case report. „Sleep Research Online”. 2 (3), s. 71–2, 1999. PMID: 11382885. 
  6. ↑ Mangan, Michael A.. A phenomenology of problematic sexual behavior occurring in sleep. „Archives of Sexual Behavior”. 33 (3), s. 287-293, czerwiec 2004. DOI: 10.1023/B:ASEB.0000026628.95803.98. PMID: 15129047. 
  7. ↑ Shannon Kari: Ontario court upholds 'sexsomnia' acquittal. National Post, 7 lutego 2008. [dostęp 12 sierpnia 2009]. (ang.).
  8. ↑ Sleepwalking man cleared of rape. news.bbc.co.uk, 19 grudnia 2005. [dostęp 12 sierpnia 2009]. (ang.).
  9. ↑ Rachel Nowak: Sleepwalking woman had sex with strangers. NewScientist, 15 października 2004. [dostęp 12 sierpnia 2009]. (ang.).
  10. ↑ Wywiad z kobietą cierpiącą na seksomnię. [dostęp 12 sierpnia 2009]. (ang.).

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Seksomnia&oldid=29877576”