Trzęślik: Różnice pomiędzy wersjami
Nowe na DNA |
(Brak różnic)
|
Wersja z 10:32, 2 lut 2021
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Klasa | |
| Rząd |
trzęślikowce |
| Rodzina |
trzęślikowate |
| Rodzaj |
trzęślik |
| Nazwa systematyczna | |
| {{{nazwa łacińska}}} J. Hedwig Sp. Musc. 176. 1 Jan 1801[1] | |
_5025.JPG)
Trzęślik (Timmia) – rodzaj mchów (prątników) z monotypowej rodziny – trzęślikowate Timmiaceae z rzędu trzęślikowce Timmiales[3] z 4[4] lub 8[5] gatunkami (w zależności od ich ujęcia systematycznego). Rośliny te występują w Eurazji, Ameryce Północnej, w północnej Afryce, na Nowej Zelandii i Hawajach[4]. W Polsce rosną trzy–cztery gatunki[6] (różnica wynika z wyodrębniania trzęślika bawarskiego w randze osobnego gatunku lub podgatunku trzęślika meklemburskiego). Trzęślik meklemburski jest jedynym przedstawicielem rodzaju występującym w Polsce na nizinach. W górach rosną poza tym trzęślik norweski i austriacki[7]. Są to mchy naskalne i torfowiskowe[7].
Nazwa naukowa tego taksonu upamiętnia niemieckiego botanika Joachima Christiana Timma (1734–1805)[8].
Morfologia
_8471.JPG)
- Gametofit
- Jedno- i dwupienne[9]. Okazałe rośliny osiągające do 9[8]–12 cm wysokości[9], przypominające płonniki Polytrichum[7]. Łodyżki prosto wzniesione, sztywne, zwykle nierozgałęzione, w dolnej części ciemnoczerwonoczarne, wyraźnie brodawkowate[4], gęsto ulistnione[7]. Listki lancetowate, u nasady pochwiaste, z blaszką ponad pochwą rozpostartą. Brzegi blaszki płaskie lub zawijające się, w szczytowej swej części piłkowane mniej lub bardziej wyraźnie[4]. Na przekroju poprzecznym blaszki komórki pęcherzykowate tylko na stronie górnej (brzusznej)[7][9].
- Sporofit
- Seta wyrasta ze szczytu łodyżek gametofitu, jest prosto wzniesiona i osiąga od 1,4 do 3,5 cm długości[4]. [{Zarodnia]] wydłużonoowoalna, w stanie suchym bruzdowana podłużnie[7], pochyła lub zwisająca[8][4]. Pierścień odwijający się[7], okazały[4]. Czepek równowąsko-stożkowaty, okazały[8][4]. Perystom podwójny. Wewnętrzny tworzą 64, nitkowate ząbki. Zewnętrzny tworzy 16 zębów szerokolancetowatych, zrośniętych nasadami[7][4].
Systematyka
Monotypowy rząd trzęślikowce Timmiales Ochyra należy do podklasy Timmiidae Ochyra, klasy prątniki Bryopsida Rothm., podgromady Bryophytina Engler, gromady mchy Bryophyta Schimp.[3] Do rzędu należy jedna rodzina – trzęślikowate Timmiaceae Schimp. i jeden rodzaj trzęślik Timmia Hedw.[3][6]. Dawniej trzęślikowate zaliczano do rzędu Eubryales[7].
- Timmia alataviensis Müll. Hal.
- Timmia austriaca Hedw. – trzęślik austriacki
- Timmia demissa (Hook.) C. Sm.
- Timmia longiseta (Hedw.) Spreng.
- Timmia megapolitana Hedw. – trzęślik meklemburski
- Timmia norvegica J.E. Zetterst. – trzęślik norweski
- Timmia sibirica Lindb. & Arnell
- Timmia sphaerocarpa Y. Jia & Y. Liu
Przypisy
- ↑ a b Timmia J. Hedwig. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-02-02].
- ↑ Michael A. Ruggiero, Dennis P. Gordon, Thomas M. Orrell, Nicolas Bailly, Thierry Bourgoin, Richard C. Brusca, Thomas Cavalier-Smith, Michael D. Guiry, Paul M. Kirk. A Higher Level Classification of All Living Organisms. „PLOS ONE”. 10(6): e0130114, 2015. DOI: 10.1371/journal.pone.0119248.
- ↑ a b c d B. Goffinet, W.R. Buck, A.J. Shaw: Classification: mosses. University of Connecticut, 2008–. [dostęp 2021-02-02]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Guy R. Brassard: Timmiaceae. [w:] Bryopyte Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-02-02].
- ↑ a b Timmia. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2021-02-02].
- ↑ a b c Ryszard Ochyra, Jan Żarnowiec, Halina Bednarek-Ochyra: Census Catalogue of Polish Mosses. Kraków: Polish Academy of Sciences, Institute of Botany, 2003, s. 19. ISBN 83-85444-84-X.
- ↑ a b c d e f g h i Z. Czubiński i in.: Mchy (Musci). T. I. Warszawa: PAN, PWN, 1957, s. 433-436.
- ↑ a b c d A.J.E. Smith: The Moss Flora of Britain and Ireland. Cambridge i in.: Cambridge University Press, 2004, s. 494. ISBN 978-0-521-54672-0.
- ↑ a b c J. Mickiewicz, D. Sobotka: Zarys briologii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 115-116.