Homoseksualizm w klasyfikacji DSM

Kulisy usunięcia homoseksualizmu z klasyfikacji DSM – decyzje Zarządu i członków Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego o wykreśleniu homoseksualizmu z klasyfikacji zaburzeń psychicznych przez głosowanie, poprzedziły szalone, a czasem wręcz brutalne działania lobbyingowe aktywistów gejowskich oraz nieprzyjemne debaty polityczne, które przetoczyły się przez samo Towarzystwo, organizacje homoseksualne i media. Atmosfera farsy nadała temu wydarzeniu legendarny status.

Preludium wydarzeń

Homoseksualizm został sklasyfikowany jako socjopatyczne zaburzenie osobowości w pierwszym wydaniu DSM, które ukazało się w 1952 roku. W klasyfikacji DSM-II, opublikowanej w 1968 roku, określono go jako dewiację seksualną.

W 1969 roku doszło do zamieszek w Stonewall. Lesbijskie aktywistki i działacze gejowscy uznali, że teorie psychiatryczne są główną przyczyną piętna społecznego, którego doświadczają.

Przebieg wydarzeń

1970–1971

Homoseksualni aktywiści postanowili użyć technik społecznego protestu w celu zmiany diagnozy. W 1970 i 1971 roku doprowadzili do zakłócenia przebiegu dorocznych spotkań Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.

Na spotkaniu w San Francisco w 1970 roku, jeden z psychiatrów został przez nich nazwany "matkojebcą", innego porównali do nazisty, a psychiatrię określili jako narzędzie tortur i opresji. Wściekli działacze chwytali za mikrofony i głosili: "Przestańcie mówić o nas i zacznijcie rozmawiać z nami". Zapanował chaos. Większość psychiatrów opuściło spotkanie. A któryś z lekarzy zadzwonił na policję, aby zastrzeliła protestujących.

W końcu postanowiono zaprosić działaczy homoseksualnych na zjazd psychiatrów, który miał się odbyć w Waszyngtonie w 1971 roku. Mimo zaproszenia, gejowscy aktywiści postanowili kolejny raz wstrząsnąć psychiatrią. Frank Kameny wraz z innymi aktywistami w szczegółach zaplanowali atak. Doszło do niego w maju 1971 roku. Działacze gejowscy wtargnęli na konwent. Kameny zabrał mikrofon i wygłosił swoją deklarację: "Psychiatria jest wcielonym wrogiem. Psychiatria wypowiedziała bezwzględną wojnę w celu naszej eksterminacji. Możecie to uznać za deklarację wojny przeciwko wam". Potem odbyło się oficjalne spotkanie, w którym wzięli udział homoseksualiści, w tym Frank Kameny, który tym razem przyjął łagodniejszą pozę. Panel dyskusyjny nosił nazwę Lifestyles of Non-Patient Homosexuals. Geje i lesbijki argumentowali, że nie potrzebują terapii. Istota dyskusji i ton ich wypowiedzi sugerowały, że każdy kto sprzeciwiał się obecności homoseksualistów albo zrezygnował z uczestnictwa w panelu, albo został zmuszony do milczenia. Tylko jeden psychiatra odważył się na ich krytykę. Na końcu spotkania Frank Kameny i Larry Littlejohn poinformowali jednego z psychiatrów, który sympatyzował z ruchem gejowskim, że chcą przedstawić członkom Komitetu Nazewnictwa Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego swoje żądania odnośnie usunięcia homoseksualizmu z klasyfikacji zaburzeń psychicznych. Naprędce zostało zorganizowane ich spotkanie z Robertem Cambellem, które obiecał, że przekaże ich wiadomość swoim kolegom.

1972

Plik:Gittings Kameny Fryer.jpg

Od lewej: Barbara Gittings, Frank Kameny i John Fryer jako Dr H Anonymous

W 1972 roku w Dallas odbył się konwent Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Pojawił się na nim działacz gejowski Frank Kameny, lesbijska aktywistka Barbara Gittings oraz homoseksualny psychiatra John Fryer, który jako Dr H Anonymous wystąpił w peruce, gumowej masce, niewymiarowym smokingu i z mikrofonem zniekształcającym głos. Zaszokował on innych lekarzy, mówiąc: "Jestem homoseksualistą. Jestem psychiatrą". Podczas swojej przemowy stwierdził, że na konwencie znajduje się ponad setka homoseksualnych psychiatrów. Natomiast Kameny i Gittings zorganizowali wystawę "Gay, Proud and Healthy".

W październiku 1972 roku działacze Gay Activist Alliance demonstrowali przed Hotelem Hilton w Nowym Jorku, w którym odbywał się zjazd członków Association for the Advancement of Behavior Therapy. Niewielkiej grupce udało się wedrzeć do środka. Na miejscu był też Robert Spitzer, członek Komitetu Nazewnictwa Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, który postanowił zaprosić aktywistów, żeby w 1973 wystąpili przed Komitetem i na zjeździe Towarzystwa. Zaproszenie było rozważane potem przez zarząd Gay Activist Alliance, który postanowił, że o ile wyśle swoich reprezentantów na dyskusję z psychiatrami, to jednak każdy z nich powinien prezentować siebie indywidualne. Ron Gold został desygnowany na ich szefa.

1973–1974

W lutym 1973 roku Komitet Nazewnictwa Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego spotkał się z komitetem złożonym z siedmiu działaczy gejowskich z Gay Activist Alliance. Z przyczyn politycznych aktywiści zaprzeczyli, że reprezentują organizację homoseksualną. Ich podstawowym celem było usunięcie homoseksualizmu z klasyfikacji DSM. Ponadto ich zamiarem było pozbawienie wpływu moralności na diagnostykę zachowań seksualnych. Liczyli na to, że gdy moralność nie będzie już grała żadnej roli, to wszystkie warianty seksualności staną się akceptowane. Jeden z działaczy, Ron Gold, chciał odrzucenia DSM w całości, ale nie uzyskał poparcia u innych aktywistów. Część z nich chciała usunięcia wszystkich zaburzeń seksualnych, z wyjątkiem pedofilii, bo stanowiła największy punkt zapalny. Działacze obawiali się, że jeśli w tamtym czasie przedstawią takie żądania może to im przeszkodzić w usunięciu homoseksualizmu z klasyfikacji, więc postanowili ograniczyć się do wykreślenia tylko jego, z nadzieją, że w przyszłości uda się usunąć wszystkie zaburzenia, nazwane potem parafiliami, z klasyfikacji. Jeden z aktywistów, z wykształcenia psycholog, Charles Silverstein, zaprezentował przed Komitetem Nazewnictwa oświadczenia popierające usunięcie homoseksualizmu z DSM, które zostały napisane przez przychylnych gejom psychologów i psychiatrów oraz cytował badania mające dowodzić normalności homoseksualizmu.

W maju 1973 roku w Honolulu odbyło się spotkanie Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, na którym zorganizowano sympozjum poświęcone obecności homoseksualizmu w DSM. W dyskusji wzięło udział 6 psychiatrów – Robert Stoller, Judd Marmor, Irving Bieber, Charles Socarides, Richard Green i Robert Spitzer oraz jeden gejowski aktywista – Ron Gold. Za usunięciem homoseksualizmu z klasyfikacji zaburzeń psychicznych opowiedziało się czterech psychiatrów – Stoller, Marmor, Green i Spitzer, a za jego pozostawieniem w klasyfikacji dwóch – Bieber i Socarides. Ron Gold dokonał krytyki psychiatrii, stwierdzając, że jest ona podstawą systemu opresji wobec osób homoseksualnych, a teorię mówiącą o tym, że homoseksualizm jest chorobą nazwał "kupą kłamstw". Robert Spitzer – przewodniczący sympozjum, w miejsce homoseksualizmu zaproponował nową diagnozę – zaburzenie orientacji seksualnej, która miała traktować homoseksualizm jako zaburzenie tylko wtedy, gdy dana osoba czuła się z nim źle i chciała zmienić swoją orientację seksualną.

W czerwcu 1973 roku homoseksualni terapeuci dla homoseksualnych pacjentów otworzyli Institute for Human Identity. Gejowscy psychologowie i pracownicy socjalni zaczęli pojawiać się w prasie, radiu i telewizji, gdzie debatowali z psychiatrami. Reprezentowali oni ruch społeczny, a media chciały to pokazywać. Kilka miesięcy później, Komitet Nazewnictwa Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, choć podzielony, zagłosował za rekomendacją, aby wykreślić homoseksualizm z klasyfikacji zaburzeń psychicznych. Kilka innych komitetów i obradujących organów poparło tą decyzję.

W grudniu 1973 roku Zarząd Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego zagłosował (13 głosów za, 0 sprzeciw, 2 wstrzymujące się) za usunięciem homoseksualizmu z DSM i zastąpieniem go zaburzeniem orientacji seksualnej. Jedna z gazet ogłosiła: "Homoseksualiści zostali błyskawicznie uleczeni". Psychiatrzy niezadowoleni z decyzji Zarządu postanowili zorganizować referendum wśród członków Towarzystwa. Charles Socarides i Harold Voth napisali list skierowany do innych psychiatrów, w którym wzywali do sprzeciwienia się decyzji Zarządu, twierdząc, że Towarzystwo znajduje się pod kontrolą gejowskich aktywistów. W kontrze do nich, Ron Gold i Robert Spitzer napisali list adresowany do członków Towarzystwa, w którym opowiedzieli się za poparciem decyzji Zarządu. Pod ich listem podpisało się wielu znaczących psychiatrów, wliczając w to samego przewodniczącego Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i przyszłych kandydatów na to stanowisko. List nie zawierał informacji, że został opłacony przez National Gay Task Force, nową homoseksualną organizację założoną przez Rona Golda, Bruce'a Voellera i Jean O'Leary.

W kwietniu 1974 roku odbyło się referendum, w którym udział wzięło około 10 000 z około 17 000 członków Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. 58% (5 854) poparło decyzję Zarządu o wykreśleniu homoseksualizmu z DSM, a 37.8% (3 810) zagłosowało przeciwko.

Przyszłość DSM

W 2002 roku Richard Green, psychiatra, który blisko 30 lat wcześniej argumentował za wykreśleniem homoseksualizmu z klasyfikacji zaburzeń psychicznych, ujawnił się jako zwolennik usunięcia pedofilii z DSM, co wzbudziło szereg komentarzy innych naukowców.

W 2008 roku Charles Silverstein, aktywista gejowski, który był jednym z działaczy, którzy spotkali się Komitetem Nazewnictwa Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego w 1973 roku, w liście do redakcji "Archives of Sexual Behavior" cele ruchu gejowskiego podsumował słowami: "Mija w tej chwili 35 lat od usunięcia homoseksualizmu z DSM, co było naszym celem krótkoterminowym. Nasz cel długoterminowy – usunięcie z DSM tego, co nazywane jest perwersją seksualną, zaburzeniem seksualnym czy parafilią, w zależności od wydania, nie został zrealizowany".

Aktywiści LGBT chcą usunięcia zaburzenia identyfikacji płciowej z DSM, ponieważ uważają, że ta diagnoza jest stygmatyzująca i krzywdząca, a jej utrzymanie może doprowadzić do powrotu homoseksualizmu do klasyfikacji zaburzeń psychicznych. Ale część osób ze środowiska osób transgenderowych obawia się, że usunięcie zaburzenia identyfikacji płciowej z DSM spowoduje, że stracą dostęp do opieki zdrowotnej.

Zdrowie psychiczne osób homoseksualnych

Jednym z istotnych argumentów za wykreśleniem homoseksualizmu z klasyfikacji zaburzeń psychicznych było przedstawienie empirycznych danych, że homoseksualizm nie ma związku z psychopatologią, ale współczesne badania epidemiologiczne wykazały, że geje i lesbijki oraz osoby biseksualne częściej zapadają na zaburzenia psychiczne niż osoby heteroseksualne. Przyczyny ich problemów psychicznych są nieznane. Prawdopodobnie to społeczna wrogość, stygmatyzacja i dyskryminacja są co najmniej w części przyczyną tych problemów. Badania, w których kontrolowano poziom dyskryminacji czy uprzedzeń oraz badania przeprowadzone w bardzo liberalnych społecznie państwach wykazały, że nie można tłumaczyć częstszej zapadalności na zaburzenia psychiczne osób nieheteroseksualnych wyłącznie uprzedzeniem i dyskryminacją, inne czynniki też muszą grać rolę.

Michael Bailey, psycholog z Northwestern University, na łamach "Archives of General Psychiatry" postawił 4 hipotezy mające wyjaśniać problemy psychiczne osób homoseksualnych. Pierwsza wyjaśnia to opresją społeczną, która wpływa na ich zdrowie. Druga hipoteza mówi, że homoseksualizm to odstępstwo od normalnego rozwoju powiązane z innymi dewiacjami, które mogą prowadzić do chorób psychicznych. Oznaczałoby to, że homoseksualizm może być błędem rozwojowym. Trzecia hipoteza zakłada, że przyczyną jest nietypowość płciowa homoseksualistów. A czwarta mówi, że winny jest odmienny styl życia osób homoseksualnych. Psycholog stwierdził, że w związku z tym, że homoseksualizm wiąże się z psychopatologią, to lekarze, którzy sprzeciwiali się usunięciu homoseksualizmu z DSM będą czuć się usprawiedliwieni.